Hà Nội giữ vai trò đặc biệt trong tiến trình thực hiện mục tiêu Netzero 2050

Netzero hay còn được hiểu là "Phát thải ròng bằng 0" là một mục tiêu môi trường nhằm giảm lượng phát thải khí nhà kính do con người gây ra xuống mức cân bằng với khả năng hấp thụ hoặc loại bỏ khí thải của Trái đất. Đây cũng chính là mục tiêu mà Việt Nam đã cam kết tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc năm 2021 (COP26).

Để đạt được điều này, cả Chính phủ, doanh nghiệp, cá nhân đều cần cam kết giảm phát thải và hỗ trợ các giải pháp cho khả năng hấp thụ carbon, tạo ra một nền kinh tế toàn cầu ít carbon hơn, bền vững hơn. Trong đó, vai trò của các tỉnh, thành là rất quan trọng, đặc biệt là các trung tâm lớn như Thủ đô Hà Nội.

Để làm rõ thêm về vị thế, vai trò của Hà Nội trong việc thực hiện mục tiêu Netzero vào năm 2050 của Chính phủ, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Hoài Trung, Trưởng ban Vận động Net to Zero 2050.

Chuyển đổi xanh là yếu tố tất yếu

- Phóng viên: Việc tham gia tiến trình Netzero được nhận định sẽ ẩn chứa nhiều thách thức nhưng cũng mang đến nhiều cơ hội. Vậy theo ông, Việt Nam có cơ hội cũng như những thách thức nào?

- Ông Phạm Hoài Trung: Như chúng ta được biết, tại COP26 năm 2021, Việt Nam tuyên bố mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu này thì gần như mọi ngành nghề trong nền kinh tế phải tham gia vào thực hiện.

Trong đó, bốn lĩnh vực mà chúng ta cần phải tập trung, đó là công nghiệp, năng lượng, nông nghiệp và sử dụng đất. Chúng ta phải tăng cường giảm phát thải khí nhà kính.

Một trong những thách thức của Việt Nam khi hướng đến phát triển bền vững và giảm khí thải nhà kính thì đầu tiên là nhận thức. Khi nhận thức của các cá nhân, doanh nghiệp hay tổ chức được nâng cao thì sẽ rút ngắn được thời gian thực hành. Bởi khi thực hiện giảm phát thải nhà kính thì chúng ta phải thực hành, và muốn thực hành được một cách hiệu quả thì bắt buộc phải nâng cao nhận thức.

Thứ hai, để thực hành việc giảm khí phát thải nhà kính thì phải hiểu các tiêu chí SG như trách nhiệm môi trường, trách nhiệm xã hội…

Nói tóm lại, vấn đề quan trọng nhất vẫn là nâng cao nhận thức, đây là vấn đề số một chúng ta phải làm, phải thực hiện.

- Phóng viên: Để thực hiện mục tiêu Netzero, thời gian qua, nhiều tỉnh, thành đã nghiên cứu để ra khung chiến lược phát triển xanh, bố trí nguồn lực để thực hiện. Theo ông, yếu tố nào đang tác động chủ yếu đến sự chuyển dịch này?

- Ông Phạm Hoài Trung: Chúng ta phải hiểu rằng, để đạt được tốc độ mục tiêu phát triển xanh, tăng trưởng kinh tế thì phải đi kèm với tăng trưởng về năng lượng. Bởi, nếu không có tăng trưởng về năng lượng sẽ không có tăng trưởng về kinh tế.

Ví dụ như nhà máy không có điện thì nhà máy sẽ không hoạt động được. Tăng trưởng kinh tế sẽ đi theo tăng trưởng năng lượng, điện nhiều sản xuất ra nhiều, điện ít sản xuất ít, mà không có điện thì không sản xuất được. Một lĩnh vực mà chúng ta có thể đề cập là vấn đề năng lượng.

Tuy nhiên, đứng trước bối cảnh toàn cầu, cần phải làm sao theo Hiệp định Paris là đưa nhiệt độ không thể tăng quá 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, và ứng phó với biến đổi khí hậu thì bắt buộc cần phải hạn chế giảm sử dụng tài nguyên. Tài nguyên không thể vô hạn được. Lúc này phải tìm các nguồn năng lượng khác thay thế, đó chính là tăng trưởng xanh.

Đầu tiên phải làm sao để thay đổi năng lượng xanh đảm bảo được việc phát triển kinh tế. Ví dụ, nếu tăng trưởng kinh tế là 6%/năm, nếu nhân 6%/năm lên thì khoảng 10-12 năm sau quy mô của nền kinh tế tăng gấp đôi. Quy mô nền kinh tế tăng gấp đôi thì gần 50% bắt buộc chuyển sang năng lượng xanh, đó là một thách thức phải thực hiện. Nếu như không tăng trưởng xanh, không có năng lượng xanh thì rất khó khăn để tăng trưởng nền kinh tế.

Thời gian gần đây, có nhiều chương trình, quyết định của Nhà nước hướng đến phát triển bền vững, như Quyết định số 622/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững; và nhiều quy định, chính sách khác. Đây cũng là yếu tố quyết định sự chuyển dịch xanh của nhiều địa phương trong thời gian qua.

Hà Nội phải giữ vai trò đầu tàu

- Phóng viên: Thưa ông, với vai trò là một chuyên gia về lĩnh vực chuyển đổi xanh - Netzero và tham gia một số chương trình, đề án chuyển đổi xanh của thành phố Hồ Chí Minh, ông đánh giá như thế nào về vị thế, vai trò của Hà Nội đối với cam kết Netzero của Chính phủ?

- Ông Phạm Hoài Trung: Hà Nội có vai trò đặc biệt quan trọng trong tiến trình thực hiện mục tiêu Netzero của Chính phủ. Bởi, Hà Nội là một nơi tập trung đông dân cư, cũng là một trong những trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước. Chính vì tập trung đông dân nên số lượng phương tiện giao thông ở Hà Nội rất cao. Đây là nguồn gây ra ô nhiễm chủ yếu - chiếm tới 70% tổng mức phát thải gây ô nhiễm và có xu hướng tăng dần hằng năm.

Trong đó, vận tải đường bộ là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm khoảng 80% lượng phát thải toàn ngành. Do đó, việc giảm phát thải từ vận tải đường bộ có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nếu Hà Nội không thể giải quyết được vấn đề này thì rất khó để có thể đạt được mục tiêu Netzero.

Thời gian qua, để hạn chế khí thải, Hà Nội cũng đã có đưa ra đề án loại bỏ xe máy cá nhân khỏi hệ thống giao thông. Tuy nhiên, để thực hiện được điều đó thì cần phát triển mạnh hệ thống giao thông công cộng.

Bên cạnh đó, cũng cần kết hợp thêm các quy định khuyến khích phát triển xe buýt điện nhằm giảm phát thải carbon. Tất nhiên, để đạt được điều này cần tiến hành đồng bộ các giải pháp về con người (nhận thức, năng lực, văn hóa), về thể chế, quy chế, quy chuẩn kỹ thuật và cả các giải pháp công nghệ.

- Phóng viên: Vậy theo ông, Hà Nội cần làm gì trong thời gian tới để sớm hoàn thành mục tiêu Netzero?

- Ông Phạm Hoài Trung: Như tôi đã trao đổi, để thực hiện mục tiêu Netzero thì chúng ta cần thay đổi về con người, thay đổi từ nhận thức, năng lực và văn hóa. Cụ thể nhất là trong đời sống hằng ngày như tham gia giao thông, đời sống sinh hoạt.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần chú ý đến các doanh nghiệp - một bộ phận lớn đang tập trung ở Thủ đô. Khi chúng ta thực hiện Net to Zero - giảm khí thải nhà kính thì tất cả doanh nghiệp cần phải có kiến thức về lĩnh vực này. Nếu như họ không hiểu là làm thế nào để giảm phát thải nhà kính thì không thể nào giảm được. Việc đầu tiên vẫn là phải có nhận thức, có sự tìm hiểu và nghiên cứu, học hỏi về nó. Vấn đề này không phải chỉ mỗi doanh nghiệp lớn mà cả các doanh nghiệp nhỏ cũng phải tham gia, toàn dân cùng thực hiện, từng nhà, từng công ty cùng hành động.

Đặc biệt, Hà Nội phải giữ vai trò đầu tàu, đi đầu để thực hiện mục tiêu chung của cả đất nước.

- Phóng viên: Ông có thể cho biết thêm về những hoạt động mà Ban Vận động Net to Zero 2050 đã thực hiện trong thời gian qua?

- Ông Phạm Hoài Trung: Ban Vận động Net to Zero 2050 là một ban vận động các doanh nghiệp trong liên minh về phát triển bền vững. Chúng tôi tập trung hoạt động ở thành phố Hồ Chí Minh. Thời gian qua, ban đã tổ chức được nhiều hoạt động, như tham gia các hội thảo, chương trình khai mở nhận thức, tư vấn cho các cơ quan, ban, ngành.

Chúng tôi cũng tham gia các chương trình về nông nghiệp bền vững như Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Sắp tới, ban tham gia các chương trình giảm phát thải khí nhà kính hướng đến khu công nghiệp sinh thái, các nhà máy trong khu công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh…

- Phóng viên: Xin cảm ơn ông!