Rác thực phẩm gây ô nhiễm môi trường

Tại điểm tập kết rác thải ở ngã tư phố Quan Hoa - Nguyễn Khánh Toàn (quận Cầu Giấy), hằng ngày, có hàng chục xe gom rác được tập trung ở đây. Trên bề mặt hầu hết các xe gom rác đều có rất nhiều túi đựng rác thải là thức ăn thừa. Nhiều túi rác bị bung, vỡ khiến đồ ăn bỏ đi bên trong đổ ra ngoài, xen lẫn với nước rác, bốc mùi xú uế nồng nặc.

Ở điểm tập kết rác trên đường Vũ Trọng Khánh, phường Mỗ Lao (quận Hà Đông), các xe gom rác cũng chất đầy rác thải các loại, trong đó rác thải thực phẩm chiếm một lượng lớn với đủ loại thức ăn thừa, hoa quả hỏng, dầu ăn, mỡ đã qua sử dụng...

Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở điểm tập kết rác tại ngã ba phố Đốc Ngữ - Đội Cấn (quận Ba Đình). Mỗi chiều tối, hàng chục xe gom rác được đưa về đây tập kết để xe cuốn ép rác chở đi đến khu xử lý rác thải tập trung của thành phố. Tại đây, nhiều thực phẩm dư thừa bị rơi vãi xuống lòng đường, chảy nước rỉ rác khiến tuyến phố này luôn bốc mùi khó chịu.

Rác thải thực phẩm không chỉ từ các gia đình, mà còn từ các chợ bán rau, thực phẩm và hệ thống nhà hàng kinh doanh ăn uống trên địa bàn. Tại nhiều nhà hàng ăn uống, thức ăn dư thừa được xả thẳng ra môi trường mà không qua bất kỳ công đoạn xử lý nào. Theo các chuyên gia, mỗi ngày, Hà Nội có khoảng hơn 3.600 tấn rác thực phẩm thải ra môi trường.

Ngày 2-11-2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Công văn số 9368/BTNMT-KSON hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt. Trong đó nêu rõ, rác thải thực phẩm là một trong số những loại rác bắt buộc phải thực hiện phân loại tại nguồn. Tuy nhiên, trên thực tế, hầu hết người dân không thực hiện quy định này.

Trao đổi với phóng viên, Phó Giám đốc Chi nhánh Cầu Diễn, Công ty TNHH một thành viên Môi trường đô thị Hà Nội Trần Văn Khải, cho biết, việc phân loại rác thực phẩm rất khó thực hiện. Ghi nhận của đơn vị trong quá trình thu gom, vận chuyển rác cho thấy, rác thực phẩm đều được đổ chung với các loại rác khác. Cũng theo ông Trần Văn Khải, triển khai mô hình thí điểm phân loại rác tại nguồn trên địa bàn 5 quận của thành phố Hà Nội từ ngày 1-6-2024; tại quận Nam Từ Liêm, hai phường Phú Đô và Cầu Diễn được giao thực hiện mô hình này.

Đến nay, sau gần 6 tháng thực hiện, nhiều người dân đã có ý thức phân loại rác thải, song vẫn chủ yếu là rác cồng kềnh, chất thải rắn; còn rác thực phẩm chưa được phân loại riêng. Bên cạnh đó, do chưa có nhà máy xử lý riêng về rác thực phẩm, nên rác thực phẩm vẫn đang được xử lý như chất thải rắn. Hiện nay, tại khu vực ngoại thành, một số người dân đã tận dụng biến rác thực phẩm thành phụ phẩm nông nghiệp hoặc thức ăn chăn nuôi, nhưng mô hình này còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa được nhân rộng.

Các chuyên gia cho biết, rác thực phẩm sản sinh ra khí metan, một loại khí gây hiệu ứng nhà kính trong quá trình phân hủy, gây biến đổi khí hậu. Vì vậy, nếu không được phân loại và xử lý hợp lý thì rác thực phẩm là một tác nhân gây ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước và ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Tuy nhiên, việc xử lý rác thực phẩm lại chưa được quan tâm.

Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, việc phân loại rác thải tại nguồn phải được thực hiện bắt buộc, chậm nhất từ ngày 1-1-2025. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cũng cần sớm quan tâm, nghiên cứu các phương án xử lý, tái chế rác thực phẩm để việc phân loại rác có hiệu quả, cũng như giảm thiểu những tác động tiêu cực đến môi trường sống.