Cứu sống trẻ sơ sinh vàng da tan máu nặng hiếm gặp

Ngày 7-11, Khoa Hồi sức tích cực sơ sinh - Nhi sơ sinh, Trung tâm Nhi khoa tiếp nhận một bệnh nhi sơ sinh (sinh cùng ngày) từ tỉnh Quảng Bình. Chỉ trong thời gian ngắn sau chào đời, trẻ xuất hiện dấu hiệu vàng da sớm đến tận lòng bàn chân, kèm thiếu máu nặng và mức bilirubin tăng vọt đến mức đáng báo động.

Các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế khẩn trương thăm khám và tiến hành xét nghiệm chuyên sâu, kết luận trẻ mắc tình trạng tan máu nghiêm trọng do bất đồng nhóm máu Rhesus giữa mẹ và con. Mẹ của trẻ có nhóm máu B Rh(-) và kháng thể anti-D (+) còn trẻ có nhóm máu B Rh (+). Kiểm tra test Coombs cho kết quả dương tính ở mức cao. Nếu không được điều trị ngay, bệnh có thể gây thiếu máu nặng, suy tim, tổn thương não không thể hồi phục.

Các bác sĩ nhanh chóng thực hiện biện pháp khẩn cấp, bao gồm: Chiếu đèn tích cực liên tục, truyền hồng cầu rửa nhóm O, truyền Immunoglobulin và plasma tươi. Tuy nhiên, tình trạng của trẻ vẫn diễn tiến phức tạp, mức bilirubin vượt ngưỡng thay máu (bilirubin TP/TT 388/48 umol/L). Đội ngũ bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực sơ sinh - Nhi sơ sinh, Khoa Huyết học lâm sàng cùng Ban Giám đốc Trung tâm Nhi khoa hội chẩn khẩn cấp, quyết định thay máu cho trẻ vào thời điểm trẻ được 50 giờ tuổi qua đường động mạch - tĩnh mạch rốn.

Trẻ được thay máu liên tục trong hai giờ. Việc thay máu diễn ra thành công và không gặp bất kỳ biến chứng nào. Bệnh nhi bắt đầu có những chuyển biến tích cực và tiếp tục được chiếu đèn cùng truyền immunoglobulin. Sau đó, mức bilirubin đáng lo ngại đã giảm xuống dưới ngưỡng cần chiếu đèn. Trẻ hồi phục từng ngày và đến nay đã tỉnh táo, linh hoạt. Sau 9 ngày điều trị, trẻ được xuất viện trong niềm hạnh phúc vỡ òa của các y bác sĩ và người thân.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Thảo Trinh, Phó trưởng Khoa Hồi sức tích cực sơ sinh - Nhi sơ sinh, bất đồng yếu tố Rh là nguyên nhân hiếm gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể gây vàng da bệnh lý ở trẻ sơ sinh. Chỉ 0,1 - 0,3% người châu Á mang nhóm máu Rh (-). Nếu trẻ sinh ra không được chẩn đoán, tỷ lệ tử vong là 24%. Vàng da bệnh lý tiến triển nhanh, 13% các trẻ này bị vàng da nhân, 83% trong số đó có nguy cơ tổn thương thần kinh vĩnh viễn về sau nếu không được chẩn đoán và điều trị hiệu quả, kịp thời.

Tình trạng này xảy ra khi người mẹ có yếu tố Rh(-), trong khi bố và đứa trẻ mang yếu tố Rh(+). Trong quá trình mang thai, một số hồng cầu Rh(+) của thai nhi có thể lọt vào máu người mẹ Rh(-), kích thích cơ thể mẹ sinh ra kháng thể chống lại Rh(+). Các kháng thể này có thể xuyên qua nhau thai vào cơ thể thai nhi, phá hủy hồng cầu và dẫn đến tình trạng tan máu nặng. Tình trạng này có thể gây nên thiếu máu nặng, vàng da nặng từ đó có nguy cơ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Chiếu đèn là biện pháp điều trị vàng da hiệu quả nhất, khá an toàn. Thay máu được chỉ định khi trẻ có triệu chứng đe dọa nhiễm độc thần kinh do bilirubin trong máu tăng cao.