“Nóng” quy định chuyển thẩm quyền quyết định đầu tư công

Phát biểu thảo luận tại phiên họp, đa số các đại biểu bày tỏ quy định phân cấp thẩm quyền cho UBND các cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C do cấp mình quản lý là thay đổi lớn so với Luật Đầu tư công hiện hành giao HĐND quyết định chủ trương đầu tư dự án.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Bình) cho rằng, đối với phân cấp, phân quyền để tạo chủ động linh hoạt trong công tác quản lý, phải bảo đảm nguyên tắc phân công phối hợp, kiểm soát quyền lực theo quy định của Hiến pháp, pháp luật, nâng cao hiệu quả của bộ máy trong quản lý đầu tư công.

“Phân cấp, phân quyền phải phù hợp với chức năng nhiệm vụ và khả năng tổ chức thực hiện. Ví như dự án nhóm B, C chuyển thẩm quyền từ HĐND sang UBND cùng cấp cần đánh giá tác động toàn diện. Vì HĐND là cơ quan quyết định ngân sách, là biện pháp để kiểm soát quyền lực. Trong trường hợp HĐND thấy dự án cần phân cấp thì ủy quyền lại cho UBND là biện pháp mềm dẻo, phù hợp với từng địa phương để quyết định chủ trương đầu tư bảo đảm sự giám sát và kiểm soát quyền lực”, bà Nga nói và cho rằng cần cân nhắc quy định này.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) cũng đề nghị cân nhắc việc phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho Chủ tịch UBND cùng cấp. Bởi theo đại biểu, HĐND các cấp tổ chức họp khá thường xuyên và có thể tổ chức họp bất thường khi cần thiết. Do vậy, không sợ mất thời gian chờ đợi nếu phải trình qua HĐND phê duyệt. Nếu trình qua HĐND phê duyệt, thì dự án phải chuẩn bị kỹ hơn, lấy ý kiến của nhiều cơ quan ban, ngành có liên quan, nên sẽ mất thời gian hơn là trình cho Chủ tịch phê duyệt.

Tuy nhiên, việc dự án phải lấy ý kiến tham gia của nhiều cơ quan, ban, ngành sẽ được đánh giá, xem xét kỹ hơn, chuẩn bị tốt hơn sẽ đảm bảo khi triển khai thuận lợi và mang lại hiệu tốt quả hơn. “Đây là việc làm cần thiết, vì theo kinh nghiệm quốc tế, khi chuẩn bị dự án đầu tư bao giờ cũng được đánh giá, chuẩn bị rất kỹ, trước khi triển khai”, đại biểu nói.

Đại biểu Đoàn Hà Nội nhấn mạnh, việc thông qua HĐND phê duyệt chủ trương đầu tư là một cơ chế kiểm soát quyền lực, tạo lên sự độc lập giữa cơ quan quyết định chủ trương đầu tư với người phê duyệt dự án đầu tư, để tránh những nguy cơ mắc phải những sai phạm, giảm gánh nặng trách nhiệm cho người phê duyệt dự án.

Từ đó, đại biểu đề nghị cần bổ sung vào dự thảo Luật sửa đổi theo hướng cho phép HĐND các cấp được quyết định những giải pháp đặc thù, phù hợp với thực tế của địa phương và yêu cầu riêng của từng dự án. “Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư là giao quyền quyết định cho địa phương. Đồng thời, quy định HĐND các cấp có thể ủy quyền cho UBND cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư các dự thuộc thẩm quyền để phù hợp với điều kiện của từng địa phương”, đại biểu Hoàng Văn Cường nói.

Cùng quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn Hà Nội) đưa ra phân tích rằng, việc quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư nên giao cho 2 cơ quan khác nhau thực hiện để đảm bảo yêu cầu giám sát và kiểm soát quyền lực. “Trước chúng ta đang giao cho HĐND quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách địa phương bởi HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương, thay mặt người dân quyết định việc sử dụng ngân sách của địa phương và thực hiện quyền giám sát nên việc HĐND quyết định chủ trương đầu tư, sau đó Chủ tịch UBND quyết định và tổ chức triển khai dự án đầu tư là một quy trình rất hợp lý”, đại biểu nói.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy lấy ví dụ thực tiễn của thành phố Hà Nội qua thống kê từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026 cho đến nay, HĐND thành phố Hà Nội tổ chức khoảng 20 kỳ họp; khi UBND có yêu cầu, HĐND đều chủ động sắp xếp, bố trí lịch họp trong thời gian sớm nhất có thể để thực hiện các thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Từ đó, đại biểu đề nghị không nên sửa nội dung quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương như đề xuất của Luật là phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho Chủ tịch UBND cùng cấp.

Giải trình, làm rõ các ý kiến đại biểu Quốc hội không đồng tình với quy định phân cấp HĐND sang UBND quyết định chủ trương đầu tư với dự án nhóm B và C, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Luật hiện hành cho phép trong trường hợp cần thiết HĐND có thể giao cho UBND; từ đó thực tế đã có 43 tỉnh, thành phố thực hiện.

“Chính phủ đã lấy ý kiến 63 tỉnh, thành phố đều đồng ý về quy định trong dự thảo Luật sửa đổi. Tuy vậy, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ nghiêm túc tiếp thu, cùng cơ quan chủ trì thẩm tra nghiên cứu kỹ lưỡng xem phân cấp thẩm quyền cho UBND hay giữ nguyên hiện nay, sau đó báo cáo Chính phủ và Quốc hội. Phương án linh hoạt có thể là tách và phân cấp theo nguồn ngân sách của tỉnh hoặc huyện”, Bộ trưởng nói.