Mở ra giai đoạn phát triển mới cho Thủ đô

Đây thực sự là “kim chỉ nam” để thành phố Hà Nội hiện thực hóa khát vọng, mục tiêu xây dựng Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, mở ra giai đoạn phát triển mới cho Thủ đô. Dưới đây là ý kiến của cán bộ, đảng viên, nhà nghiên cứu về vấn đề này.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, TS Nguyễn Sĩ Dũng:
Tận dụng tốt tiềm năng, lợi thế, chính sách đổi mới để trở thành thành phố toàn cầu

Để giúp Thủ đô phát triển đột phá trong giai đoạn tới, có thể tập trung vào cải thiện quản lý đô thị, tăng cường chuyển đổi số, phát triển bền vững và thu hút đầu tư chiến lược. Trong đó, cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 cho toàn bộ các lĩnh vực. Tập trung vào xây dựng một nền tảng chính quyền số, giúp người dân và doanh nghiệp tiếp cận nhanh chóng với các dịch vụ hành chính, giảm chi phí và thời gian giao dịch. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) trong quản lý đô thị. Việc phát triển hệ thống giao thông công cộng thông minh, đặc biệt là tàu điện ngầm và xe buýt nhanh cũng cần được tăng cường. Bên cạnh đó là phát triển các ứng dụng du lịch thông minh, tích hợp thông tin về địa điểm, dịch vụ, trải nghiệm văn hóa thông qua các nền tảng số.

Để thực hiện tốt thì cần có chính sách ưu đãi rõ ràng để thu hút các chuyên gia, nhà khoa học, kỹ sư công nghệ cao; đầu tư mạnh vào hệ thống giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học và đào tạo nghề. Hà Nội cần tiếp tục cải thiện chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), đặc biệt là đơn giản hóa các thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, xóa rào cản pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Hà Nội cần thực hiện mạnh mẽ hơn nữa việc phân cấp quản lý, trao quyền tự chủ lớn hơn cho chính quyền cấp cơ sở trong quản lý đất đai, quy hoạch và đầu tư công. Cần có chiến lược mạnh mẽ hơn để giảm ô nhiễm không khí, tăng cường diện tích cây xanh và cải thiện hệ thống xử lý chất thải.

Các giải pháp nói trên không chỉ tạo điều kiện để Hà Nội bứt phá trong giai đoạn tới mà còn bảo đảm sự phát triển bền vững, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Hà Nội có thể trở thành một thành phố toàn cầu thực sự nếu tận dụng tốt các tiềm năng và lợi thế vốn có, áp dụng tốt chính sách đổi mới để tạo bước đột phá trong quản lý và phát triển.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, GS Đặng Hùng Võ:
Sự hiện đại hóa trong quy hoạch phát triển đang làm thay đổi hình hài đô thị

Nếu Luật Thủ đô năm 2012 mới tạo được nét chấm phá đầu tiên về một luật cho địa phương nhưng còn chưa rõ ràng, thì Luật Thủ đô (sửa đổi) đã xác định được nội dung chính của luật là các giải pháp về quy hoạch và biện pháp thực hiện quy hoạch đô thị Hà Nội trong giai đoạn phát triển hạ tầng đô thị hiện nay. Trong đó, giải pháp TOD (Transit Oriented Development - Phát triển dựa vào mạng lưới giao thông) đã được lựa chọn.

Đây là một lựa chọn phù hợp với phương hướng quy hoạch đô thị dựa vào các điểm nút giao thông công cộng, mà tại các nút này là các khu đô thị nhỏ nhưng hiện đại, tránh đi mô hình “phố thị” đã tồn tại trong suốt những năm qua: Phố mở rộng đến đâu thì cửa hàng lan tới đó. Sự hiện đại hóa trong quy hoạch phát triển đang làm thay đổi hình hài Hà Nội phố của ngày xưa.

Trước những thay đổi về cấu trúc đô thị hiện đại, chúng ta đứng trước 2 thách thức lớn. Một là, huy động nguồn kinh phí để xây dựng hệ thống giao thông công cộng trong địa bàn đã không còn dạng hình “phố thị” như xưa, cũng như xây dựng các khu dân cư mới tại các điểm nút giao thông. Hai là, làm gì để vẫn giữ lại được hồn cốt văn hóa đậm đặc của một đô thị có lịch sử hơn 1.000 năm.

Tất nhiên, tất cả đều phải dựa vào trí tuệ con người để quy hoạch lại phố Hà Nội một cách hiệu quả và tìm ra cách khai thác tiềm lực tài chính để thực hiện. Những định hướng tổng thể có thể thấy được trong khi thảo luận về dự thảo Luật Thủ đô, cũng như đã được ghi nhận trong các điều luật đã được thông qua. Thế nhưng, kế hoạch cụ thể, giải pháp cụ thể vẫn là một vấn đề lớn được đặt ra trong quá trình thực thi luật.

Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, PGS.TS Trần Đình Thiên:
Chờ đợi bước bứt phá của Hà Nội

Hà Nội có tiềm năng, lợi thế rất lớn. Đặc biệt trong thời điểm này, khi yêu cầu chuyển đổi sang nền kinh tế tri thức, kinh tế sáng tạo, công nghệ cao và phát triển xanh được đặt ra, Hà Nội không chỉ là nơi tập trung tinh hoa, trí tuệ của đất nước, mà còn là trung tâm hội nhập, hội tụ nguồn lực của thế giới. Đó chính là nguồn tài nguyên rất tốt.

Đây là thời cơ cho Hà Nội vượt lên!

Hà Nội đang đứng trước cơ hội phát triển đặc biệt khi tiềm năng, lợi thế rất lớn. Vấn đề là phải chuyển hóa tiềm năng, lợi thế thành động lực, nguồn lực thực sự để phát triển, tiến cùng thời đại. Thành phố có thêm điều kiện tốt nữa là qua 40 năm đổi mới, có nhiều bài học đã được rút ra, điều đó sẽ giúp Hà Nội thoát khỏi cái cũ dễ dàng hơn. Quốc hội vừa thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi) với tinh thần trao thêm quyền, tạo thêm điều kiện cho Hà Nội bứt phá, xứng tầm Thủ đô của một đất nước hơn 100 triệu dân đang trong tiến trình phát triển nhanh. Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Bộ Chính trị cho ý kiến, đang được các cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt với định hướng ưu tiên, tạo điều kiện đột phá, cấu trúc phát triển tầm cao cho Thủ đô.

Thủ đô Hà Nội lại đang đứng trước vận hội mới, chuẩn bị cho Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đây sẽ là thời cơ nhằm chọn lựa các định hướng ưu tiên đúng trật tự. Với tất cả những điều kiện như thế, cơ hội cho Hà Nội tiến vượt là rất lớn. Chúng ta có thể kỳ vọng, chờ đợi bước bứt phá của Hà Nội trong giai đoạn tới.

Nguyên Phó Giám đốc Trường Đại học Quốc gia Hà Nội; nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội, PGS.TS Phạm Quang Long:
Hà Nội sẽ phát triển nhanh, vững chắc, xứng đáng với kỳ vọng của cả nước

Hà Nội hiện nay đàng hoàng hơn, to đẹp hơn trước rất nhiều. Nhưng Hà Nội còn có nhiều cơ hội để phát triển. Luật Thủ đô (sửa đổi) đang tạo ra nhiều thuận lợi hơn cho Thủ đô lớn mạnh. Cái cơ bản nhất là chúng ta đã có kinh nghiệm - cả thành công và thất bại - trong quy hoạch đô thị, xây dựng thành phố, phát triển văn hóa, xây dựng con người trong quá trình đổi mới, hội nhập. Tiềm năng kinh tế và những cơ hội hợp tác, xây dựng phát triển mới không nhỏ, nhưng điều tôi muốn nói ở đây là tiềm năng văn hóa sẽ trở thành sức mạnh nội sinh “đẩy” Hà Nội phát triển theo hướng nhanh và bền vững.

70 năm qua, chỉ riêng ở lĩnh vực văn hóa, xây dựng con người, chúng ta thấy ở vào giai đoạn cần phải lựa chọn hướng đi của đất nước, văn hóa lại lên tiếng bằng những cuộc nhận đường đầy tính khai phóng và sự vượt thoát. Đầu thế kỷ XX, cuộc vận động văn hóa đã giải thoát tình trạng cục bộ, hạn hẹp ở khu vực lạc hậu; những bước đột phá về tư tưởng, giáo dục... đã đưa đất nước nhanh chóng đi vào quỹ đạo mới. Rồi đến văn hóa cứu quốc, văn hóa kháng chiến, kiến quốc, văn hóa thời kỳ đổi mới và văn hóa thời hội nhập cũng vậy.

Ở những giai đoạn ấy, văn hóa đã “soi đường cho quốc dân đi”, đã làm tròn nhiệm vụ mở đường cho sự phát triển. Tinh thần khai phóng của những tư tưởng văn hóa ấy đã động viên được nhân tài, vật lực quốc gia phụng sự cho sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước.

Trong bối cảnh hiện đại hóa toàn cầu, toàn diện như hiện nay, văn hóa vừa giữ cho chúng ta đứng vững trên đôi chân của mình, vừa tạo tiền đề để chúng ta nhập vào cuộc chơi lớn của nhân loại mà không ngỡ ngàng, không tự ti trước sự phát triển như vũ bão của nhân loại. Hà Nội hội tụ nhiều ưu thế: Giới tinh hoa, đội ngũ lao động có tay nghề cao và năng lực sáng tạo dồi dào, là Thủ đô của cả nước... Cánh cửa hội nhập mở ra đầu tiên cho đất nước phải từ Hà Nội. Cơ hội dồi dào nhưng áp lực cũng lớn. Bằng trí tuệ và bản lĩnh của mình, Hà Nội sẽ phát triển nhanh, vững chắc, xứng đáng với kỳ vọng của cả nước.

Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng; Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội, PGS.TS Bùi Thị An:
Nhiều quy định mang tính đột phá giúp thúc đẩy sự phát triển Thủ đô

Với 7 Chương, 54 Điều, Luật Thủ đô (sửa đổi) có rất nhiều điểm mới so với Luật Thủ đô năm 2012, song tôi tâm đắc nhất là Điều 4: Áp dụng Luật Thủ đô. Cụ thể, Điểm 1 Điều 4 Luật Thủ đô (sửa đổi) quy định: “Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Thủ đô và luật, nghị quyết khác của Quốc hội về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của Luật Thủ đô...”.

Có thể thấy, việc phân cấp, phân quyền kể trên giúp Hà Nội có quyền tự quyết định nhiều vấn đề quan trọng trong phạm vi luật quy định. Đặc biệt, việc trao quyền này còn giúp Hà Nội giải quyết những hạn chế, bất cập, tháo gỡ vướng mắc, điểm nghẽn về thể chế trước đây, từ đó tạo khuôn khổ pháp lý phù hợp, giúp Thủ đô phát huy tiềm năng, thế mạnh riêng có.

Với nhiều quy định mang tính đột phá, tôi tin rằng khi Luật Thủ đô (sửa đổi) đi vào cuộc sống sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy Thủ đô ngày càng phát triển, xứng đáng là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, TS Nguyễn Văn Đính:
Quy hoạch Hà Nội thành một đô thị thông minh

Luật Thủ đô (sửa đổi) đã khắc phục những bất cập, hạn chế của Luật Thủ đô năm 2012, trong đó, các cấp chính quyền được phân cấp, phân quyền từ Thành phố đến cấp huyện, xã, với những cơ chế đặc thù, tiêu chuẩn, tiêu chí cao hơn so với các địa phương khác. Luật Thủ đô (sửa đổi) cũng quy định phân quyền cho UBND thành phố được điều chỉnh cục bộ các quy hoạch thuộc thẩm quyền quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời giao cho HĐND thành phố quy định chi tiết trình tự, thủ tục điều chỉnh cục bộ quy hoạch. Như vậy, luật đã đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian giải quyết nhiều việc, đáp ứng kịp thời yêu cầu xây dựng, phát triển Thủ đô.

Đó chính là tiền đề để Hà Nội đạt được thành công trong việc tổ chức thực hiện quy hoạch phân khu sông Hồng và sông Đuống trong quy hoạch xây dựng, phát triển Thủ đô. Quy hoạch thể hiện tư duy đột phá, định hướng thành phố quay mặt ra sông Hồng dựa trên nền tảng dư địa đất đai còn rộng lớn, từ đó tập trung phát triển mạnh về kinh tế, văn hóa, mở rộng các tuyến đường sắt đô thị, phát triển không gian ngầm..., đưa Hà Nội trở thành một đô thị thông minh, một trung tâm tài chính, thương mại, công nghệ cao của Việt Nam. Đó là một đô thị tích hợp công nghệ hiện đại nhất.

Đó cũng là cơ sở giúp sự tăng trưởng của Hà Nội ngày càng lớn hơn nhưng vẫn giữ được giá trị lịch sử của vùng lõi trung tâm.

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Bích Lâm:
Hà Nội sẽ phát triển mạnh

Sau 70 năm giải phóng, Thủ đô Hà Nội đã có những bước phát triển vượt bậc, đáng tự hào, là Thành phố Vì hòa bình, nằm trong tốp 100 thành phố thông minh trên thế giới.

Với tiềm năng về diện tích tự nhiên, hội tụ đủ yếu tố về vị trí, điều kiện sẵn có để phát triển thành trung tâm văn hóa - kinh tế - chính trị của cả nước cũng như tiềm năng rất nổi bật về hạ tầng kinh tế, nguồn nhân lực dồi dào, đa dạng, chất lượng cao thì Hà Nội đã thu hút nhiều tập đoàn, nhà đầu tư danh tiếng của thế giới. Những kết quả đạt được đã tạo động lực tăng trưởng quan trọng trong tiến trình hội nhập quốc tế, tăng trưởng nhanh và bền vững của cả nước. Bên cạnh đó, quy hoạch Thủ đô có tầm nhìn chiến lược, hợp lý và hướng về tương lai với tư duy đột phá sẽ tạo ra cơ hội mới, giá trị mới cho chặng đường phát triển trong giai đoạn sắp tới.

Đặc biệt, Luật Thủ đô (sửa đổi) đã phân quyền và trao quyền rất mạnh cho Thành phố trên nhiều lĩnh vực, từ đó tạo đà cho việc đổi mới mô hình quản trị, nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền Thủ đô đối với hoạt động quản lý điều hành các mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Những tiềm năng, cơ hội cùng lợi thế của Hà Nội sẽ được huy động, tổng hợp rồi phát huy để trở thành nền tảng và động lực cho Hà Nội phát triển nhanh, bền vững trong thời gian tới. Tôi cho rằng, Thủ đô sẽ cất cánh, xứng đáng với truyền thống Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội ngàn năm văn hiến, nơi hội tụ khát vọng, trí tuệ và bản lĩnh của quốc gia, hướng tới mục tiêu khẳng định vị thế trong khu vực và thế giới...