Tháo “điểm nghẽn” về thể chế, chính sách cho chuyển đổi số

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 82/2024/NĐ-CP ngày 10-7-2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 73/2019/NĐ-CP ngày 5-9-2019 quy định quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước (gọi tắt là Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 73/2019/NĐ-CP); có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.

Với Nghị định mới này, nhiều “điểm nghẽn” trong công tác đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin đã được tháo gỡ cho các cơ quan nhà nước khi thực hiện các chiến lược, chương trình, đề án, kế hoạch chuyển đổi số.

Cụ thể, Nghị định lần đầu tiên thể chế hóa một cách mạnh mẽ hoạt động đầu tư, mua sắm các phần mềm phổ biến. Theo đó, các bộ chuyên ngành có trách nhiệm rà soát, xây dựng, công bố danh mục và chức năng, tính năng kỹ thuật cơ bản của phần mềm phổ biến ngành, chuyên ngành, lĩnh vực. Bộ Thông tin và Truyền thông có trách nhiệm rà soát, xây dựng, công bố danh mục và chức năng, tính năng kỹ thuật cơ bản của phần mềm phổ biến quốc gia. Các tổ chức, cá nhân cung cấp phần mềm phổ biến phải công bố công khai những sản phẩm phần mềm phổ biến do mình xây dựng... Như vậy, quy định này kỳ vọng giải quyết được vấn đề tiềm ẩn nguy cơ lãng phí, thất thoát ngân sách nhà nước có thể xảy ra trong đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin.

Sửa đổi, bỏ quy định về hạn mức kinh phí các trường hợp thiết kế 1 bước, 2 bước; phân cấp mạnh cho cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư quyết định phương án thiết kế của các dự án đầu tư hệ thống thông tin, phần cứng, phần mềm, cơ sở dữ liệu bảo đảm hiệu quả quản lý thực hiện dự án.

Bổ sung quy định về “trang thiết bị công nghệ thông tin” bao gồm thiết bị phần cứng, phần mềm và cơ sở dữ liệu để giải quyết vướng mắc về chuyển nguồn ngân sách nhà nước đối với mua sắm hàng hóa, trang thiết bị công nghệ thông tin; đồng thời khẳng định việc xây dựng, phát triển, nâng cấp, mở rộng phần mềm nội bộ là hoạt động mua sắm trang thiết bị công nghệ thông tin.

Quy định cụ thể phương pháp, cách thức xác định giá trị của những phần mềm được xây dựng, phát triển, nâng cấp, mở rộng dựa trên phần mềm thương mại, phần mềm nguồn mở, nền tảng số, bộ khung mã lệnh (framework), dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain), thực tế ảo/thực tế tăng cường (VR/AR)…

Bắt buộc thực hiện duy trì, vận hành, bảo trì sản phẩm của các dự án đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin; các cơ quan nhà nước phải có trách nhiệm để các hệ thống thông tin, nền tảng số được vận hành ổn định, thường xuyên, liên tục, khai thác hiệu quả; bắt buộc bảo đảm kinh phí cho hoạt động này.

Lần thứ ba khẳng định thuê dịch vụ công nghệ thông tin là một hình thức ưu tiên triển khai trong hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ chuyển đổi số. Tuy nhiên để tránh tình trạng “lạm dụng” hình thức này, Nghị định đã bổ sung quy định trước khi thuê dịch vụ công nghệ thông tin, cơ quan nhà nước phải thực hiện so sánh ưu điểm, hạn chế giữa việc đầu tư, mua sắm mới với việc thuê dịch vụ công nghệ thông tin dựa trên các điều kiện, tình hình cụ thể của cơ quan mình, làm cơ sở để cấp có thẩm quyền quyết định hình thức thực hiện. Đồng thời, thời gian thuê dịch vụ được mở rộng lên tối đa 8 năm.

Cắt giảm thêm 2 thủ tục hành chính nội bộ và đơn giản hóa thêm 2 thủ tục hành chính nội bộ. Như vậy, hiện nay, các thủ tục hành chính tại Nghị định số 73/2019/NĐ-CP và Nghị định số 82/2024/NĐ-CP là các thủ tục tối thiểu liên quan đến việc trình, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin, hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin.