Iran tăng thêm dự trữ uranium làm giàu đến mức gần cấp độ vũ khí

Theo báo cáo này, tính đến ngày 11-5, Iran có 142,1 kg uranium được làm giàu lên tới 60% (chỉ cần một bước tiến ngắn về mặt kỹ thuật để đạt mức 90% cấp độ vũ khí), tăng 20,6 kg kể từ báo cáo cuối cùng của IAEA vào tháng 2.

Theo định nghĩa của IAEA, khoảng 42 kg uranium được làm giàu tới 60% là lượng có thể tạo ra một vũ khí nguyên tử về mặt lý thuyết - nếu vật liệu được làm giàu tới 90%.

Báo cáo cũng cho biết, lượng uranium đã làm giàu của Iran ở mức 6.201,3 kg, tăng 675,8 kg. Iran khẳng định chương trình hạt nhân của nước này nhằm mục đích hòa bình, nhưng người đứng đầu IAEA, Rafael Mariano Grossi, đã cảnh báo rằng Tehran có đủ uranium được làm giàu để chế tạo “một số” bom hạt nhân.

Căng thẳng gia tăng giữa Iran và IAEA kể từ năm 2018, khi Tổng thống Donald Trump đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân của Tehran với các cường quốc thế giới (JCPOA). Kể từ đó, Iran đã từ bỏ mọi giới hạn mà thỏa thuận đặt ra cho chương trình của mình và nhanh chóng đẩy mạnh làm giàu uranium.

Theo thỏa thuận hạt nhân ban đầu được ký vào năm 2015, Iran chỉ được phép làm giàu uranium ở độ tinh khiết tối đa 3,67%, duy trì kho dự trữ khoảng 300 kg và chỉ sử dụng máy ly tâm IR-1 rất cơ bản - máy quay khí uranium làm giàu ở tốc độ cao. Tehran đồng ý hạn chế làm giàu uranium ở mức cần thiết tạo ra năng lượng hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế.

Theo báo cáo của IAEA, Tehran vẫn chưa xem xét lại quyết định vào tháng 9-2023 về việc cấm các thanh sát viên IAEA giám sát chương trình hạt nhân của mình. Ông Rafael Mariano Grossi cho rằng đảo ngược quyết định này “là điều cần thiết để cho phép cơ quan này tiến hành đầy đủ các hoạt động xác minh ở Iran một cách hiệu quả”.

Báo cáo cũng thừa nhận cái chết của Tổng thống Iran Ebrahim Raisi và Ngoại trưởng Hossein Amirabdollahian đã khiến các cuộc đàm phán cải thiện hợp tác của IAEA với Tehran phải tạm dừng.

Hôm 21-5, nước Cộng hòa Hồi giáo đã gửi một thư nói rằng nhóm hạt nhân của nước này muốn tiếp tục thảo luận ở Tehran "vào một ngày thích hợp mà các bên sẽ nhất trí".

Chương trình hạt nhân cũng như các vấn đề quốc gia ở Iran, đều nằm dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei và điều đó có thể sẽ không thay đổi sau vụ tai nạn máy bay trực thăng khiến Tổng thống và Ngoại trưởng nước này thiệt mạng.