Vi phạm trong lĩnh vực môi trường ở Hà Nội: Khó xử lý hay chưa quyết liệt?
Thời gian qua, mặc dù công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực môi trường được thành phố Hà Nội thường xuyên triển khai nhưng vi phạm vẫn gia tăng và khó xử lý.
Đây là một trong những nguyên nhân khiến môi trường đất, nước, không khí ở Hà Nội ngày càng ô nhiễm, đòi hỏi các sở, ban, ngành liên quan và UBND quận, huyện, thị xã phải siết chặt hơn nữa công tác này.
Xử lý vi phạm chưa hiệu quả
Năm 2023, các cơ quan quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn thành phố Hà Nội đã thành lập 90 đoàn thanh, kiểm tra tại 2.958 cơ sở, xử lý vi phạm hành chính 1.474 cơ sở với tổng số tiền gần 20 tỷ đồng. Trong số này, các đơn vị của Công an thành phố lập hồ sơ đề nghị các cấp ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường 1.285 vụ việc, xử phạt tiền 1.179 vụ việc, với tổng số tiền gần 10,7 tỷ đồng. UBND các quận, huyện, thị xã thành lập 71 đoàn kiểm tra 1.535 cơ sở và xử lý 281 cơ sở vi phạm với số tiền gần 8 tỷ đồng. Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội thành lập 17 đoàn kiểm tra 110 cơ sở, xử lý 14 cơ sở vi phạm với số tiền gần 1,3 tỷ đồng…
Theo Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Trịnh Việt Dân, trong quá trình thanh tra, kiểm tra, các đoàn chú trọng vào lĩnh vực "nóng", vấn đề nổi cộm như ô nhiễm môi trường làng nghề, ô nhiễm tại các khu, cụm công nghiệp, khu đô thị… Tại đây, các đoàn kiểm tra phát hiện hành vi vi phạm chủ yếu là đổ thải không đúng quy định, vận chuyển chất thải không che chắn để rơi vãi ra đường, vứt rác thải nơi công cộng, vệ sinh không đúng nơi quy định, xả nước thải vượt quy chuẩn, không tiến hành thu gom chất thải nguy hại theo quy định.
Cụ thể, tại quận Nam Từ Liêm, đoàn thanh tra phát hiện và xử phạt 8 vụ xe chở vật liệu xây dựng rơi vãi ra đường, 25 vụ đổ chất thải rắn không đúng nơi quy định, 2 vụ đổ nước thải nơi công cộng, 8 vụ vứt rác thải sinh hoạt... với tổng số tiền xử phạt vi phạm hơn 800 triệu đồng. Quận Hà Đông xử phạt vi phạm hành chính 245 vụ với số tiền hơn 1,5 tỷ đồng về các hành vi xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật ra môi trường, vi phạm quy định về bảo vệ môi trường và có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân. Huyện Sóc Sơn phát hiện Công ty cổ phần Sân golf Hà Nội có địa chỉ tại xã Minh Trí nhiều năm hoạt động không có giấy phép về môi trường, khai thác, sử dụng tài nguyên nước không đăng ký, không có giấy phép theo quy định. Điều bất cập là sai phạm này của công ty tồn tại hàng chục năm nay, dù hằng năm các phòng, ban, đơn vị của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đều tổ chức thanh tra, kiểm tra...
Một số chuyên gia môi trường cho biết, việc còn nhiều vi phạm trong lĩnh vực môi trường trên địa bàn thành phố Hà Nội thời gian qua cho thấy, công tác quản lý, xử lý của các sở, ngành và địa phương còn chưa hiệu quả. Hơn nữa, công tác hậu kiểm cũng chưa được chú trọng dẫn đến vi phạm chậm được khắc phục, thậm chí tái vi phạm xảy ra khiến môi trường đất, nước, không khí ở Hà Nội ngày càng ô nhiễm.
Cần siết chặt công tác quản lý
Quyền Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) Đào Thị Anh Điệp cho biết, hiện nay, tuy đã có Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10-1-2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định số 45/2022/NĐ-CP ngày 7-7-2022 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường... nhưng vẫn còn một số nội dung trong luật chưa đề cập, không có điều khoản chuyển tiếp quy định xử lý các hành vi, dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý, thi hành luật và xử lý vi phạm. Ngoài ra, một số tổ chức, cá nhân còn thiếu hiểu biết nên việc chấp hành các yêu cầu, cam kết theo nội dung được phê duyệt trong công tác bảo vệ môi trường chưa được thực hiện đầy đủ.
Sự yếu kém, buông lỏng công tác quản lý của các sở, ngành và chính quyền các cấp đã tạo điều kiện cho một số tổ chức, cá nhân lợi dụng, dẫn đến có những vi phạm kéo dài nhiều năm không bị phát hiện, chậm được xử lý như: Hoạt động không có giấy phép môi trường của Công ty cổ phần Sân golf Hà Nội (xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn); xả chất thải chưa qua xử lý của 20 trại lợn ở xã Phú Nghĩa, 4 trại lợn ở xã Lam Điền và 1 trại lợn ở thị trấn Xuân Mai (huyện Chương Mỹ); đổ trộm chất thải, đốt rác thải gây ô nhiễm môi trường ở nhiều địa phương… gây bức xúc trong dư luận.
Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Nguyễn Minh Tấn cho biết, để hạn chế phát sinh vi phạm trong lĩnh vực môi trường, Sở đã kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan và UBND quận, huyện, thị xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân; tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực bảo vệ môi trường.
Đồng thời, Sở chỉ đạo tăng cường thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn các đơn vị chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường; siết chặt công tác quản lý, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng gây ô nhiễm môi trường, bảo đảm nước thải, khí thải đạt quy chuẩn cho phép trước khi xả thải ra môi trường. Bên cạnh đó, Sở đề xuất thành phố tăng cường nguồn kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải, đấu nối nước thải về trạm xử lý nước thải tại các cụm công nghiệp; xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung tại khu dân cư, làng nghề…