“Trở về dòng sông tuổi thơ”
Những năm cuối thập niên 1980, bài hát “Trở về dòng sông tuổi thơ” của nhạc sĩ Hoàng Hiệp được phổ biến rộng rãi và được đánh giá là một trong những ca khúc xuất sắc viết về tình yêu quê hương đất nước: “Trong tim ai cũng có một dòng sông riêng mình/ Tim tôi luôn gắn bó với dòng sông tuổi thơ/ Con sông tôi tắm mát/ Con sông tôi đã hát/ Con sông cho tôi đậm một tình yêu nước non quê nhà”...
Sinh thời nhạc sĩ Hoàng Hiệp chia sẻ: Đó là ca khúc ông viết những năm đầu thập niên 80. Sau một thời gian dài xa quê hương An Giang, xa dòng sông mà cả tuổi thơ ông đã gắn bó, khi được trở về ngắm con sông Tiền lặng lờ trôi, ông xúc động viết ca khúc này. Ông coi đó chỉ là tự sự riêng mình, không ngờ, sau này, bài hát được nhiều người thích.
Với giai điệu trữ tình, ngọt ngào, “Trở về dòng sông tuổi thơ” hiện lên với đầy đủ cảm xúc vui, buồn, nhớ, thương, giận hờn với hình ảnh những con thuyền giấy, những chuyến đò ngang, những bãi phù sa, những buổi hò hẹn e ấp mà bất kỳ ai cũng có thể tìm thấy kỷ niệm tuổi thơ ấu của mình trong đó: “Sông cũng như người ấy/ Có khi vui buồn, có khi hờn ghen chỉ tình yêu tuổi thơ mới thấy/ Ôi những con thuyền giấy, những năm tuổi thơ đã đi về đâu?/ Ðể mình tôi nhớ nhung bây giờ”...
Nhạc sĩ Hoàng Hiệp (1931 - 2013) tên thật là Lưu Trần Nghiệp, quê ở An Giang, tham gia cách mạng năm 1945. Năm 1954 ông tập kết ra Bắc. Trong 20 năm sống ở Hà Nội, ông đã viết hơn 100 bài hát. Sau năm 1975, ông công tác tại Nhà xuất bản Âm nhạc thành phố Hồ Chí Minh, từng làm Tổng Thư ký Hội Âm nhạc thành phố Hồ Chí Minh.
Hoàng Hiệp nổi tiếng có biệt tài phổ thơ với nhiều ca khúc nổi tiếng như “Ngọn đèn đứng gác” (thơ Chính Hữu), “Đất quê ta mênh mông” (thơ Dương Hương Ly), “Trường Sơn Đông - Trường Sơn Tây” (thơ Phạm Tiến Duật), “Em vẫn đợi anh về” (thơ Lê Giang), “Con đường có lá me bay” (thơ Diệp Minh Tuyền), “Vào lăng viếng Bác” (thơ Viễn Phương).
Với ca khúc “Trở về dòng sông tuổi thơ”, giới văn nghệ sĩ đã nói đùa rằng ông đã phổ cả một cuốn tiểu thuyết “Dòng sông thơ ấu” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng để viết nên tác phẩm mang đậm âm hưởng dân gian này. Nhạc sĩ Hoàng Hiệp đã vinh dự được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật năm 2000 cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.