Xuất khẩu trái cây: Nâng chất lượng gắn với xây dựng thương hiệu

Tuy nhiên, để đạt mục tiêu xuất khẩu rau quả của năm 2024 là 6,5-7 tỷ USD, ngành Nông nghiệp và các doanh nghiệp, hợp tác xã cần nâng cao chất lượng sản phẩm gắn với xây dựng thương hiệu và tiếp tục mở rộng thị trường.

Sản xuất và xuất khẩu đều tăng trưởng

Theo Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), trong quý I-2024, sản lượng của một số cây ăn quả tăng khá, như: Sầu riêng đạt 108,1 nghìn tấn, tăng 27,1%; cam đạt 323,3 nghìn tấn, tăng 4,1%; chuối đạt 697 nghìn tấn, tăng 3,8%; xoài đạt 191 nghìn tấn, tăng 3,6%; bưởi đạt 167,3 nghìn tấn, tăng 3,1%.

Tại Hà Nội, với diện tích trồng cây ăn quả khoảng 22.000ha các loại, nhiều vùng trồng cây ăn quả đã đưa tiến bộ khoa học, kỹ thuật, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất theo hướng an toàn. Nhờ vậy, không chỉ năng suất tăng, giá trị kinh tế cũng tăng cao, đặc biệt là giữ ổn định thị trường tiêu thụ. Trong 3 tháng đầu năm 2024, sản lượng các loại cây ăn quả của Hà Nội đạt khoảng 50 nghìn tấn và cả năm có thể đạt tới hơn 200.000 tấn.

Sản lượng quả tăng không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước của người dân, mà còn tạo nguồn nguyên liệu ổn định cho doanh nghiệp, đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu. Nhờ đó, tình hình tiêu thụ, xuất khẩu trong quý I-2024 cũng tương đối thuận lợi.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit (tỉnh Long An) Nguyễn Huy Hoàng Phát thông tin, từ đầu năm đến nay, số lượng đơn hàng xuất khẩu trái cây của công ty sang các thị trường: Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand tăng 10-15% so với cùng kỳ năm 2023.

Theo Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên, do thị trường xuất khẩu mở rộng, trong quý I-2024, ngành hàng rau quả đã mang về gần 1,23 tỷ USD, tăng 25,8% so với cùng kỳ năm trước. Thời gian tới, Việt Nam sẽ có thêm 4 sản phẩm được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc là: Dược liệu, dừa, hoa quả đông lạnh và dưa hấu. Nếu tận dụng tốt cơ hội, năm 2024, xuất khẩu rau quả có thể đạt 6,5-7 tỷ USD (dự kiến ban đầu là 6 tỷ USD).

Gắn sản xuất với bao tiêu sản phẩm

Bên cạnh những thuận lợi, theo Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), việc sản xuất, tiêu thụ hoa quả vẫn gặp không ít khó khăn do diện tích trồng cây ăn quả ở một số địa phương còn phân tán, không tập trung, dẫn đến hạn chế cho việc đầu tư cơ sở hạ tầng, tổ chức liên kết sản xuất và kiểm soát chất lượng sản phẩm. Để tháo gỡ khó khăn, Cục Trồng trọt khuyến nghị, các doanh nghiệp và người dân cần liên kết chặt chẽ theo chuỗi giá trị, tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm…

Theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương, thời gian tới, Hà Nội sẽ mở rộng các mô hình trồng cây ăn quả ứng dụng công nghệ cao, đạt tiêu chuẩn chất lượng VietGAP, GlobalGAP, theo hướng hữu cơ; gắn sản xuất với bao tiêu sản phẩm. Cùng với đó, Hà Nội sẽ đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng vùng trồng cây ăn quả, áp dụng cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ cao, tổ chức sản xuất quy mô lớn, phấn đấu đến năm 2030 có từ 50% đến 70% diện tích cây ăn quả được chứng nhận chất lượng để hướng tới xuất khẩu.

Còn theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Nguyễn Thành Công, năm 2024, tỉnh Sơn La có 84.160ha cây ăn quả và từ tháng 4, các loại cây ăn quả sẽ thu hoạch tập trung, với sản lượng: Mận khoảng 80.000 tấn; xoài khoảng 77.800 tấn; nhãn khoảng 81.000 tấn... Tỉnh Sơn La đã có phương án hỗ trợ cho tiêu thụ, chế biến và xuất khẩu, tiến tới tất cả các sản phẩm xuất khẩu chính ngạch. Ngoài ra, tỉnh xác định vùng trồng cho từng nhà máy chế biến, vùng trồng cho từng khu vực xuất khẩu và tiêu thụ ở thị trường trong nước, tránh tình trạng được mùa, mất giá khi vào vụ thu hoạch.

Về phía doanh nghiệp, Tổng Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Vina T&T Group (thành phố Hồ Chí Minh) Nguyễn Đình Tùng cho biết, công ty sẽ mở rộng thêm thị trường, tiếp tục đưa các loại quả của Việt Nam sang nhiều nước khác. Tuy nhiên, các địa phương cần tổ chức sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, xuất khẩu, khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ như hiện nay để cung cấp nguồn nguyên liệu ổn định, an toàn cho doanh nghiệp.

Để đạt được mục tiêu xuất khẩu rau quả 6,5-7 tỷ USD trong năm 2024, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, các địa phương cần tập trung nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và sản xuất rải vụ thu hoạch; thiết lập mã số vùng trồng. Cùng với đó, gắn phát triển vùng trồng cây ăn quả với các cơ sở bảo quản, chế biến sản phẩm theo lợi thế của từng địa phương; quan tâm xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý, chứng nhận bảo hộ độc quyền thương hiệu hàng hóa tại Việt Nam cho các loại quả. Mặt khác, cần tổ chức lại sản xuất, vận động nông dân tham gia liên kết, hình thành hợp tác xã, hoặc liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị, gắn kết chặt chẽ giữa các bên liên quan, từ khâu sản xuất đến thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm để mang lại hiệu quả kinh tế cao.