“Hai chị em”
Bài hát “Hai chị em” của nhạc sĩ Hoàng Vân là một trong những ca khúc xuất sắc ca ngợi vẻ đẹp, phẩm chất anh hùng của người phụ nữ Việt Nam trong sản xuất và chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:
“Hỡi ai đã đi năm châu bốn biển/ Hỏi rằng có gì đẹp trong cô gái Việt Nam/ Đẹp lắm chứ, anh hùng lắm chứ/ Thời đại chúng tôi thật là vẻ vang/ Từng cây lúa, từng cây súng, rất tự hào của cô gái Việt Nam”. Ngót 60 năm qua, bài hát vẫn được đông đảo chị em yêu thích và còn vẹn nguyên giá trị ngợi ca người phụ nữ Việt.
Sinh thời, nhạc sĩ Hoàng Vân chia sẻ: Năm 1965, ông cùng đoàn nhạc sĩ đi thực tế ở Quảng Bình khi chiến tranh đang ác liệt, bom đạn ì ùng suốt đêm ngày. Tại Đồng Hới, tình cờ ông được xem hình ảnh anh hùng quân đội Tạ Thị Kiều và anh hùng Nguyễn Thị Chiên, hai người phụ nữ ở hai miền Nam Bắc nhưng đều có chung một phẩm chất “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.
Vẻ đẹp của tinh thần yêu nước, ý chí chiến đấu giành độc lập cho dân tộc của người phụ nữ Việt Nam khiến ông bật ra ý tưởng ca khúc, những thanh âm và lời ca tha thiết cứ thế tuôn trào: “Cô Ba dũng sĩ quê ở Trà Vinh/ Chị Hai năm tấn quê ở Thái Bình/ Hai chị em trên hai trận tuyến/ Anh hùng bất khuất trung hậu đảm đang/ Trang sử vàng chống Mỹ cứu nước/ Sáng ngời tên những cô gái Việt Nam”. Ca khúc sử dụng âm hưởng dân gian, động viên chị em ở hậu phương hăng hái sản xuất, chi viện cho chiến trường, thúc giục chị em ngoài mặt trận hăng say đánh giặc, Nam Bắc đoàn kết nhất định đất nước sẽ thống nhất một nhà. Bài hát “Hai chị em” trở thành chủ đề cho triển lãm “Hai chị em - Hai trận tuyến” tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam nhân kỷ niệm 55 năm phong trào “Đội quân tóc dài” (1960 - 2015) và 50 năm phong trào “Ba đảm đang” (1965 - 2015).
Nhạc sĩ Hoàng Vân tên thật là Lê Văn Ngọ (1930 - 2018) quê Hà Nội, là một nhạc sĩ lớn của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam. Ông nổi tiếng với bài hát “Hò kéo pháo” trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Nhiều tác phẩm của ông trở thành những bài ca truyền thống của ngành, địa phương, như "Bài ca xây dựng", "Người chiến sĩ ấy", "Quảng Bình quê ta ơi", "Tôi là người thợ lò"… Ông đã sáng tác hơn 700 tác phẩm, gồm ca khúc, giao hưởng, hợp xướng, nhạc phim, nhạc vũ kịch, múa rối… Nhạc sĩ Hoàng Vân đã vinh dự được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ thuật cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.