Luận đàm thời sự

Tòa tác động tới cuộc chiến

Đại sứ Trần Đức Mậu 30/01/2024 - 06:51

Cho dù đều có phần nội dung để hài lòng, cả Nam Phi lẫn Israel đều không hài lòng nhiều hơn về những phán định đầu tiên của Tòa án Công lý quốc tế của Liên hợp quốc (ICJ) sau khi chấp nhận thụ lý vụ việc Nam Phi cáo buộc Israel vi phạm Công ước năm 1948 của Liên hợp quốc về chống diệt chủng.

Trong những phán định đầu tiên ở vụ việc này, ICJ chưa đánh giá về bản chất hành động quân sự của Israel ở Dải Gaza và cũng không yêu cầu Israel chấm dứt ngay mọi hành động quân sự ở Dải Gaza.

ICJ mới chỉ nhằm vào cách thức của Israel tiến hành cuộc chiến với Hamas ở Dải Gaza, yêu cầu Israel bảo đảm an toàn cho người dân Palestine, thực hiện cứu trợ nhân đạo khẩn cấp, yêu cầu các chính trị gia ở Israel chấm dứt hành vi kích động hủy diệt người Palestine ở Dải Gaza.

ICJ còn yêu cầu Israel không được cản trở công việc điều tra để xác minh tính xác thực cáo buộc của Nam Phi, đồng thời quy định Israel hằng tháng phải báo cáo lên ICJ về việc thực hiện những phán định này của ICJ và để cho Nam Phi trình bày quan điểm và phản biện những báo cáo ấy của Israel.

Việc tòa này chưa thể đưa ra được ngay phán xử cuối cùng về việc Israel vi phạm hay không vi phạm Công ước này trong cuộc chiến tranh hiện tại giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza là điều đã được dự đoán từ trước. Nhưng Nam Phi không thể không thất vọng khi tòa này không yêu cầu Israel chấm dứt ngay mọi hành động quân sự ở Dải Gaza.

Israel hài lòng về phán định của tòa khiến bên nguyên là Nam Phi thất vọng, nhưng lại không thể không quan ngại sâu sắc hơn trước về diễn biến tiếp theo của vụ việc tại ICJ vì hiện tại không ai có thể dám chắc 15 vị thẩm phán của tòa này rồi đây sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng như thế nào. Israel lại càng không thể không thất vọng khi tòa này hiện chỉ tập trung nhìn vào Israel mà gần như chưa tập trung nhìn vào cả Hamas và buộc Israel phải làm một số việc mà Israel không hề muốn làm.

Phán quyết của ICJ có hiệu lực bắt buộc đối với tất cả các thành viên của ICJ như Israel và Nam Phi. Nhưng bản thân ICJ lại không có thực lực trên thực tế để tổ chức thi hành những quyết định của mình.

Nếu không tuân thủ phán định của ICJ, Israel sẽ không thể tránh khỏi hai rủi ro tiềm tàng lớn là bị cô lập về chính trị trên thế giới và tất cả những đồng minh của Israel đều bị khó xử về chính trị thế giới cũng như pháp lý quốc tế trong việc tiếp tục hậu thuẫn Israel tiến hành chiến tranh với Hamas.

Chỉ vậy thôi cũng đã đủ để khiến cho phía Israel cảm thấy bị bất lợi. Cũng chỉ thế thôi, ICJ đã tác động cả trực tiếp lẫn gián tiếp tới cuộc chiến giữa Hamas và Israel, đặc biệt tới chiều hướng diễn biến chiến sự trong thời gian tới.

Cụ thể ở đây là Israel phải thay đổi cách thức tiến hành chiến tranh với Hamas và có tiến hành hành động và hoạt động quân sự nào nhằm vào Hamas cũng đều phải lưu ý thỏa đáng trước hết tới sinh mạng và an toàn của người dân thường ở Dải Gaza.

Những đồng minh của Israel trong cuộc chiến tranh giữa Israel và Hamas phải thận trọng hơn và kín kẽ hơn trong cách thức tiếp tục hậu thuẫn Israel chiến tranh với Hamas. Họ sẽ vẫn tiếp tục giúp Israel đạt được mục tiêu đề ra là xóa sổ Hamas nhưng phải gây áp lực với Israel để Israel tiến hành các hoạt động quân sự ở Dải Gaza sao cho họ không bị mang tiếng là hậu thuẫn Israel khiến người Palestine ở Dải Gaza bị thương vong. Cũng có thể nói những phán định đầu tiên của ICJ đã tạo tình thế mới trong cuộc chiến giữa Hamas và Israel ở Dải Gaza.