Phát triển vận tải hành khách công cộng: “Xương sống” để giảm ùn tắc

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị. Cùng dự còn có lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương…

Hà Nội còn 33 điểm ùn tắc

Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Dương Đức Tuấn, năm 2023, lĩnh vực giao thông vận tải của Thủ đô đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Trong đó, Dự án xây dựng tuyến đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô đã phê duyệt 7/7 dự án thành phần, khởi công 6/7 dự án thành phần trên địa bàn 3 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hưng Yên và Bắc Ninh. Riêng Dự án thành phần 3 - đường cao tốc theo hình thức đối tác công - tư (PPP) đã phê duyệt dự án đầu tư và hiện đang khẩn trương triển khai các thủ tục tổ chức lựa chọn nhà đầu tư.

Thành phố cũng đã nỗ lực tháo gỡ vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội để hoàn thành đoạn trên cao vào quý II-2024 và vận hành toàn tuyến vào năm 2027. Đồng thời, đã trình Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư điều chỉnh chủ trương đầu tư của tuyến đường sắt đô thị số 2 giai đoạn 1 Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo.

Cùng với đó, khởi công các dự án đầu tư quan trọng như: Cải tạo mở rộng quốc lộ 6 đoạn Hà Đông - Xuân Mai, triển khai tuyến đường nối cao tốc Đại lộ Thăng Long và cao tốc Hòa Lạc - Hòa Bình; tuyến đường kết nối đường trục Pháp Vân - Cầu Giẽ và đường Vành đai 3; hoàn thành và đưa vào khai thác đường Vành đai 2 trên cao đoạn từ Ngã Tư Vọng đến Ngã Tư Sở; hoàn thành cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2.

Hiện, Hà Nội đang chuẩn bị và thực hiện đầu tư hoàn chỉnh Vành đai 1, Vành đai 2, Vành đai 3 phía Bắc sông Hồng, Vành đai 3,5 và hệ thống các cầu vượt sông Hồng, sông Đuống…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành Giao thông Vận tải Thủ đô vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Hiện nay, tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông trên diện tích đất xây dựng đô thị mới đạt khoảng 12,13%, trong khi theo quy hoạch yêu cầu phải đạt 20 - 26%.

Tỷ lệ vận tải hành khách công cộng mới đạt 19,5% trong khi quy hoạch yêu cầu phải đạt 50 - 55%. Tốc độ tăng trưởng diện tích đất dành cho giao thông chưa cao (mới đạt 0,35%/năm) không theo kịp tốc độ gia tăng phương tiện (từ 4 - 5%/năm). Do đó, tình hình ùn tắc giao thông cục bộ trên địa bàn thành phố vẫn đang diễn biến phức tạp. Năm 2023, Hà Nội đã xử lý được 15/37 điểm ùn tắc nhưng lại phát sinh 11 điểm. Như vậy, trên địa bàn thành phố hiện còn 33 điểm ùn tắc giao thông.

12 năm tới, Hà Nội cần hoàn thiện hơn 400km đường sắt đô thị

“Việc phát triển vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn, vận chuyển nhanh được xác định là ưu tiên hàng đầu để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông đang diễn ra phức tạp, trong đó, việc phát triển mạng lưới đường sắt đô thị được xem là “xương sống” của vận tải hành khách công cộng Thủ đô”, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn nhấn mạnh.

Theo quy hoạch hiện nay, Hà Nội có 10 tuyến đường sắt đô thị (9 tuyến chính và 1 tuyến nối các đô thị vệ tinh), với tổng chiều dài 417,8km (trong đó 75,6km đi ngầm), tổng mức đầu tư dự kiến trên 40 tỷ USD. Tuy nhiên, thực tế đến nay, thành phố mới chỉ hoàn thành 13km (tuyến đoạn Cát Linh - Hà Đông) và đang thi công 12,5km (tuyến 3 đoạn Nhổn - ga Hà Nội).

Để hoàn thành được 404,8km còn lại trong 12 năm tới (đến năm 2035) kinh phí cần bố trí thực hiện là khoảng 37 tỷ USD (tương đương khoảng 850 nghìn tỷ đồng).

Thời gian tới, thành phố Hà Nội sẽ tập trung tổ chức thực hiện hoàn thành: Luật Thủ đô sửa đổi; điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065; Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Sau khi Quy hoạch chung Thủ đô (điều chỉnh) được cấp có thẩm quyền phê duyệt, thành phố sẽ tổ chức triển khai ngay việc lập, trình thẩm định phê duyệt điều chỉnh Đồ án quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô nhằm bảo đảm đồng bộ, thống nhất giữa các quy hoạch và làm cơ sở cho việc định hướng phát triển ngành.

Cùng đó, khẩn trương nghiên cứu, trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị thành phố Hà Nội để thực hiện Kết luận số 49-KL/TƯ ngày 28-2-2023 của Bộ Chính trị về việc cơ bản hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội vào năm 2035.

Tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ trong quản lý, phát triển giao thông đô thị (triển khai hệ thống giao thông thông minh); ưu tiên phát triển vận tải hành khách công cộng, đặc biệt là các loại hình vận tải nhanh, khối lượng lớn; xây dựng hệ thống bản đồ số trực tuyến; hệ thống vé thông minh, vé liên thông đa phương thức các loại hình vận tải hành khách công cộng.

Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ các dự án công trình trọng điểm, trong đó có việc chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để đưa vào khai thác vận hành thương mại đoạn đường sắt đô thị trên cao Nhổn - ga Hà Nội tới đây.

Rà soát, lựa chọn danh mục công trình hạ tầng giao thông cấp bách, trọng điểm để tập trung triển khai đầu tư hoàn thành và đưa vào khai thác sử dụng theo từng giai đoạn bảo đảm tính khả thi. Đối với việc phát triển mạng lưới đường sắt đô thị, sẽ ưu tiên tập trung đầu tư dứt điểm theo tuyến bảo đảm đồng bộ trên toàn tuyến và bảo đảm khớp nối với các loại hình vận tải công cộng khác, phát huy hiệu quả đầu tư với các tuyến đang triển khai…

Nghiên cứu, xây dựng đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù riêng về huy động nguồn lực cho đầu tư các tuyến đường sắt đô thị, trong đó có việc triển khai xây dựng cơ chế đầu tư và hình thức đầu tư TOD, khai thác quỹ đất tại các nhà ga của các tuyến đường sắt đô thị... để tạo nguồn lực dành cho đầu tư xây dựng, quản lý khai thác vận hành các tuyến đường sắt đô thị…