Hy Lạp - Anh bất ngờ tranh cãi ngoại giao liên quan tới tác phẩm điêu khắc cổ

Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis đang thực hiện chuyến thăm Anh và dự kiến gặp Thủ tướng Anh Rishi Sunak tại số 10 phố Downing vào ngày 27-11, bàn thảo về đề nghị London trả lại các tác phẩm điêu khắc cổ Parthenon Marble đang được trưng bày tại Bảo tàng Anh. Tuy nhiên, chỉ ít giờ trước khi cuộc gặp diễn ra, London đã thông báo thay đổi kế hoạch.

Văn phòng Thủ tướng Rishi Sunak đã xác nhận quyết định hủy bỏ cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo. Thay vào đó, London sắp xếp để Thủ tướng Hy Lạp hội đàm với Phó Thủ tướng Oliver Dowden. Tuy nhiên, Thủ tướng Hy Lạp đã từ chối lời mời.

Nội dung thông báo của Văn phòng Thủ tướng Anh nêu: “Mối quan hệ Anh- Hy Lạp cực kỳ quan trọng, từ việc chúng ta cùng làm việc trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đến việc giải quyết những thách thức chung như di cư bất hợp pháp, cuộc khủng hoảng ở Trung Đông và xung đột ở Ukraine. Phó Thủ tướng đã sẵn sàng gặp Thủ tướng Hy Lạp để thảo luận về những vấn đề quan trọng này”.

Đáp lại thông báo trên, Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis tuyên bố: “Hy Lạp và Anh được liên kết bởi mối quan hệ hữu nghị truyền thống và phạm vi quan hệ song phương của chúng tôi rất rộng. Quan điểm của Hy Lạp về các tác phẩm điêu khắc Parthenon Marble đã rõ. Tôi đã hy vọng có cơ hội thảo luận những vấn đề này với người đồng cấp Anh, cùng với những thách thức quốc tế lớn hiện nay như vấn đề ở Gaza, Ukraine, biến đổi khí hậu và nhập cư. Bất cứ ai tin rằng quan điểm của mình là có cơ sở và công bằng thì không bao giờ ngại tham gia vào một cuộc tranh luận”.

Athens từ lâu đã yêu cầu trả lại các tác phẩm điêu khắc đã bị nhà ngoại giao Anh Lord Elgin đưa ra khỏi Hy Lạp vào đầu thế kỷ XIX. Các tác phẩm điêu khắc ban đầu được trang trí tại ngôi đền Parthenon 2.500 năm tuổi ở thành cổ Acropolis (Hy Lạp).

Hiện nay, khoảng 1/2 số tác phẩm điêu khắc bằng đá cẩm thạch được trưng bày trong bảo tàng ở Acropolis. Số còn sót lại được trưng bày tại Bảo tàng Anh.

Trước khi cuộc gặp bị hủy, Thủ tướng Hy Lạp đã trả lời trên truyền hình và so sánh việc tách các tác phẩm điêu khắc Parthenon Marble với việc cắt đôi bức họa nổi tiếng Mona Lisa. Nhận xét này được cho là khiến Chính phủ Anh không hài lòng.

Theo luật, Bảo tàng Anh bị cấm trả lại các tác phẩm điêu khắc cho Hy Lạp, nhưng các nhà lãnh đạo của bảo tàng này đã đàm phán với các quan chức Hy Lạp về một thỏa hiệp như cho mượn dài hạn.

Tuy nhiên, người phát ngôn của Thủ tướng Rishi Sunak đã bày tỏ quan điểm cứng rắn, khẳng định: "Chính phủ Anh không có kế hoạch thay đổi cách tiếp cận và chúng tôi nghĩ rằng Bảo tàng Anh là nơi thích hợp cho những tác phẩm điêu khắc nói trên. Chúng được mua lại một cách hợp pháp vào thời điểm đó và thuộc sở hữu của những người ủy thác cho bảo tàng. Chúng tôi đã chăm sóc các tác phẩm qua nhiều thế hệ và muốn tiếp tục làm điều này”.