Bức tranh toàn diện về nghi thức tổ chức lễ tang của người Việt

Ngày 12-11, Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam phối hợp với Viện Pháp tại Hà Nội tổ chức ra mắt bản dịch tiếng Việt biên khảo “Tang lễ của người An Nam” tại Hà Nội.

Được coi là công trình khảo cứu công phu và toàn diện nhất về tang lễ, cuốn sách “Tang lễ của người An Nam” tái hiện những tập tục xưa theo cách chân thực nhất. Đây cũng là công trình khảo cứu nổi tiếng và có giá trị nhất của Gustave Dumoutier, một trong những học giả phương Tây am tường về Việt Nam những năm đầu thế kỷ XX.

Tác giả Gustave Dumoutier khi nghiên cứu về đề tài tang lễ đã không chỉ nhìn ở góc độ một tập tục lâu đời, mà có những quan sát sâu xa hơn trong lịch sử của tập tục. Ông nhận định sự phức tạp của đời sống tôn giáo ở Việt Nam như một khu rừng tâm linh nhiều tầng, với sự kết hợp giữa Đạo giáo, tín ngưỡng phù thuật và Phật giáo được Việt hóa, cùng với vai trò của ông sư và thầy cúng trong tang lễ của người Việt.

Không ghi chép toàn bộ chương trình tang lễ, tác giả chọn lọc để đi sâu vào một số bước quan trọng trong tang ma. Độc giả dễ dàng nhận thấy nhiều tập tục trong tang lễ của người Việt mà tác giả mô tả vẫn còn giữ đến tận ngày nay như các nghi lễ liệm, an táng, chôn cất, các mâm cỗ tang, tục cải táng... Đặc biệt, tác giả đưa ra những giải thích về quan niệm cũng như ý nghĩa của các nghi lễ quan trọng này, nhằm tái hiện một cách đầy đủ tâm thức của người Việt xưa trong các nghi thức ma chay.

Biên khảo “Tang lễ của người An Nam” được chia làm nhiều phần. Phần đầu tiên và chiếm nhiều thời lượng của công trình, viết về các nghi thức chuẩn bị trước và sau khi có người mất. Phần thứ hai tập trung vào linh hồn sau cái chết và luân hồi. Cuối cùng là phần phụ lục với những thông tin phong phú về tang phục, danh mục thuật ngữ để độc giả có thể nghiên cứu sâu thêm.

Là công trình khảo cứu công phu, dựa trên nguồn tư liệu tham khảo phong phú và đa dạng, cùng với một khối lượng tranh ảnh minh họa hiếm có, cuốn sách “Tang lễ của người An Nam” được coi là một tư liệu quý giá, đặc sắc cho cả người đọc phổ thông lẫn nhà nghiên cứu chuyên sâu.