Ngày 23-11, tại Làng Văn hóa du lịch các Dân tộc Việt Nam đã diễn ra Ngày hội trình diễn cây nêu, giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc Việt Nam lần thứ II năm 2023.
Ngày hội do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp tổ chức với sự tham gia của các tỉnh, thành phố có nghi thức dựng cây nêu gồm: Lai Châu, Sơn La, Thanh Hóa, Quảng Nam, Đắk Lắk và Đà Nẵng.
Các đoàn đã lựa chọn và dàn dựng trích đoạn giới thiệu lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa, mô phỏng một cách khái quát đặc trưng văn hóa tín ngưỡng dân gian có giá trị đặc sắc tiêu biểu của dân tộc tại địa phương mình.
Đồng bào dân tộc Thái tỉnh Sơn La mang đến ngày hội màn trình diễn Lễ Hết Chá.Lễ Hết Chá của người Thái trắng được tổ chức vào mùa xuân, thời điểm nông nhàn.Đây là lễ tạ ơn của những người được thầy mo chữa cho khỏi bệnh, lễ tạ ơn trời đất, tổ tiên đã giúp con người duy trì được cuộc sống, đoàn kết xây dựng bản làng, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.Để tổ chức Lễ Hết Chá, ngoài việc chuẩn bị lễ vật dâng lên thần linh thì việc làm cây nêu (xẳng chá) rất quan trọng. Cây nêu kết nối con người với thần linh và là trung tâm của các nghi lễ. Lễ Hết Chá là một hình thức sinh hoạt văn hóa có ý nghĩa gắn kết cộng đồng, bản làng, thể hiện tính nhân văn, tôn vinh thầy thuốc.Cộng đồng người Cơ tu ở thành phố Đà Nẵng cũng đã mang đến một hình ảnh khác của cây nêu trong tiết mục của mình.
Trong đời sống tinh thần của người Cơ tu, cây nêu như một biểu tượng văn hóa không thể thiếu trong các nghi lễ hiến tế. Bởi theo quan niệm của họ, cây nêu là chiếc cầu nối giữa thế giới con người và thế giới thần linh.
Già làng hát theo điệu chiêng, trống với nội dung tha thiết, cảm động, lời hát tâm sự với con trâu như tâm sự với chính đứa con của dân làng.Hình ảnh người phụ nữ Cơ tu trong điệu múa dza dzá, họ đưa đôi tay lên trời để tỏ lòng cầu xin có được hạt lúa của thần linh.Tỉnh Lai Châu giới thiệu đến ngày hội màn trình diễn nghi lễ Then Kin Pang của đồng bào dân tộc Thái Đen.Người Thái tin vào sự tồn tại của mường Then, nơi có Then và các vị thần cai quản đất, trời, mưa nắng. Mỗi khi gặp bế tắc trong cuộc sống, dân bản thường tìm đến thầy mo Then.Trong các nghi lễ liên quan đến mo Then, lễ hội Then Kin pang (tiếng Thái nghĩa là Then xuống trần chơi hội cây nêu) là lễ hội lớn nhất, thể hiện rõ nhất bản sắc văn hóa của tộc người Thái. Cây nêu (cây sặng pang) của người Thái đen được làm từ một cây chuối và hai cây cau rừng ghép lại.Các thiếu nữ Thái đen trình diễn điệu múa tăng bẳng. Đây là điệu múa dành tặng riêng cho thần mưa, thần sấm chớp. Điệu múa tăng bẳng là kết quả của sự sáng tạo nghệ thuật từ hoạt động sản xuất của người Thái.Tiết mục tái hiện Nghi lễ Cúng sức khỏe của đồng bào dân tộc Ê đê đến từ Đắk Lắk đã khép lại Ngày hội trình diễn cây nêu. Lễ cúng sức khỏe (Nga Yang Asei Mlei) là một nghi lễ quan trọng trong đời sống tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Ê đê, thể hiện sự tôn kính, hiếu thảo của con cháu đối với ông bà, cha mẹ; là dịp để các thành viên trong dòng tộc được quây quần bên nhau…Thầy cúng bưng bát rượu pha huyết heo đi quết vào các vật dụng như chiêng, trống và đặc biệt quết lên cây nêu buộc ché như một sự đánh dấu lễ vật dâng báo các thần linh biết… Sau khi nghi lễ đã xong, chủ nhà mời rượu, mời cơm thứ tự những người có vai vế trong dòng tộc, phụ nữ được mời trước, tiếp đến những người đàn ông... Nghi thức này không thể thiếu trong các nghi lễ truyền thống của dân tộc Ê đê, là nét văn hóa đặc trưng để thể hiện sự tiếp đón nồng nhiệt và tấm lòng mến khách của gia đình.Ngày hội trình diễn cây nêu thuộc khuôn khổ Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” năm 2023, diễn ra từ ngày 22 đến 26-11 tại Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam.
