Thực thi FTA tại địa phương: Cần nhiều đột phá mới

Những thông tin này được các diễn giả bàn thảo tại tọa đàm có chủ đề “Trợ lực cho các địa phương, gia tăng hiệu quả thực thi FTA”, do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 31-10, tại Hà Nội.

Gia tăng giá trị xuất khẩu

Thời gian qua, Việt Nam đã tham gia nhiều FTA thế hệ mới, giúp tăng trưởng kim ngạch và đa dạng hóa thị trường xuất, nhập khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài, mang lại những tác động tích cực đối với phát triển kinh tế - xã hội.

Theo thống kê, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của 5 thành phố trực thuộc trung ương với các thị trường có FTA trong giai đoạn 2021-2022 ước đạt 449 tỷ USD, trong đó, xuất khẩu ước đạt 189,5 tỷ USD.

Riêng kim ngạch xuất khẩu của 5 thành phố với các thị trường CPTPP đạt 79,75 tỷ USD, thị trường EVFTA đạt 14,18 tỷ USD trong 2 năm 2021-2022.

Báo cáo của Bộ Công Thương cũng chỉ ra năm 2022, có 52/63 tỉnh, thành phố có hoạt động xuất khẩu sang thị trường CPTPP và 49/63 tỉnh, thành phố có hoạt động xuất khẩu sang thị trường EVFTA, tăng 11 địa phương so với năm 2021.

Tương tự, có 44/63 tỉnh, thành phố có hoạt động xuất khẩu sang thị trường UKVFTA, tăng 13 địa phương so với năm 2021.

Theo ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), 5 thành phố trực thuộc trung ương tận dụng các FTA rất tốt, với sự hỗ trợ hiệu quả của chính quyền. Cùng với đó, doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp đầu tư nước ngoài kết nối hiệu quả, tham gia ngày càng nhiều vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bà Đỗ Thị Thúy Hương (Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam) thông tin, tại nhiều tỉnh, thành phố, việc kết nối các doanh nghiệp lớn, hỗ trợ doanh nghiệp ngành điện tử đào tạo nâng cao tay nghề, nâng cấp nhà máy thông minh, quy trình hoạt động được triển khai rất thường xuyên. Nhờ vậy, cộng đồng doanh nghiệp ngành điện tử đã đạt kết quả sản xuất, kinh doanh rất ấn tượng, dẫn đầu về kim ngạch xuất khẩu trong các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Năm 2022, ngành điện tử đạt giá trị xuất khẩu 114 tỷ USD, xuất siêu 11,24 tỷ USD.

Sẽ công bố FTA Index

Dù vậy, kết quả thực thi FTA những năm vừa qua được đánh giá chưa cao như kỳ vọng. Nguyên nhân là bởi việc thực thi FTA tại các địa phương còn nhiều khó khăn; mức độ quan tâm tới triển khai các FTA của mỗi địa phương vẫn chưa đủ và chưa đồng đều. Do đó, rất cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn nữa từ các cơ quan quản lý, cũng như những đột phá trong tư duy.

Ông Ngô Chung Khanh cho rằng, tại các địa phương chưa có chính sách riêng hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA, do đó còn mang tính dàn trải, chưa tập trung cho các lĩnh vực, ngành hàng có thế mạnh. Thông tin về các FTA dù được đẩy mạnh nhưng cần tiếp tục nâng cao chất lượng theo chiều sâu, đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Kinh tế tổng hợp, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương cho rằng, ngoài các tuyên truyền tới doanh nghiệp về quy định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, cần tăng tần suất thông tin và nội dung chuyên sâu khác liên quan tới FTA.

“Các địa phương mới chỉ quan tâm mình cần làm gì để hưởng lợi từ các FTA mà chưa chủ động trong việc kiến nghị đối tác hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam. Đây là điều cần khắc phục”, ông Dương nhấn mạnh.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương và hiệp hội ngành nghề xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA.

Bộ phối hợp, thống nhất phương pháp thống kê số liệu về đầu tư, xuất, nhập khẩu liên quan đến thực thi các FTA cũng như cơ chế chia sẻ thông tin, hỗ trợ, liên kết giữa các địa phương nhằm tận dụng hiệu quả các FTA.

Đặc biệt, Bộ đang hoàn thiện và tiến tới công bố bộ chỉ số đánh giá việc thực thi các FTA của các địa phương (FTA Index) vào cuối năm nay.

“Chúng tôi hy vọng, bộ chỉ số FTA Index sẽ giúp các tỉnh, thành phố cả nước đo lường kết quả thực thi FTA, từ đó quan tâm hơn nữa việc tận dụng các FTA thời gian tới”, ông Ngô Chung Khanh nhấn mạnh.