Trọn tình nước non, Mẹ Việt Nam anh hùng
Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đời đời ghi nhớ, biết ơn sự hy sinh to lớn của các bà mẹ Việt Nam, những người đã chịu nhiều hy sinh, mất mát để góp phần giành độc lập, tự do cho dân tộc.
Tháng 9-1994, Chủ tịch nước công bố Pháp lệnh Danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”, Lãnh đạo Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam động viên các nhạc sĩ sáng tác về Mẹ Việt Nam anh hùng - Biểu tượng sáng ngời của người phụ nữ Việt Nam “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.
Sinh thời, nhạc sĩ An Thuyên tâm sự: Hình ảnh những bà mẹ run rẩy khóc khi ôm vào lòng những tấm “Giấy báo tử”, nhiều bà mẹ cứ đến bữa cơm lại thẫn thờ bày đủ số bát đũa cho những người con đã hy sinh... khiến nước mắt ông cứ trào ra, xúc động: “Nhìn mái tóc mẹ bạc phơ/ và ánh mắt mẹ như mơ/ Là biết mấy chờ mong mỏi mòn/ Từng đứa con ra đi không bao giờ trở lại”... Giai điệu và lời ca cứ nối tiếp nhau bật ra và ông hoàn thành ca khúc “Mẹ Việt Nam anh hùng” chỉ sau hai tiếng đồng hồ.
Bài hát ca ngợi sự hy sinh vì Tổ quốc, vì độc lập tự do của các bà mẹ, hướng đến tương lai sáng đẹp: “Mẹ đã có ngàn đứa con, Mẹ đã có cả nước non/ Mẹ mãi mãi cùng con trên đường dài/ Núi sông hôm nay biết ơn người mẹ hiền/ Giặc tan hết ta xây quê hương/ Như ý Bác một đời hằng mong/ Để rực rỡ, rực rỡ Việt Nam”...
Ca khúc được vang lên lần đầu tiên tại Lễ tuyên dương danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam anh hùng” đợt đầu nhân kỷ niệm 50 năm thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam vào tháng 12-1994 và được tặng Giải Nhất do Bộ Văn hóa - Thông tin và Hội Nhạc sĩ Việt Nam trao tặng năm 1995.
Nhạc sĩ An Thuyên (1949 - 2015) quê ở huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông là Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam, Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa VII. Ông còn nổi tiếng với các ca khúc: “Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác”, “Chín bậc tình yêu”, “Neo đậu bến quê”, “Ca dao em và tôi”, “Em chọn lối này”... Nhạc sĩ An Thuyên được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, Huân chương Chiến công hạng Nhất, Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật năm 2007.