Đề xuất tăng giá vé xe buýt: Giá tăng, chất lượng có nâng?

Nhiều chuyên gia cho rằng, đề xuất này là hợp lý và là cơ hội để xe buýt đổi mới, nâng cao chất lượng dịch vụ.

Giá vé xe buýt hiện không còn phù hợp

Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội vừa đề xuất UBND thành phố Hà Nội điều chỉnh giá vé xe buýt đối với các tuyến có trợ giá trên địa bàn kể từ ngày 1-1-2024.

Lý giải nguyên nhân điều chỉnh theo hướng tăng giá vé xe buýt, Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội Nguyễn Phi Thường cho rằng, từ năm 2014 đến nay, thành phố đã không điều chỉnh nên giá vé đang rất thấp so với mặt bằng thu nhập.

Trong khi đó, chi phí cho vận tải công cộng đã tăng gần 50% so với năm 2014. Cụ thể, đơn giá vận hành trung bình 1km là 21.080 đồng (tăng 46,95% so với năm 2014). Với xe buýt điện, đơn giá vận hành 1km là 27.929 đồng (tăng 62% so với xe buýt thường năm 2014); còn với xe buýt sử dụng khí CNG là 21.821 đồng (tăng 48,6% so với xe buýt thường năm 2014).

Cũng theo lãnh đạo Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội, cơ cấu vé và giá vé hiện nay chưa phù hợp với sự phát triển của mạng lưới tuyến. Tại thời điểm điều chỉnh giá vé năm 2014, mạng lưới có 72 tuyến và nhánh tuyến, trong đó tuyến có cự ly dài nhất là 49,9km. Đến nay, sau 9 năm, mạng lưới buýt có 132 tuyến, phủ khắp 30/30 quận, huyện, thị xã. Tuyến dài nhất là 61,05km. Giá vé của các tuyến có cự ly từ 30km đến 60km như nhau.

Ngoài ra, việc tăng giá vé còn để tạo khả năng cân đối ngân sách thành phố. Thực tế hằng năm, ngân sách nhà nước phải chi khá lớn để trợ giá cho vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt (năm 2014 có 72 tuyến xe buýt và chi phí 1.078,25 tỷ đồng/năm; đến năm 2023 có 132 tuyến xe buýt và chi phí trợ giá dự kiến khoảng 2.754,15 tỷ đồng, tăng gấp 2,55 lần so với năm 2014). Trong khi đó, các yếu tố đầu vào phục vụ cho hoạt động này, như: Giá nguyên nhiên liệu, tiền lương... đã có rất nhiều thay đổi, tăng cao so với trước đây. Từ thực tế nêu trên, việc áp dụng giá vé xe buýt từ năm 2014 là không còn phù hợp và việc điều chỉnh giá vé xe buýt tại thời điểm hiện nay là rất cần thiết.

Việc điều chỉnh giá vé xe buýt không tác động lớn đến thu nhập của đa số người dân sử dụng dịch vụ xe buýt và vẫn cạnh tranh được với các loại hình vận tải khác.

Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội đề xuất UBND thành phố giao Sở Tài chính chủ trì thẩm định phương án điều chỉnh giá vé xe buýt trong tháng 12-2023.

Thêm cơ chế, chính sách để vận tải công cộng phát triển

Trước thông tin thành phố Hà Nội tính chuyện tăng giá xe buýt, nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, đây là việc làm phù hợp. Theo chuyên gia giao thông Phan Lê Bình, khoảng thời gian 9 năm giữ nguyên giá vé xe buýt là khá dài. Các mức tăng của vé lượt, vé tháng, vé liên tuyến… đều không đáng kể, vẫn là mức rẻ nhất so với các phương tiện vận tải khác, không ảnh hưởng nhiều tới thu nhập của người dân.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội Nguyễn Trọng Thông nhận định, điều mà người dân quan tâm nhiều là sự thuận lợi khi sử dụng dịch vụ. Giá vé hiện nay đang rất lạc hậu, nên cần thiết điều chỉnh và phải điều chỉnh sao cho chi phí đi lại không vượt quá 10% thu nhập của người dân.

“Làm vận tải hành khách công cộng không thể có lãi nên ngân sách nhà nước phải trợ giá nhằm thu hút người dân sử dụng dịch vụ, qua đó góp phần giảm sự gia tăng phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, tôi cho rằng, muốn lĩnh vực gì phát triển thì phải có những cơ chế ưu tiên cho lĩnh vực đó. Trong lần điều chỉnh giá vé này, cần thiết phải nghiên cứu thêm các cơ chế, chính sách để vận tải công cộng ngày càng đổi mới, chất lượng hơn nữa. Cụ thể là phải có cơ chế ưu tiên về hạ tầng, có hệ thống giao thông tiếp cận thuận lợi (nhà chờ, điểm dừng); nâng được tốc độ, tính đúng giờ, an toàn. Cùng với đó thiết lập mạng lưới tuyến hợp lý để cố gắng đến mức thấp nhất việc hành khách phải chuyển tuyến nhiều lần và chờ đợi lâu…” - ông Nguyễn Trọng Thông kiến nghị.

“

Giá vé mới theo đề xuất của Sở Giao thông - Vận tải Hà Nội

Vé lượt, cự ly dưới 15km có mức điều chỉnh thấp nhất từ 7.000 lên 8.000 đồng; 15-25km từ 7.000 lên 10.000 đồng; 25-30km từ 8.000 lên 12.000 đồng; 30-40km từ 9.000 lên 15.000 đồng. Mức tăng cao nhất ở cự ly trên 40km là từ 9.000 lên 20.000 đồng.

Vé tháng có mức tăng trung bình 40%. Cụ thể học sinh, sinh viên, công nhân khu công nghiệp đi một tuyến là 70.000 đồng (hiện 55.000 đồng), liên tuyến 140.000 đồng (hiện 100.000 đồng). Vé tập thể đi một tuyến 100.000 đồng (hiện 70.000 đồng), liên tuyến 200.000 đồng (hiện 140.000 đồng).