Trung tâm Hà Nội -Gốc tọa độ Việt Nam

Thiếu nhi Thủ đô dâng hương bên tượng đài Vua Lý Thái Tổ

Từthuở học trò, tôi đã nghe nhiều người nói rằng “Nha Bưu điện” Bờ Hồ là điểm mốc số 0 từ đây tính mọi khoảng cách thông báo trên mỗi cột cây số, dọc theo những con đường xuôi Nam ngược Bắc, từ Đông sang Tây… Và mỗi lần qua bưu điện thành phố, tôi lại thả từng bước chậm rãi trên mỗi ô gạch vỉa hè, mắt dò tìm và tự hỏi: nhưng cái “gốc tọa độ” ấy ở đâu nhỉ ?, cụ thể là chỗ nào mới được chứ ?

Thế rồi những năm tháng chiến tranh, những bộn bề của công việc và cuộc sống đã khiến cho câu hỏi này vô tình bị lãng quên. Tình cờnăm 1984, lần đầu tiên đến Paris - Thủ đô của nước Pháp, tôi được bạn bè dẫn đi thăm Nhà thờ Đức Bà bên sông Xen và chụp một “pô” ảnh nhớ đời: đặt bàn chân mình lên “điểm gốc 0” của nước Pháp. Đó là năm viên gạch lát cổ xưa bằng đá hoa cương, lát cùng mặt phẳng như mọi viên gạch khác trên quảng trường nhà thờ Đức Bà, tạo thành một hình tròn có đường kính chừng hơn một mét và được chia thành hai vòng cung. Viên chính tâm màu vàng, mài nhẵn với đường kính 40 cm. Bốn viên khác hình “viên phân” màu gan gà,lát quanh viên chính tâm, có mạch chia theo dấu “nhân”. Theo hướng nhìn thẳng vào cổng nhà thờ, viên bên trái có chữ “point”, viên giữa khắc chữ “Zero”, rồi đến viên bên phải có chữ “des Routes”. Các chữ được xếp theo cung tròn, ghép lại có nghĩa là “Điểm 0 của mọi con đường”. Giảndị và bền vững, những viên gạch ấy thu hút khách du lịch đến kỳ lạ, khiến ta phải chờ đợi không ít thời gian mới đến lượt chụp được kiểu ảnh.

Trở về Hà Nội từ dạo ấy tôi cũng trở lại với câu hỏi trong ký ức tuổi thơ: Điểm gốc 0 của Việt Nam ở đâu ? Khi Hà Nội bước vào giai đoạn chuẩn bị cho thời điểm 1000 năm Thăng Long với bao nhiêu dự án quy hoạch, tôn tạo, bao nhiêu công trình tượng đài và kiến trúc; nhất là khi khánh thành tượng đài hoánh tráng của Đức vua Lý Thái Tổ giữa một vườn hoa tráng lệ nhất của Thủ đô, ngay cạnh Bưu điện Bờ Hồ, lòng tôi càng thôi thúc một nguyện cầu: Hà Nội cần phải có viên gạch số 0 như một tọa độ gốc duy nhất của cả nước. Từ Chiếu dời đô về Thăng Long, áng văn lưu danh thiên cổ của Đức vua Lý Thái Tổ, từTuyên ngôn Độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh khai sinh cho một nước Việt Nam mới, Hà Nội vốn đã là gốc rễ, là “Đất đế vương của muôn đời”. Nhưng nếu có một sự hiện diện cụ thể của cái gốc tọa độ Việt Nam, viên gạch khởi điển này chắc chắn sẽ là tâm nguyện của mọi ngườidân đất Việt.

Về mặt khoa học kỹ thuật, cột Km 0 được xác định cũng sẽ rất có ý nghĩa, vấn đề này xin để các nhà quy hoạch địa chính vào cuộc. Về kết cấu và thiết kế mỹ thuật xin nhường lại các nhà kiến trúc. Về mặt du lịch - văn hóa, chắc chắn du khách thập phương sẽ bị hấp dẫn và hài lòng khi được đặt chân lên điểm gốc tọa độ Việt Nam này và Hà Nội sẽ là điểm dừng chân không thể lãng quên của du khách.

Riêng về địa điểm thực hiện, xin được mạnh dạn đề xuất: Chính tâm tiền sảnh của công trình tượng đài Đức vua Lý Thái Tổ, dưới chân nhà vua trông sang Tháp rùa thiêng. Dẫu có chút xê dịch nào đó với “điểm 0 toán học - địa lý” trước đây (nếu có), vẫn nên chọn nơi này, bởi từ cái ý nghĩa to lớn của điểm tọa độ gốc chúng ta vẫn có thể điều chỉnh được các số đo cụ thể của mỗi khoảng cách.

HNM