Người khám phá chiều sâu văn hóa Thủ đô

Sâu lắng một tình yêu Hà Nội

Nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến là cái tên khá quen thuộc với những ai yêu và thích tìm hiểu về Hà Nội.

Gắn bó sâu đậm với Hà Nội, Nguyễn Ngọc Tiến chia sẻ: “Đây là vùng đất có nhiều kỷ niệm, ký ức nhất đối với tôi. Không chỉ là nơi sinh ra tôi mà Hà Nội còn nuôi tôi bằng cái nôi văn hóa. Tình yêu của tôi với Hà Nội là sự thẩm thấu dần dần, tự nhiên”... Bởi vậy, dù đoạt nhiều giải thưởng báo chí cho các phóng sự điều tra chống tiêu cực cũng như cổ vũ sự nghiệp đổi mới đất nước, phát triển Thủ đô trong hơn 30 năm là phóng viên Báo Hànộimới nhưng có lẽ chỉ khi nghiên cứu sâu về Hà Nội, ngòi bút của ông mới có những dấu ấn đậm nét.

Ngoài hàng nghìn bài báo xung quanh chủ đề Hà Nội, nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến đã xuất bản nhiều sách khảo cứu, tác phẩm văn học về Hà Nội như: “5678 bước quanh hồ Gươm”, “Đi dọc Hà Nội”, “Đi ngang Hà Nội”, “Đi xuyên Hà Nội”, “Chuyện quanh quanh Dâm đàm”, “Chuyện Thăng Long kẻ - Hà Nội hàng”, “Hà Nội còn một chút này” và các tiểu thuyết về chủ đề Hà Nội: “Me Tư Hồng”, “Lính Hà”, “Mong manh”... Đây là một bộ sách khảo cứu cẩn trọng, kỹ lưỡng, có trách nhiệm, và có chính kiến riêng mà ông dành tặng cho những ai yêu mến Hà Nội.

“Trong suy nghĩ cá nhân, tôi luôn coi mình chỉ là người đi sau so với hàng loạt cây đa, cây đề từng viết về Hà Nội. Bởi vậy, khác với các tác giả khác, các tác phẩm của tôi viết về Hà Nội thiên về mảng đời sống thị dân, những thay đổi hiện nay của người Hà Nội chứ không phải là các tác phẩm khảo cứu lịch sử. Những kiến thức này tôi tích lũy từ rất lâu. Đó là những điều tôi đọc được trong sách, báo cũ, nhất là các báo xuất bản trước 1954. Là những tư liệu tôi đã khai thác từ những người hiểu biết, sống lâu tại Hà Nội. Nhiều khi để có được một chi tiết khảo cứu thú vị tôi phải kiên nhẫn truy tìm tài liệu, rồi đọc hàng chục, hàng ngàn tư liệu khác, thậm chí phải mày mò, hỏi han những thế hệ trước để kiểm chứng. Cuối cùng là sự trải nghiệm của bản thân. Hà Nội với tôi là những thứ gần gũi và thân thương”.

Thật vậy, đọc các ký sự - khảo cứu công phu của ông mới thấy ông có lối đi riêng với những khám phá thú vị. Hà Nội trong sách của ông cổ kính, đôi khi xô bồ nhưng vẫn luôn là một Hà Nội riêng biệt và độc đáo. “Làm báo cho tôi cơ hội để gặp gỡ được nhiều người, bổ sung thêm cho mình kiến thức, sự hiểu biết về Hà Nội. Trong quá trình nạp các thông tin mới, tôi lại đọc sách, khảo cứu, lại đi điền dã... Khi cái sự hiểu biết đủ dày, sẽ rút ra những điều mà tiền nhân chưa viết để mình khai thác. Các cụ ngày trước khai thác nhiều ở mảng văn hóa, khai thác về chống ngoại xâm, chống đế quốc xâm lược... mà ít đề cập đến những giá trị văn hóa thời thuộc địa hay “né” các chuyện va chạm, không nói đến cái xấu của Hà Nội. Nhưng tôi nghĩ rằng, tất cả chúng đều là một phần của Hà Nội, vì thế tôi không thể không khai thác sâu những mảng này. Việc cải tạo tư bản, tư doanh, chuyện ngập lụt, tắc đường, xóm liều, lấp hồ, chặt cây xanh... ở Hà Nội tôi đều nghiên cứu và viết. Vì sao ư? Tôi muốn nhìn Hà Nội ở những góc khác nhau cho nó đầy đặn, để nếu ai đọc sách, ai quan tâm thì có thể tìm thấy và hiểu Hà Nội nhiều hơn", , nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến chia sẻ.

Ấp ủ nhiều dự định

Nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến có nụ cười hiền hậu. Cách nói chuyện của ông nhẹ nhàng, tình cảm. Cả cuộc đời gắn bó với Hà Nội, sau khi nghỉ hưu ở Báo Hànộimới ông vẫn đầy ắp các dự định và khao khát sáng tạo không ngưng nghỉ. “Tôi là một người đam mê công việc và muốn được cống hiến cho xã hội theo cách mà tôi có thể. Sau khi nghỉ hưu, tôi thấy mình bận rộn hơn trước nhưng rất vui”, ông chia sẻ.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến tự nhận, so với bề dày cả nghìn năm của Thăng Long xưa thì dù đã “đi dọc”, “đi ngang”, “đi xuyên” và cả “đi quanh” Hà Nội cũng chưa thể nói hết về thành phố này. Ông cho biết vừa làm xong cuốn khảo cứu “Làng làng phố phố Hà Nội” và kịch bản 2 phim tài liệu “Vì Thủ đô ta”, “Quy hoạch để phát triển”. Ngoài giữ chuyên mục “Sống ở Hà Nội” trên VOV Giao thông, ông vẫn tiếp tục cộng tác với các báo và là khách mời trong các chương trình về Hà Nội của nhiều đài truyền hình của Trung ương và Hà Nội.

Bên cạnh đó, ông còn dành thời gian cho Dự án Thuyết minh xe buýt City Tour phố cổ và tiếp tục với 2 dự án dở dang là: Đồ chơi trung thu cho trẻ em Hà Nội và Tour du lịch dọc sông Hồng.

Nguyễn Ngọc Tiến cho biết, mỗi độ thu về, ông lại có một cảm xúc rất lạ về Hà Nội: Rạo rực, tự hào vì Hà Nội hôm nay phát triển mạnh mẽ nhưng vẫn lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống. Kỷ niệm ngày giải phóng Thủ đô năm nay, ông vui hơn vì được vinh danh là “Công dân Thủ đô ưu tú”.

Ông tâm sự, danh hiệu Công dân Thủ đô ưu tú thực sự là nguồn khích lệ, động viên to lớn để ông tiếp tục có nhiều đóng góp hơn nữa cho Thủ đô, cho đất nước. Và tình yêu Hà Nội, từ trong sâu thẳm cứ tự nhiên tuôn trào, mà như ông nói, chừng nào còn hơi thở, ông còn cống hiến cho thành phố mà mình mê say.