Tràn lan kinh doanh ở căn hộ chung cư: Bỏ ngỏ trách nhiệm đến bao giờ?
Luật Nhà ở năm 2014 đã nghiêm cấm hành vi sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở. Nếu vi phạm, cơ quan chức năng sẽ phạt từ 10-20 triệu đồng đối với cá nhân và 20-40 triệu đồng đối với tập thể.
Quy định là vậy, nhưng hiện nay, vi phạm còn nhiều. Nhiều căn hộ chung cư đã được thuê kinh doanh ăn uống, bán hàng, spa… Điều này cần được cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý.
Nhiều chiêu trò đối phó
Có ý định thuê một căn hộ chung cư để làm spa, chị Thu Hằng, phường Cầu Diễn (quận Nam Từ Liêm) đã liên hệ với chủ nhà Làng quốc tế Thăng Long (quận Cầu Giấy). Khi chị đề cập đến mục đích để kinh doanh thì chủ nhà vẫn cho thuê nhưng yêu cầu không được treo biển ở trước cửa nhà để tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Do muốn thu hút lượng lớn khách hàng chung cư nên chị Hằng chấp nhận thuê nhà với giá cao hơn một chút. Khi được hỏi chị có xin ý kiến Ban Quản lý tòa nhà không thì chị Hằng cho biết vẫn chưa đề cập đến vấn đề này, chỉ lặng lẽ hoạt động, khi nào bị nhắc nhở thì tính tiếp.
Tương tự, theo ông Nguyễn Đạo Hiếu, người dân chung cư M3, M4 Nguyễn Chí Thanh (quận Đống Đa), vẫn còn hiện tượng kinh doanh các mặt hàng thiết yếu tại các căn hộ. Điển hình, hồi tháng 8 vừa qua có 2 căn hộ tại tầng 20, 21 nhà B sử dụng căn hộ và sàn để bày bán chăn ga gối cho cư dân. Khi người dân có ý kiến thì chủ hai căn hộ này mới di chuyển hàng hóa. Ông Hiếu cho biết, còn nhiều căn hộ kinh doanh các mặt hàng và hầu hết không thông báo cho Ban Quản trị tòa nhà.
Tình trạng cũng phổ biến tại khu chung cư Hapulico Complex, số 1 Nguyễn Huy Tưởng (quận Thanh Xuân). Nhiều tòa nhà trong khu chung cư được nhiều người thuê với mục đích vừa để ở, vừa kinh doanh. Tuy không gắn biển công ty nhưng hoạt động đi lại, vận chuyển hàng hóa thường xuyên. Trước cửa phòng không hề treo biển hiệu nhưng nhân viên ra vào rất tự nhiên. Khi có người hỏi thì họ nói là khách đến nhà chơi và mua đồ dùng về nhà.
Cho đến nay vẫn chưa có thống kê cụ thể về việc xử lý vi phạm với việc kinh doanh tại các căn hộ thiết kế để ở. Thực tế, việc thuê mặt bằng kinh doanh tại các căn hộ chung cư có giá rẻ hơn nhiều so với các cửa hàng mặt phố nên rất thu hút người kinh doanh. Do đó, dù biết có quy định cấm nhưng người kinh doanh vẫn bất chấp bằng mọi cách để né tránh sự kiểm tra của lực lượng chức năng. Tuy nhiên, việc sử dụng căn hộ không phải mục đích để ở sẽ gây nhiều hậu quả khó lường về phòng, chống cháy nổ, gây quá tải hạ tầng cho toàn bộ khu chung cư...
Nâng cao vai trò, trách nhiệm của ban quản lý tòa nhà
Quy định cấm, xử phạt đã rất rõ nhưng thực tế vẫn tồn tại tình trạng nêu trên cũng bắt nguồn từ việc ban quản lý các tòa chung cư, nhà cao tầng không có thẩm quyền xử lý vi phạm đối với việc thuê căn hộ chung cư để kinh doanh, buôn bán. Do đó, ban quản lý không thể yêu cầu các hộ kê khai hay đi kiểm tra xem họ có ở hay kinh doanh vì đó là quyền riêng tư. Nếu chính quyền địa phương đi kiểm tra từng căn hộ thì không có căn cứ xử lý vì đa số không treo biển hiệu kinh doanh trước cửa gia đình.
Theo Chủ tịch UBND phường Giảng Võ (quận Ba Đình) Nguyễn Ngọc Chiến, tại nhiều căn hộ dù kinh doanh, hay có nhân viên làm việc nhưng họ không treo biển hiệu, không đăng ký kinh doanh thì không có lý do để kiểm tra, xử phạt họ.
Chủ tịch UBND phường Dịch Vọng (quận Cầu Giấy) Nguyễn Việt Trung cho biết, phường có cử cán bộ đi kiểm tra tại các căn hộ, nếu phát hiện có tình trạng treo biển kinh doanh thì sẽ xử phạt ngay. Tuy nhiên, do nắm vững quy định cấm nên nhiều người kinh doanh cố tình né luật bằng cách không treo biển, nói tránh là thuê nhà để ở nên cán bộ không có căn cứ xử lý. Có trường hợp cán bộ không thể liên lạc được với chủ nhà nên rất khó để thiết lập hồ sơ vi phạm. Do vậy, phường tăng cường tuyên truyền, nhắc nhở các hộ không cho thuê nhà để kinh doanh, buôn bán, làm kho hàng... và phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về phòng cháy, chữa cháy để tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc.
Làm thế nào để nâng cao trách nhiệm của ban quản trị, ban quản lý tòa nhà, của chính quyền địa phương trong việc nghiêm cấm sử dụng các căn hộ để ở sai mục đích là vấn đề đặt ra hiện nay. Trước hết cần yêu cầu chủ nhà cho thuê phải giao kết hợp đồng với người thuê nhà tuân thủ đúng chức năng tòa nhà. Và quy trách nhiệm quản lý đối với ban quản lý tòa, nếu để xảy ra vi phạm thì có quyền xử phạt như cắt điện, nước, báo với chính quyền địa phương để giải quyết dứt điểm vấn đề.
Thời gian qua có nhiều vụ việc liên quan đến an toàn cháy nổ, an ninh trật tự... tại chung cư đã đặt ra cảnh báo về tính pháp lý trong sử dụng nhà ở. Điều này đòi hỏi cần có thêm giải pháp quyết liệt hơn, trong đó nhất thiết phải có sự tham gia của các cơ quan, đơn vị, các cá nhân liên quan để tháo gỡ những khó khăn trong việc cấm kinh doanh ở các căn hộ chung cư đang còn bỏ ngỏ hiện nay.