Nhiều cơ hội cho công nghiệp hỗ trợ Việt Nam
Ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang có bước phát triển tích cực, song sản phẩm vẫn thuộc phân khúc giá trị gia tăng thấp trong chuỗi cung ứng. Bởi vậy, các doanh nghiệp rất cần trợ lực để đón đầu những cơ hội mới.
Những nội dung này được bàn thảo tại tọa đàm có chủ đề “Tháo gỡ khó khăn, tăng trợ lực cho công nghiệp hỗ trợ” được Bộ Công Thương tổ chức ngày 22-9.
Hà Nội chiếm gần 1/5 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cả nước
Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương Phạm Tuấn Anh cho biết, thời gian qua, những chính sách khuyến khích của Nhà nước cùng sự nỗ lực của doanh nghiệp đã mang lại những kết quả tích cực trong phát triển công nghiệp hỗ trợ. Đến nay, cả nước có khoảng 5.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ; sản phẩm được cung cấp đủ trong nước và xuất khẩu tới Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Hoa Kỳ…. như dây cáp điện, hộp số, các linh kiện nhựa…
Đặc biệt, số lượng doanh nghiệp là nhà cung ứng cấp một cho các tập đoàn đa quốc gia đạt khoảng 100 doanh nghiệp; cung ứng cấp hai, cấp ba là khoảng 700 doanh nghiệp. Tiêu biểu có khoảng 50 doanh nghiệp là nhà cung ứng cấp một và 170 doanh nghiệp là nhà cung ứng cấp hai cho Tập đoàn Samsung.
Ở lĩnh vực cơ khí - ô tô, có khoảng 12 doanh nghiệp tham gia cung ứng cấp một cho Toyota. Bên cạnh đó, lĩnh vực dệt may, da giày, tỷ lệ nội địa hóa đạt khoảng 45 - 50%; các lĩnh vực cơ khí chế tạo đạt 15 - 20%; lĩnh vực sản xuất, lắp ráp ô tô 5 - 20%, riêng đối với một số sản phẩm xe tải và xe khách thì tỷ lệ nội địa hóa cao hơn.
Minh chứng cho vai trò đi đầu của Hà Nội, ông Nguyễn Vân - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội (HANSIBA) cho hay, Hà Nội hiện có gần 900 trên tổng số 5.000 doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ cả nước. Với những hỗ trợ từ Bộ Công Thương, thành phố Hà Nội, HANSIBA và nỗ lực tự thân, các doanh nghiệp của Hà Nội đã dần nâng cao năng lực, sản xuất sản phẩm đáp ứng được tiêu chuẩn ngày càng cao của các đối tác.
Ông Nguyễn Quốc Cường - Giám đốc Công ty cổ phần Hanel xốp nhựa (Hanel Plastics) cho biết, ngay từ đầu, doanh nghiệp đã xác định chiến lược là phải làm được các sản phẩm cung ứng cho các doanh nghiệp FDI lớn.
“Chúng tôi bắt đầu từ những sản phẩm đơn giản, nhưng làm đâu được đấy và tăng dần. Chủ trương là tiếp cận được những “ông lớn" và không ngại những “ông nhỏ”. Vậy nên, chúng tôi luôn là nhà cung ứng cấp một của nhiều tập đoàn lớn”, ông Cường nói.
Tăng trợ lực để doanh nghiệp tận dụng cơ hội
Mặc dù vậy, ngành công nghiệp hỗ trợ nước ta nhìn chung còn khá non trẻ, quy mô và năng lực của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ còn nhiều hạn chế, sản phẩm vẫn ở phân khúc giá trị gia tăng thấp trong chuỗi cung ứng. Đặc biệt, trong bối cảnh khó khăn chung toàn cầu, các nước có nhiều thay đổi trong chính sách xây dựng chuỗi cung ứng, nhiều cơ hội và thách thức đang đặt ra cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam.
Theo ông Phạm Tuấn Anh, biến động kinh tế thế giới khiến một số quốc gia đẩy mạnh thu hút các tập đoàn của họ quay về nước đầu tư, song cũng có tập đoàn tìm đến các quốc gia có tình hình chính trị ổn định, chính sách thuận lợi như Việt Nam để sản xuất lâu dài. Gần đây nhất, trong các chuyến thăm chính thức của lãnh đạo hai nước Việt Nam - Hoa Kỳ, đã có những gợi mở về việc các nhà đầu tư của Hoa Kỳ sẽ đầu tư mạnh hơn vào Việt Nam.
Còn ông Nguyễn Quốc Cường cho hay, với môi trường đầu tư kinh doanh như tại Việt Nam, sẽ có nhiều tập đoàn lớn tìm đến, giúp doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận. Tuy nhiên, doanh nghiệp phải nâng cao trình độ công nghệ để sản xuất những sản phẩm có giá trị gia tăng cao và giữ vị trí ổn định trong chuỗi cung ứng. Như tại Hanel Plastics, đối tác chỉ cần đưa mẫu, nói ý tưởng, doanh nghiệp sẽ thiết kế và sản xuất sản phẩm, ngay cả với các cụm linh kiện phức tạp hơn, có giá trị gia tăng cao.
Thành phố Hà Nội đang hướng tới mục tiêu năm 2025 sẽ hình thành 1.000 doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp hỗ trợ, đồng thời phát triển theo chiều sâu. Để thực hiện mục tiêu này, theo ông Nguyễn Vân, những giải pháp đang được Hà Nội tập trung triển khai gồm tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, tận dụng lợi thế từ các FTA; tăng cường đào tạo nhân lực, kết nối với các doanh nghiệp lớn để nâng cao trình độ công nghệ…
Về phía Bộ Công Thương sẽ sửa đổi, hoàn thiện các chính sách pháp luật, nhất là xây dựng Luật Công nghiệp trọng điểm nhằm hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Đồng thời, Bộ phối hợp với các tập đoàn lớn như Samsung, Toyota hỗ trợ các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam nâng cao năng lực thông qua đào tạo và mở rộng thị trường.
“Trong chương trình đầu tư công giai đoạn 2021-2024, Bộ Công Thương được giao nguồn vốn để xây dựng hai trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi kỳ vọng khi hoàn thiện cơ sở vật chất và bộ máy chức năng, hai trung tâm sẽ hỗ trợ nhiều hơn cho các doanh nghiệp trong thời gian tới”, ông Phạm Tuấn Anh nhấn mạnh.