Nền tảng vững chắc cho quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ

Nhiều chương trình trao đổi thường xuyên

Là một trong ba trụ cột đối ngoại của Việt Nam, đối ngoại nhân dân vừa là nét đặc sắc, sáng tạo, vừa là kinh nghiệm quý giá của đối ngoại Việt Nam. Nhân dân Việt Nam mong muốn người dân khắp thế giới, trong đó có Hoa Kỳ ngày càng hiểu hơn về Việt Nam thông qua giao lưu nhân dân, các cuộc trao đổi đoàn... Đối ngoại nhân dân giữa hai nước Việt Nam - Hoa Kỳ đã và đang đóng vai trò quan trọng trong quan hệ hai nước.

Việc triển khai hoạt động đối ngoại nhân dân của Việt Nam với Hoa Kỳ từ năm 2013 đến nay không nằm ngoài khuôn khổ của quan hệ Đối tác toàn diện mà hai nước thiết lập, vì mục đích tăng cường kết nối nhân dân, thúc đẩy hòa giải, tăng cường sự tin cậy, tạo nền tảng vững chắc phát triển quan hệ giữa hai nhà nước.

Vì tính chất đặc thù của đối ngoại nhân dân cũng như tính bổ trợ cho các hoạt động ngoại giao chính thức, các hoạt động đối ngoại nhân dân của Việt Nam với Hoa Kỳ trong khuôn khổ Đối tác toàn diện được thể hiện rõ nét nhất trong một số lĩnh vực sau: Đoàn kết, hữu nghị, phát triển đối tác; khắc phục hậu quả chiến tranh và hòa giải; đối thoại về dân chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo và các lĩnh vực khác.

Cùng với quan hệ song phương được nâng cấp lên Đối tác toàn diện, quan hệ hữu nghị với nhân dân Hoa Kỳ được mở rộng, đa dạng cả về nội dung, chủ thể và đối tác, tăng chiều sâu và hiệu quả.

Từ 2013 đến nay, một số lượng đáng kể các hoạt động trao đổi đoàn, giao lưu nhân dân Việt Nam - Hoa Kỳ đã được thực hiện. Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam cùng Hội Việt - Mỹ đã phát triển mạnh mẽ mạng lưới bạn bè, đối tác làm cơ sở cho hợp tác giao lưu hữu nghị, đoàn kết với nhân dân Mỹ, đồng thời thực hiện nhiều chương trình trao đổi thường xuyên với các đối tác Hoa Kỳ như triển khai chương trình “Ở nhà dân” (homestay) với hơn 50 thành viên câu lạc bộ “Sức mạnh hữu nghị quốc tế” (FFI) ở Hoa Kỳ và nhiều nước trên thế giới; tăng cường quan hệ, tranh thủ sự quan tâm, ủng hộ Việt Nam và quan hệ hai nước của các tổ chức hòa bình, cánh tả tiến bộ ở Hoa Kỳ, các tổ chức có đóng góp với Việt Nam qua các thời kỳ; thực hiện đón đoàn thường xuyên với hơn 20 đối tác giáo dục là các trường trung học, đại học, viện nghiên cứu Hoa Kỳ đến thăm, tìm hiểu lịch sử, văn hóa, đất nước, con người Việt Nam, cũng như các chương trình thiện nguyện tại cơ sở tình thương hay địa phương vùng sâu, vùng xa, khó khăn của Việt Nam.

Tập trung hỗ trợ nhân đạo, tăng cường hòa giải

Đối ngoại nhân dân Việt Nam - Hoa Kỳ còn là vận động hỗ trợ nhân đạo, khắc phục hậu quả chiến tranh, cũng như tăng cường các hoạt động hòa giải, góp phần bình thường hóa quan hệ hai nước. Các tổ chức cựu chiến binh có uy tín và ảnh hưởng lớn ở Hoa Kỳ như “Cựu chiến binh Hoa Kỳ tham chiến tại Việt Nam” (VVA), Quỹ Tưởng niệm cựu chiến binh Hoa Kỳ tại Việt Nam (VVMF), “Quỹ Cựu chiến binh chiến tranh Việt Nam” (VVAF), Cựu chiến binh vì hòa bình (VFP), “Cựu chiến binh các cuộc chiến tranh ở nước ngoài” (VFW), Liên đoàn Cựu binh Hoa Kỳ (American Legion)… đã tham gia nhiều dự án, chương trình nhân đạo, hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh (rà phá bom mìn, vật nổ, hỗ trợ nạn nhân, người khuyết tật, trong đó có nạn nhân chất độc da cam/dioxin), cung cấp thông tin giúp tìm kiếm, quy tập hài cốt của hàng ngàn liệt sĩ và trao lại cho các cơ quan chức năng các kỷ vật chiến trường của bộ đội ta thất lạc trong chiến đấu.

Hơn 10 năm qua, các tổ chức phi chính phủ cũng như các quỹ, các cá nhân là đối tác Hoa Kỳ của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã hỗ trợ với giá trị ước tính hàng triệu USD chăm sóc nạn nhân chiến tranh ở các địa phương, xây nhà tình thương, các cơ sở văn hóa, thư viện, tặng quà, vật nuôi cho người dân các vùng sâu, vùng nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số.

Nhiều đoàn sinh viên Hoa Kỳ đã đến lao động tình nguyện cũng như ủng hộ tiền, phương tiện học tập cho người khuyết tật và các nạn nhân chất độc da cam ở các địa phương của Việt Nam.

Trong quan hệ với các tổ chức cựu chiến binh Hoa Kỳ và thân nhân, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam đã tạo cơ hội để các đối tác “mắt thấy tai nghe” về thực tế Việt Nam, chứng kiến trực tiếp các hậu quả của chiến tranh đi liền với thái độ hòa hiếu, hữu nghị, vị tha, không hận thù về quá khứ của người dân Việt Nam.

Nhiều cựu binh hay con cái, thân nhân tử sĩ Hoa Kỳ từ chỗ thấu hiểu sự thật quá khứ đã đi đến những việc cụ thể, giúp Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh. Một số dự án đã đem lại hiệu ứng tốt về hòa giải sâu rộng, như tổ chức các cuộc gặp gỡ giữa các “đối thủ trên chiến trường xưa”, giữa thân nhân của những người đã mất hoặc bị thương trong chiến tranh từ hai phía, hay các dự án hỗ trợ xây nhà cho người nghèo ở Việt Nam của những người Hoa Kỳ có người thân mất trong chiến tranh Việt Nam... Đây là một hành trình với hàng dài những câu chuyện về sự gặp gỡ cảm động giữa người dân Việt Nam và Hoa Kỳ, nhất là của các bà mẹ và các cựu chiến binh.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper từng chia sẻ rằng, duy trì và mở rộng giao lưu nhân dân với Việt Nam tiếp tục là ưu tiên hàng đầu của Phái đoàn Hoa Kỳ tại Việt Nam. Cách tốt nhất để làm điều đó là tạo ra các kết nối cá nhân và tăng cường đối thoại liên văn hóa. Các chương trình trao đổi sinh viên, như Fulbright, là một minh chứng rõ ràng. Hằng năm, các chương trình này xây dựng cầu nối giữa hai nước trên khía cạnh học thuật, nghề nghiệp và cá nhân. Đến nay, hơn 1.500 công dân Hoa Kỳ và Việt Nam đã tham gia vào chương trình.

Không chỉ dừng lại ở Fulbright, trước thời điểm xảy ra dịch Covid-19, gần 30.000 học sinh, sinh viên Việt Nam theo học tại các trường học của Hoa Kỳ hằng năm và con số này sẽ càng gia tăng trong thời gian tới. Khi học tập tại Hoa Kỳ, sinh viên Việt Nam tham gia vào các hoạt động giao lưu văn hóa ý nghĩa và tìm hiểu sâu về văn hóa, lịch sử. Đồng thời, sự hiện diện của sinh viên Việt Nam cũng giúp người trẻ Hoa Kỳ hiểu biết hơn về Việt Nam ngày nay.

Dễ dàng nhận thấy, giao lưu nhân dân giữa hai quốc gia ngày càng nhộn nhịp với hàng triệu lượt người qua lại du lịch, thăm hỏi hằng năm. Hợp tác trên tất cả lĩnh vực là cầu nối quan trọng cho tiến trình xây dựng và củng cố lòng tin, thiện chí và tình hữu nghị giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.