Kết quả bầu cử sơ bộ Tổng thống Argentina: “Cơn hồng thủy” đối với thị trường tài chính

Theo kết quả bầu cử sơ bộ do Ủy ban bầu cử Argentina thông báo sau khi 97% số phiếu được kiểm, Hạ nghị sĩ Javier Milei giành được 30% số phiếu ủng hộ của cử tri, tạm thời dẫn đầu cuộc đua vào ghế Tổng thống. Liên minh Đoàn kết vì sự thay đổi do bà Patricia Bullrich làm đại diện về thứ hai, với 28% số phiếu ủng hộ. Bộ trưởng Kinh tế Sergio Massa do Liên minh vì Tổ quốc cầm quyền đề cử chỉ giành được vị trí thứ ba, với 27% số phiếu ủng hộ.

Theo các nhà phân tích, cuộc bầu cử này là phép thử lớn nhất về uy tín của các ứng cử viên trước thềm cuộc tổng tuyển cử chính thức vào tháng 10 tới, đặc biệt là trong bối cảnh Argentina đang sa lầy trong cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính. Dù vẫn được đánh giá là nền kinh tế lớn thứ ba của Mỹ Latinh, thâm hụt ngân sách nước này đã lên tới mức 2,3% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Dự trữ ngoại hối đang giảm nhanh và lạm phát được dự báo ở mức 142,4% trong năm nay.

Mới đây, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã xem xét giải ngân 7,5 tỷ USD cho Argentina nhằm hỗ trợ quốc gia Nam Mỹ này giảm thiểu những khó khăn về tài chính. Đây là khoản vay tiếp theo IMF cấp cho Argentina sau gói cứu trợ gần 47 tỷ USD hồi năm 2018. Để nhận được khoản vay nói trên, Argentina phải đáp ứng điều kiện về chính sách tài khóa, trong đó có yêu cầu cắt giảm thâm hụt ngân sách xuống còn 1,9% GDP trong năm nay.

Những khó khăn về kinh tế kéo theo đời sống người dân bị ảnh hưởng nặng nề là nguyên nhân khiến cho uy tín của đảng cầm quyền xuống thấp. Đặc biệt, trong những tháng gần đây, hạn hán nghiêm trọng đã tác động mạnh tới lĩnh vực nông nghiệp và chăn nuôi, khiến nền kinh tế thiệt hại tới 20 tỷ USD. Hiện, quốc gia Nam Mỹ này đang trên bờ vực của cuộc suy thoái thứ sáu trong 1 thập kỷ... Nhiều cử tri Argentina đã trút sự bất mãn đối với Chính phủ đương nhiệm lên lá phiếu, tạo cơ hội cho nhân vật cực hữu lần đầu tiên vượt lên trong một cuộc bầu cử Tổng thống tại nước này, bất chấp việc ông Javier Milei có những quan điểm rất trái ngược.

Là người hâm mộ cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Javier Milei muốn thay thế đồng nội tệ peso bằng đồng USD và nói rằng Ngân hàng trung ương của Argentina nên bị xóa bỏ. Ông cũng cho rằng, biến đổi khí hậu là lời nói dối, giáo dục giới tính là một âm mưu phá hoại gia đình. Kinh ngạc hơn, chính trị gia 53 tuổi này bày tỏ quan điểm, việc buôn bán nội tạng người nên được hợp pháp hóa và người Argentina nên được sở hữu súng ngắn một cách dễ dàng hơn.

Việc một ứng cử viên như ông Javier Milei đứng đầu trong cuộc bầu cử Tổng thống sơ bộ đã khiến thị trường tài chính nước này trải qua cơn hoảng loạn. Ngân hàng trung ương Argentina (BCRA) đã phải quyết định phá giá đồng peso khoảng 20% so với USD, đồng thời tăng lãi suất cơ bản từ mức 97% lên 118%. BCRA cho biết sẽ giữ mức tỷ giá 350 peso/1 USD đến thời điểm diễn ra cuộc bầu cử chính thức vào cuối tháng 10 tới. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo, tất cả hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu của Argentina được mua vào bằng USD có thể sẽ tăng giá mạnh.

Để giành được vị trí "ghế nóng", ông Milei sẽ phải tìm cách tăng thêm 15% tỷ lệ phiếu bầu trong vòng 2 tháng tới. Theo Hiến pháp nước này, nếu một ứng cử viên không nhận được 45% phiếu bầu, họ cần phải có sự ủng hộ của 40% cử tri và dẫn trước 10 điểm so với ứng cử viên đứng thứ hai mới có thể giành được vị trí Tổng thống. Nếu không, 2 ứng cử viên đứng đầu sẽ phải phân thắng bại bởi cuộc bầu cử chính thức vòng 2, được tổ chức vào tháng 11-2023.

Dù nhiều nhà phân tích dự đoán khả năng ông Javier Milei tạo ra "kỳ tích" không cao, nhưng sự biến động của thị trường tài chính Argentina trong 2 ngày qua sẽ làm "thức tỉnh" một bộ phận người dân đã ủng hộ chính trị gia này. Ngoài ra, trong giai đoạn tăng tốc, các đảng phái sẽ có những tính toán để thay đổi chiến thuật, kéo lá phiếu ủng hộ ông Milei về phía mình. Tuy nhiên, các cuộc bầu cử thường chứa đựng những yếu tố bất ngờ, không ai có thể khẳng định kết quả tương tự như cuộc bầu cử sơ bộ sẽ không lặp lại.