Luận đàm thời sự

Bị cáo chưa bị bất lợi

Đại sứ Trần Đức Mậu 04/08/2023 07:57

Nước Mỹ có thêm tiền lệ tư pháp lịch sử mới khi cựu Tổng thống Donald Trump lại bị một tòa án cấp liên bang triệu đến.

Ông Trump là cựu Tổng thống Mỹ đầu tiên phải đích thân hiện diện trước tòa sau khi bị phía công tố nhà nước truy tố, cho đến nay cả thảy 3 lần, trong đó có 1 lần ở cấp tòa án bang và 2 lần ở cấp độ tòa án liên bang. Lần thứ 3 này nghiêm trọng hơn cả đối với ông Trump vì liên quan trực tiếp đến hành vi khi còn đương nhiệm.

trum.jpg
Ký họa ông Donald Trump trình diện thẩm phán Moxila Upadhyaya tại tòa án liên bang ở Washington, Mỹ ngày 3/8. Ảnh: Reuters

Trong bản cáo trạng dài 45 trang được công bố ngày 2-8 vừa qua, công tố viên đặc biệt Jack Smith đã cáo buộc đích thân ông Trump cùng 6 tòng phạm về 4 tội là lập mưu chống lại Nhà nước Mỹ, lập mưu chống lại các quyền của công dân Mỹ, lập mưu cản trở một tiến trình hành chính và pháp lý của Nhà nước và có hành động cụ thể cản trở tiến trình này. Thực chất ở đây là ông Trump đã bất chấp tất cả để tìm cách đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và kích động những người ủng hộ tấn công bạo lực vào tòa nhà trụ sở Quốc hội Mỹ ngày 6-1-2021 khi Thượng viện Mỹ họp phê chuẩn thắng cử tổng thống của ông Joe Biden. Chỉ cần bị tòa án kết án một trong số 4 cáo buộc ấy thôi, ông Trump đã phải chịu hình phạt ngồi tù nhiều năm rồi.

Ở hầu hết các nơi khác trên thế giới, người bị tư pháp truy tố như ông Trump gần như hoàn toàn không có chút triển vọng nào được chấp nhận là ứng cử viên tổng thống, để có thể đắc cử tổng thống và cầm quyền. Nhưng pháp luật hiện hành ở nước Mỹ không cấm người bị tòa truy tố và kết tội ra ứng cử, đắc cử tổng thống và cầm quyền, không quy định cụ thể phạm nhân thi hành án tù không được cầm quyền.

Ông Trump hiện đang tận dụng thực tế đặc biệt này để kiên định quyết tâm tranh cử tổng thống. Hơn thế nữa, ông ý thức được rằng càng bị phía tư pháp "túm gáy" thì lại càng phải quyết tâm trở lại cầm quyền bằng mọi giá. Chỉ cần đắc cử tổng thống trong cuộc bầu cử vào năm 2024, ông Trump - cả khi đã bị tòa án tuyên phạt tù - có thể lợi dụng ưu thế hiện tại của phe Đảng Cộng hòa trong tòa án tối cao để được cầm quyền và khi đang cầm quyền thì vừa hưởng quyền được miễn trừ vừa có thể ân xá cho... chính mình.

Cho nên chiến lược và sách lược vận động tranh cử của ông Trump phục vụ trước hết cho mục tiêu “tự cứu mình” này của ông. Chủ bài chính của ông Trump là thể hiện mình bị bộ máy chính quyền của ông Biden truy sát chính trị để không thể trở lại cầm quyền, và như thế có nghĩa là chính quyền can thiệp vào chuyện bầu cử để lại gian lận bầu cử. Con chủ bài này hiện giúp ông Trump tuy là bị cáo nhưng không bị bất lợi mà thậm chí còn có lợi. Càng vướng mắc nhiều và nặng với phía tư pháp, ông Trump càng kích động và cực đoan hóa được bộ phận cử tri trung thành với mình, càng quyên góp được nhiều tiền và càng làm lu mờ thêm những đối thủ chính trị đã xuất hiện và sẽ còn xuất hiện ở phe Đảng Cộng hòa. Có lẽ ông cho rằng nước Mỹ bị phân rẽ càng sâu sắc về chính trị và xã hội thì cơ may tái đắc cử tổng thống càng thêm thực tế. Phe ông Trump sẽ chơi con bài thời gian, kéo dài thời gian xét xử của tòa để làm thay đổi hoàn toàn cuộc chơi quyền lực và tư pháp sau cuộc bầu cử. Triển vọng thắng lợi của các chiến lược này đâu có đến nỗi tồi.

Nền dân chủ Mỹ đang bị thử thách thật sự. Ông Biden và phe Đảng Dân chủ hiện chưa thấy có đối sách thích hợp và hiệu quả để làm phá sản những mưu tính của ông Trump!