Thủ tướng Phạm Minh Chính: Quyết liệt gỡ nút thắt về giải phóng mặt bằng và nguyên vật liệu xây dựng cho các công trình giao thông

Phiên họp được thực hiện theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến giữa đầu cầu trụ sở Chính phủ với 33 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang có các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông Vận tải (các tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã họp ngày 8-7).

Dự phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Chỉ đạo; các thành viên Ban Chỉ đạo là bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố; đại diện các tập đoàn kinh tế nhà nước, nhà đầu tư, đơn vị tư vấn, nhà thầu...

Tháng 8 khởi công Nhà ga hành khách sân bay Long Thành

Theo Ban Chỉ đạo, hiện nay, cả nước đang triển khai 24 dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông Vận tải, với 75 dự án thành phần thuộc nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo. Sau Phiên họp thứ 5 của Ban Chỉ đạo và thực hiện các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, một số khó khăn, vướng mắc tại các dự án đang được tích cực xử lý, nhất là về giải phóng mặt bằng và cung cấp vật liệu xây dựng cho dự án.

Theo đó, các địa phương đã triển khai quyết liệt công tác giải phóng mặt bằng, xây dựng các khu tái định cư, di dời hạ tầng kỹ thuật, cơ bản đáp ứng tiến độ; phối hợp triển khai các thủ tục liên quan đến mỏ vật liệu xây dựng. Các bộ, ngành liên quan cũng tích cực đẩy nhanh hoàn thành các thủ tục; giải quyết về vốn, nhất là vốn ODA; xử lý các vướng mắc liên quan vật liệu đắp; chuyển mục đích sử dụng đất rừng, đất quốc phòng; công bố giá vật liệu xây dựng; đảm bảo nhiên liệu như xăng dầu, điện phục vụ thi công các dự án; tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp” để đẩy nhanh tiến độ các dự án…

Hiện nay, 12 địa phương có Dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 đi qua đã bàn giao mặt bằng đạt 87%; đã hoàn thành 38 khu tái định cư, đang xây dựng 106 khu tái định cư để đón người dân đến ở.

Đối với 14 địa phương có 3 dự án cao tốc Đông - Tây và 2 đường vành đai đã triển khai giải phóng mặt bằng đáp ứng tiến độ khởi công, trong đó một số địa phương triển khai tốt như Hà Nội, Đồng Nai, Hậu Giang và thành phố Hồ Chí Minh đạt trên 85%. Cùng với đó, có 12/14 địa phương đã nỗ lực triển khai để khởi công các dự án trước ngày 30-6, nâng tổng số đường cao tốc khởi công từ đầu năm đến nay lên 1.332 km. Đáng chú ý, Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đã hoàn chỉnh điều chỉnh chủ trương đầu tư các dự án đường sắt đô thị; đang triển khai thi công, phấn đấu khai thác 2 tuyến vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024.

Bộ Giao thông Vận tải thường xuyên kiểm tra hiện trường, đôn đốc, chỉ đạo các chủ đầu tư, các nhà thầu tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp”, khắc phục mọi khó khăn, đẩy nhanh tiến độ để đưa vào khai thác 4 dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 với chiều dài 312 km trong quý II năm 2023, nâng tổng số đường cao tốc lên 1.729 km; đến cuối năm 2023 sẽ hoàn thành 4 dự án cao tốc với tổng chiều dài 123 km, tăng tổng số đường cao tốc lên 1.852 km.

Riêng về Dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành, hiện tỉnh Đồng Nai đã bàn giao 4.860 ha, đạt 98% diện tích của dự án. Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đang chấm thầu và dự kiến đến tháng 8 sẽ khởi công xây dựng công trình Nhà ga hành khách sân bay Long Thành giai đoạn 1. Theo dự kiến, trong tháng 7 và tháng 8 này, ACV cũng sẽ lựa chọn được nhà thầu thi công hạng mục đường băng, cất, hạ cánh sân bay để phấn đấu khởi công xây dựng vào cuối quý III-2023.

Tại phiên họp, các đại biểu cũng thẳng thắn nêu rõ một số khó khăn, vướng mắc còn tồn tại và giải pháp tiếp tục thúc đẩy các dự án. Trong đó, khâu tổ chức thực hiện vẫn chưa đáp ứng như kỳ vọng; một số mỏ vật liệu còn chưa đủ điều kiện, thủ tục để khai thác; tiến độ bàn giao mặt bằng phần còn lại chưa bàn giao tuy không lớn nhưng vẫn là điểm nghẽn và là khâu khó khăn, phức tạp do liên quan đến quyền lợi, ảnh hưởng đến đời sống, sinh kế của người dân. Công tác chuẩn bị đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư, dự án đầu tư tại một số dự án còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu. Năng lực quản lý, điều hành của một số chủ đầu tư, nhà thầu còn hạn chế…

Gỡ nút thắt về giải phóng mặt bằng và vật liệu xây dựng

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng ban Chỉ đạo nhấn mạnh, sau Phiên họp thứ 5, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ đã có các chỉ đạo sâu sát, quyết liệt, kịp thời tháo gỡ khó khăn vượt qua thách thức, để đẩy nhanh tiến độ triển khai khởi công, thi công các dự án… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số công việc triển khai chưa đáp ứng tiến độ.

Do đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các các bộ, ngành, địa phương cần tích cực, quyết liệt hơn nữa, tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc; giảm bớt các thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian triển khai, kiên quyết thực hiện nguyên tắc giải quyết công việc theo đúng thẩm quyền, không đùn đẩy, không né tránh; tập trung vào 2 vấn đề là giải phóng mặt bằng và cấp mỏ nguyên vật liệu xây dựng.

Thủ tướng giao UBND các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong vấn đề giải phóng mặt bằng, tái định cư; giao Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo Thanh tra Chính phủ thực hiện thanh tra, kiểm tra việc cấp mỏ vật liệu xây dựng trên toàn quốc để xem xét, chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Đối với công tác chuẩn bị đầu tư, Thủ tướng Chính phủ giao Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phối hợp với Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo các bộ, ngành tổ chức thực hiện theo chỉ đạo, theo nguyên tắc thủ tục nào đơn giản nhất, nhanh nhất thì áp dụng; không trông chờ, ỷ lại. Đối với việc bố trí, cấp phát vốn cho các dự án, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương chủ động, sáng tạo để đảm bảo vốn cho các công trình, tránh không vụ lợi, lợi ích nhóm.

Riêng các dự án đường sắt ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng đề nghị hai thành phố chủ động, phát huy tinh thần tự lực, tự cường xử lý dứt điểm những tồn tại, vướng mắc; đồng thời lập thêm các dự án đầu tư nhiều hơn nữa để các thành phố có hệ thống giao thông hiện đại như nhiều thành phố lớn trên thế giới.

Đối với nhóm đang thi công yêu cầu thi công “3 ca, 4 kíp”, tăng cường trang thiết bị nhân lực để kịp đưa vào khai thác sử dụng đúng tiến độ. Trong đó, 3 dự án cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 (Diễn Châu - Bãi Vọt, Cam Lâm - Vĩnh Hảo đầu tư theo phương thức PPP và Nghi Sơn - Diễn Châu đầu tư công) và dự án cầu Mỹ Thuận 2 hoàn thành đưa vào khai thác năm 2023; các dự án cao tốc (Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Biên Hòa  - Vũng Tàu, Khanh Hòa - Buôn Ma Thuột, Vành đai 3 thành phố Hồ Chí Minh, Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội…, các dự án khởi công trong tháng 6-2023), tiếp tục thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư bảo đảm theo tiến độ Chính phủ giao, cơ bản hoàn thành bàn giao mặt bằng trước ngày 31-12-2023.

Về Dự án cảng hàng không Quốc tế Long Thành, Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, ACV và các cơ quan thực hiện đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại các thông báo kết luận; hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu nhà ga hành khách để khởi công trong tháng 8-2023.

Các bộ, ngành, địa phương chủ động, quyết liệt hơn nữa

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành. Trong đó giao Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các chủ đầu tư và các cơ quan liên quan quyết liệt, đôn đốc các nhà thầu tập trung mọi nguồn lực, tranh thủ điều kiện thời tiết thuận lợi, tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp” để hoàn thành 3 dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020 và Mỹ Thuận - Cần Thơ trong năm 2023.

Bộ Giao thông Vận tải cần quyết liệt chỉ đạo các nhà thầu phối hợp với các địa phương sớm hoàn thiện các thủ tục khai thác các mỏ vật liệu xây dựng để có thể khai thác cuối tháng 7 và đầu tháng 8-2023 với các mỏ đã trình; đồng thời khảo sát, đưa thêm các mỏ đáp ứng trữ lượng, chất lượng và thuận lợi về thủ tục đất đai vào hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án và hoàn thành thủ tục với các mỏ còn lại chậm nhất trong tháng 10-2023.

“Bộ Giao thông Vận tải khẩn trương báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét việc khai thác lưỡng dụng tại một số sân bay quân sự”, Thủ tướng chỉ đạo.

Người đứng đầu Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11-2-2022 để UBND các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa được phép quyết định nâng công suất các mỏ cát đã cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác như đã áp dụng cho các mỏ cát đang khai thác khu vực Đồng bằng sông Cửu Long; được phép sử dụng các mỏ vật liệu nằm trong Hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án đường cao tốc.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm nghiên cứu và hướng dẫn việc nộp tiền vào Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng đối với các địa phương không còn diện tích trồng rừng thay thế hoặc diện tích còn lại không đủ để trồng rừng thay thế với tinh thần rút ngắn thời gian chuyển mục đích sử dụng rừng.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp cùng UBND thành phố Hà Nội, tỉnh Thái Bình đẩy nhanh tiến độ thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thành phần 3 đường Vành đai 4 Hà Nội, dự án Ninh Bình - Nam Định - Thái Bình đoạn qua Nam Định, Thái Bình. Bộ Xây dựng đẩy nhanh tiến độ và hỗ trợ các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh trong thẩm định hồ sơ thiết kế, dự toán các dự án thành phần đường đô thị song hành thuộc dự án Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội.

Bộ Quốc phòng khẩn trương rà soát, bàn giao đất quốc phòng thuộc phạm vi xây dựng các dự án. Đối với phần đất và công trình quốc phòng bị ảnh hưởng ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng dự án, phối hợp với các bộ liên quan sớm có chủ trương, phương án đầu tư xây dựng mới.

Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo ACV hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu nhà ga hành khách để khởi công trong tháng 8-2023; chỉ đạo VEC đẩy nhanh việc lựa chọn nhà thầu để triển khai thi công dự án Bến Lức - Long Thành; chỉ đạo Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam đẩy nhanh các thủ tục liên quan đến đất trồng cây cao su, để bàn giao giải phóng mặt bằng cho dự án Biên Hòa - Vũng Tàu.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các tỉnh có nguồn vật liệu xây dựng cho dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 chỉ đạo thực hiện các bước, trình tự, thủ tục khai thác vật liệu xây dựng bảo đảm tuân thủ hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tránh phát sinh các thủ tục hành chính; thành lập tổ công tác tổ chức thỏa thuận với các chủ sở hữu về giá chuyển nhượng, thuê đất bảo đảm phù hợp với mặt bằng giá bồi thường của Nhà nước quy định, không để xảy ra tình trạng đầu cơ, nâng giá, ép giá; có chế tài để xử lý các trường hợp cố tình nâng giá, ép giá, đầu cơ đất khu vực mỏ; hoàn thiện thủ tục đất đai bảo đảm đủ điều kiện khai thác trong tháng 7-2023.

“Biểu dương các tỉnh là cơ quản chủ quản đã phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy nhanh chuẩn bị đầu tư các dự án Đồng Đăng - Trà Lĩnh, Hữu Nghị - Chi Lăng, Hòa Bình - Mộc Châu, Gia Nghĩa - Chơn Thành”, Thủ tướng chỉ rõ.

Thủ tướng yêu cầu hai tỉnh Hưng Yên và Bắc Ninh khẩn trương lập thiết kế bản vẽ thi công, phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng trong việc thẩm định; triển khai lựa chọn nhà thầu để khởi công các dự án thành phần thuộc Vành đai 4 Hà Nội trong tháng 9-2023, lập kế hoạch và triển khai thi công bù lại tiến độ đã bị chậm.

Tỉnh Đồng Nai quyết liệt chỉ đạo các đơn vị liên quan, bổ sung nhân sự tập trung đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng các dự án đường bộ cao tốc (Biên Hòa - Vũng Tàu, Vành đai 3 thành phố Hồ Chí Minh, tuyến giao thông kết nối Cảng hàng không quốc tế Long Thành). Đặc biệt, trong tháng 8-2023 hoàn thành giải phóng mặt bằng dự án Tân Vạn - Nhơn Trạch để triển khai thi công trong tháng 9-2023.

Thủ tướng chỉ rõ, các địa phương có các dự án đang triển khai thi công cần quyết liệt, tập trung đẩy nhanh và hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng theo các mốc tiến độ yêu cầu tại Nghị quyết Chính phủ. Đặc biệt, đối với dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 cần khẩn trương hoàn thành chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu tái định cư bảo đảm hoàn thành trong tháng 9-2023; di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là đường điện cao thế để hoàn thành toàn bộ công tác giải phóng mặt bằng trong năm 2023.

Các địa phương mới khởi công các dự án cao tốc trục Đông - Tây và đường vành đai cần chỉ đạo nhà thầu triển khai ngay các thủ tục liên quan đến khai thác các mỏ vật liệu xây dựng; tổ chức làm việc với các địa phương có mỏ vật liệu xây dựng để thống nhất vị trí, trữ lượng, triển khai các thủ tục cấp mỏ cho nhà thầu thi công.