Bài toán không dễ giải
Một trong những vấn đề liên tục được nhắc đến tại các cuộc họp về công tác chuẩn bị cho Đoàn thể thao Việt Nam tham dự ASIAD 19 - diễn ra vào tháng 9 tới, ở Trung Quốc, là tăng cường đội ngũ bác sĩ chuyên trách, nhân viên kỹ thuật phục hồi thể lực cho các đội tuyển, VĐV trọng điểm. Chủ trương đã có, tuy nhiên, khâu triển khai thực hiện thì không dễ.
Khó tìm người hội đủ yêu cầu
Nhiều năm qua, khâu nhân lực y tế phục vụ các đội tuyển đã bộc lộ bất cập, đặc biệt là việc thiếu bác sĩ, nhân viên kỹ thuật phục hồi thể lực. Thực tế, chỉ có các đội tuyển bóng đá quốc gia thực hiện tốt khâu này, một phần nhờ nguồn lực của Liên đoàn Bóng đá Việt Nam. Đội tuyển bóng đá quốc gia và U23 quốc gia từng có sự đồng hành của “thần y” Choi Ju Young (Hàn Quốc) - nguyên Trưởng bộ phận y tế của đội tuyển bóng đá Hàn Quốc, người nổi tiếng trong lĩnh vực vật lý trị liệu và điều trị chấn thương cho VĐV.
Nhiều đội tuyển quốc gia khác không có bác sĩ, nhân viên kỹ thuật phục hồi thể lực chuyên trách nên thường giải quyết việc này thiếu chuyên nghiệp. Chỉ đến khi tham dự các sự kiện lớn như Olympic, ASIAD, SEA Games thì khâu y tế mới được quan tâm hơn và các đội tuyển có đội ngũ bác sĩ tháp tùng. Nhưng số lượng bác sĩ, nhân viên kỹ thuật phục hồi thể lực cũng không thể đáp ứng đủ nhu cầu - như chia sẻ của Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT Đặng Hà Việt. Tại SEA Games 32, chuyện các HLV vừa huấn luyện, chỉ đạo thi đấu vừa kiêm vai trò phục hồi thể lực cho VĐV là điều thường thấy. Như ở đội vật chỉ có một bác sĩ nữ, chủ yếu chăm sóc cho các VĐV nữ, còn khâu phục hồi thể lực ở đội nam do các HLV, VĐV đảm nhiệm.
Gần đây, đội tuyển taekwondo Việt Nam dự Giải vô địch thế giới 2023 cũng không có bác sĩ, nhân viên phục hồi thể lực đi cùng. Tương tự là chuyện ở đội tuyển đấu kiếm quốc gia khi thi đấu ở Giải vô địch châu Á 2023...
Chuẩn bị cho ASIAD 19, Tổng cục Thể dục - Thể thao đưa ra chủ trương để các đội tuyển chủ động tìm bác sĩ, nhân viên kỹ thuật phục hồi thể lực nhằm hỗ trợ đội, đặc biệt là chăm sóc VĐV trọng điểm. Đây là bước đi tích cực khi khâu nhân sự y tế cho các đội tuyển được đầu tư trong thời gian dài thay vì phải đợi đến khi vào giải mới “động”.
Tìm cách tháo gỡ
Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao 1 (Tổng cục Thể dục - Thể thao) Hoàng Quốc Vinh cho rằng, việc có bác sĩ, nhân viên phục hồi thể lực riêng cho từng đội là cần thiết. Dù vậy, như ông Hoàng Quốc Vinh thừa nhận, khâu triển khai việc này có khó khăn nhất định.
Thực tế, cơ chế và quy định triệu tập đội tuyển quốc gia với kinh phí từ ngân sách chỉ dành cho VĐV, HLV, chưa có mục dành cho bác sĩ, chuyên gia thể lực hay chuyên gia dinh dưỡng, nên muốn có bác sĩ, nhân viên phục hồi thể lực theo đội thì phải tìm người có bằng HLV thể thao cùng bằng bác sĩ để có thể đăng ký vào thành phần HLV.
Tuy nhiên, số bác sĩ, nhân viên phục hồi thể lực đáp ứng được yêu cầu này ở Việt Nam lại không có nhiều. Không kể, mức thu nhập tại đội tuyển quốc gia trong giai đoạn cao điểm chuẩn bị cho ASIAD 19 chưa hẳn hấp dẫn so với việc điều trị cho bệnh nhân bên ngoài. Bác sĩ Phạm Mạnh Hùng, người gắn bó với nhiều đội tuyển quốc gia trong giai đoạn từ 1990 đến đầu những năm 2010, hội đủ cả hai điều kiện trên, kể rằng ông đã nhận được lời mời từ một đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, vì điều kiện gia đình, ông không thể tham gia dù biết đây là hướng đi đúng của ngành Thể thao.
Còn theo phụ trách bộ môn karate (Tổng cục Thể dục - Thể thao) Vũ Sơn Hà, đội karate đang đôn đáo tìm người đủ điều kiện tham gia đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, người hội đủ điều kiện đã từ chối vì bận việc gia đình hoặc do công việc chuyên môn ở nơi công tác. Tình hình ở đội tuyển wushu, vật, taekwondo, điền kinh… cũng có nét tương tự. Do vậy, trước mắt, một số đội tuyển đành thông qua các mối quan hệ riêng để tìm bác sĩ thể thao chăm sóc riêng cho một số VĐV trọng điểm theo hướng “hỗ trợ nhau”.
Nhìn chung, trong câu chuyện này, ngành Thể thao cần đề xuất phương án sửa đổi quy định để các bác sĩ thể thao, nhân viên kỹ thuật phục hồi thể lực được công nhận là thành viên trong đội tuyển quốc gia nhận đầu tư từ ngân sách. Đó là đường hướng lâu dài của các đội tuyển nhằm góp phần nâng cao thành tích của thể thao Việt Nam. Bác sĩ Phạm Mạnh Hùng cho rằng, cần đầu tư cho đội ngũ bác sĩ, nhân viên phục hồi thể lực phục vụ các đội tuyển theo hướng liên tục, xuyên suốt chứ không chỉ là đầu tư trong thời gian nhất định trước mỗi sự kiện lớn.
Muộn còn hơn không. Câu chuyện đầu tư cho khâu nhân lực y tế ở các đội tuyển quốc gia chuẩn bị cho ASIAD 19 cho thấy sự đổi mới về cách làm của ngành Thể thao. Dù vậy, thực tế đòi hỏi những người quản lý ngành, các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao phải quyết liệt, linh hoạt hơn trong việc tìm giải pháp cho vấn đề nêu trên. Trong đó, các liên đoàn, hiệp hội thể thao cần chứng tỏ được vai trò quan trọng của mình, nhất là trong công tác xã hội hóa thể thao để san sẻ gánh nặng với cơ quan quản lý nhà nước.