Kiến nghị giải quyết vướng mắc với người lao động mượn hồ sơ tham gia BHXH

Lý do là vì, trên thực tế có tình trạng người lao động mượn hồ sơ của người khác để ký hợp đồng lao động và tham gia BHXH. Trường hợp này xảy ra ở một số tỉnh, thành phố thu hút nhiều lao động đến làm việc như: Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Quảng Ninh, Bình Phước, Vĩnh Phúc, thành phố Hồ Chí Minh… 

Theo BHXH Việt Nam, hành vi nêu trên là giả mạo hồ sơ, gây ra nhiều hệ lụy. Thời gian qua, cơ quan BHXH gặp nhiều vướng mắc trong xử lý các tình huống phát sinh và chưa có hướng giải quyết đối với các trường hợp đã hưởng chế độ BHXH.

Cụ thể, với trường hợp đơn vị sử dụng lao động còn hoạt động, người lao động nộp đơn yêu cầu Tòa án nhân dân cấp quận, huyện tuyên bố hợp đồng lao động bị vô hiệu, thì bị tòa án trả lại đơn và yêu cầu cung cấp biên bản hòa giải của hòa giải viên lao động. Khi người lao động nộp đơn đề nghị Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội cấp quận, huyện xem xét hòa giải, thì đã quá thời hiệu hòa giải, nên không được giải quyết.

Trường hợp đơn vị sử dụng lao động giải thể, người lao động nộp đơn yêu cầu Tòa án nhân dân quận, huyện tuyên bố hợp đồng lao động vô hiệu, thì phía tòa án trả lại đơn không giải quyết do không có chủ thể để khởi kiện.

Trường hợp người mượn hoặc người cho mượn hồ sơ đã chết, hoặc mất tích hoặc không còn cư trú tại Việt Nam, hoặc không xác định được nơi cư trú, thì người mượn hoặc người cho mượn hồ sơ liên hệ với tòa án để giải quyết, nhưng cũng rất khó để giải quyết…

Cơ quan BHXH hiện chưa thể thống kê chính xác số liệu thực tế các trường hợp mượn hồ sơ tư pháp mà chưa phát sinh vướng mắc, khiếu kiện. Tuy nhiên, qua báo cáo sơ bộ của BHXH các tỉnh, thành phố, ước tính đến hết ngày 31-12-2022, các bên liên quan phát hiện có 214 trường hợp mượn hồ sơ tư pháp chưa điều chỉnh thông tin nhân thân.

Trước thực trạng nêu trên, BHXH Việt Nam đề nghị Bộ lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn phương án giải quyết trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc đóng-hưởng và đề cao quyền lợi của người lao động; giao Sở Lao động - Thương binh và Xã hội các tỉnh, thành phố phối hợp với các cơ quan có liên quan để xem xét ra kết luận về việc mượn hồ sơ tư pháp đối với từng trường hợp cụ thể.