Những mảng xanh trong lòng phố

Mãn nhãn với vườn sân thượng

Chúng tôi đến thăm ngôi nhà của gia đình anh Đặng Trần Tùng (phường Quan Hoa, Cầu Giấy) vào một ngày giữa tháng 7. Nóng bức, ngột ngạt lan khắp các con phố, nhưng vừa bước chân vào cổng ngôi nhà 4 tầng của gia đình anh, cái nóng dường như đã tiêu tan. Đập vào mắt chúng tôi là những vạt hoa cúc vừa mới hé nụ, lá xanh tươi, bên cạnh là chậu cá cảnh. Trước khi đưa khách lên thăm, chủ nhà giới thiệu một lượt về vườn rau khiến chúng tôi từ tò mò đến ngạc nhiên khi tận mắt chứng kiến những mảng xanh giữa lô xô mái tôn, mái ngói.

Vườn rau nhà anh Tùng có đủ loại, mùa nào thức đấy. Mùa hè trồng rau đay, rau muống, mùng tơi; mùa đông, trồng thêm bắp cải, su hào, cải ngọt... Hôm nay có cua nên chị nhà sẽ hái rau đay để nấu canh, rau ăn đủ 3 bữa sáng, trưa, chiều. Không chỉ có rau xanh, chủ nhà còn nuôi thêm giun, xây thêm bể cá với hơn 20 con cá rô phi. Những gốc rau hết mùa được ủ hoai mục để nuôi giun, bón xanh rau, giun cũng được dùng làm thức ăn cho cá.

Xanh không kém là nhà gia đình ông Mai Đình Mạnh và bà Ngô Thị Mẽ tại ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh. Sinh ra trong gia đình vốn làm nghề nông, lên Hà Nội lập nghiệp, khi đã đến tuổi về hưu, cả hai vợ chồng quyết tâm làm một vườn rau để được ăn rau sạch. Trên sân thượng rộng hơn 100m2, ông Mạnh trồng gần 20 loại rau, tất cả đều được trồng trên thùng xốp, chậu cảnh. Mùa hè, vườn rau xanh um những mùng tơi, rau đay, rau ngót, tía tô, hành, đậu... Trò chuyện với chúng tôi, ông Mạnh kể: “Lúc đầu vợ chồng tôi cũng chỉ tận dụng phần ban công sân thượng trồng một ít, một tuần mới được một bữa rau. Nhưng càng trồng càng thấy hiệu quả nên khi xây nhà mới xong, chúng tôi quyết định làm vườn trên trần nhà". Khu vườn của ông Mạnh, không chỉ có rau, mà còn có dưa chuột, bí xanh... Rồi mướp hương lủng lẳng những quả đầu tiên, hai cây ổi sai trĩu, cây chanh trong góc tường cũng chi chít hoa và trái non. Hai bên lan can, những ngọn thanh long vươn lên, quả lớn bé đỏ rực những góc tường. Năm nay, vợ chồng ông cũng thu hoạch được hàng chục quả dưa bở. Riêng cà chua, khi vào mùa, một tuần gia đình thu hoạch được hẳn 5kg, ăn không hết, lại biếu hàng xóm, bạn bè.

Trồng trên diện tích sân thượng chỉ 25m2, nhưng Nguyễn Mạnh Tùng (Khâm Thiên, Đống Đa) đã thu hoạch 250kg dưa các loại. Nhìn những quả dưa lê, dưa hấu, dưa vàng lủng lẳng, có thể cảm nhận phần nào sự kỳ diệu mà Tùng đã mang đến cho ngôi nhà của mình. Thay vì trần nhà nặng nề, ngột ngạt, chàng trai sinh năm 1993 đã tạo thêm những mảng xanh cho không gian, vừa “tăng gia sản suất”. Không chỉ dưa, dâu tây, rau xanh cũng được Tùng chăm bón cẩn thận.

Công phu làm vườn sân thượng

Để có những vườn rau thật sự là một không gian xanh, không chỉ yêu thích, đam mê, nhiều gia đình phải đầu tư không ít tâm sức. Là một doanh nhân bận rộn, hầu hết công việc chuyển đất, thùng xốp lên nhà, Đặng Trần Tùng đều phải thuê. Tiền mua nguyên liệu, xây bể cá, mua giống rau đã lên đến 20 triệu đồng. Anh vào mạng tìm hiểu kỹ lưỡng về cách trồng rau trong thùng xốp, các kỹ thuật chăm bón, rồi chính tay vợ chồng anh và người giúp việc làm đất, gieo trồng, chăm sóc... Cứ 5h sáng, sau khi tập thể dục, anh Tùng lại xách thùng tưới hết một lượt rau.

Khu vườn nhà ông Mai Đình Mạnh do hai vợ chồng tự tay vun xới. Mỗi ngày một ít, có thùng xốp bỏ đi, ông bà lại nhặt về trồng rau. 6 năm làm vườn, chỉ phải mua giống rau một lần duy nhất, từ sau đó ông bà làm giống từ cây rau cũ. Để tăng chất dinh dưỡng cho rau, bà Mẽ tự tay làm phân bón. “Tôi ra chợ, xin đầu cá về, ủ cho hoai mục rồi bón cho cây. Trước khi trồng cây, tôi phải lót một lớp đất, sau đó cho phân rồi mới cho tiếp một lớp đất lên. Đất trồng rau đều phải được làm sạch, phơi nắng một ngày rồi mới sử dụng”, bà Mẽ tỉ mỉ. Rồi mỗi quả ổi, quả dưa đều được ông bà dùng ni lông bọc cẩn thận vào nữa, vì trên sân thượng ít ong bướm, tự tay ông bà phải thụ phấn cho bí trên giàn. Mỗi ngày, hai lần sáng tối, hai ông bà xách nước tưới cây như một cách rèn luyện thể dục. Bà còn thường pha hỗn hợp gừng, tỏi và ớt để tưới cho rau, phòng trừ sâu bệnh.

Nói về mô hình vườn rau xanh sân thượng, GS.TS Trần Khắc Thi, Viện Nghiên cứu rau quả cho rằng, đây là một mô hình có nhiều lợi ích. Nó không chỉ làm tăng lượng rau sạch cho các hộ gia đình, góp phần làm môi trường sạch đẹp hơn, giải tỏa nóng bức và cảm giác ngột ngạt của các khối bê tông nặng nề vào mùa hè, mà còn là một hình thức lao động giải trí cho những người làm việc trí óc. Theo GS.TS Trần Khắc Thi, các hộ gia đình khi trồng rau xanh trên sân thượng, để bảo đảm rau an toàn, cần phải tính toán lượng phân bón sử dụng, nếu phân bón ít, hàm lượng chất dinh dưỡng kém, nếu lượng phân bón quá cao, rau sẽ không an toàn...

Trưa nắng gắt, chúng tôi đi qua con ngõ 167 Dương Quảng Hàm, quận Cầu Giấy, cái ngột ngạt dường như đã biến mất khi nhìn thấy những mảng xanh đang leo bám trên bức tường lớn đầu ngõ. Chủ nhân của mảng xanh đó là Nguyễn Văn Tuệ, anh tự tay cắt từng vỏ chai nước ngọt bỏ đi, treo lên tường để trồng hoa, trồng rau. Nghe nhắc đến những mảng xanh trên tường, anh hồ hởi: “Phía dưới cái ngõ này là một đoạn cống dài, mùi rất khó chịu. Tham vọng của tôi là làm xanh từ nhà mình đến hết con ngõ này để nó đẹp và trong lành hơn. Tôi đã chuẩn bị được kha khá vật liệu, tháng sau sẽ bắt tay vào làm tiếp…”.

Nếu mỗi người dân Thủ đô đều có ý thức xây dựng những mảng xanh hữu dụng cho gia đình, cho xóm phố như gia đình anh Tùng, anh Tuệ hay vợ chồng ông Mạnh thì chắc chắn Hà Nội sẽ đẹp và xanh hơn.