Có thương hiệu, nông sản vẫn “bí” đầu ra

80% tự tiêu thụ

Gạo Bồ Nâu Thanh Văn (Thanh Oai) vốn là loại gạo đặc sản dùng để “tiến vua”. Năm 2012, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Thanh Văn tổ chức khôi phục giống lúa này, diện tích gần 400ha/vụ. Nhằm bảo tồn giống gạo quý cũng như để sản phẩm đứng vững trên thị trường, năm 2013, Sở NN&PTNT Hà Nội phối hợp với UBND xã Thanh Văn gửi hồ sơ tới Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) và được đơn vị này cấp giấy chứng nhận sản phẩm đạt thương hiệu: "Hàng hóa nông sản sạch, chất lượng cao, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm". Theo ông Nguyễn Huy Oánh - Chủ tịch UBND xã Thanh Văn: Thời gian đầu khi mới có nhãn hiệu, gạo Bồ Nâu được bán nhiều hơn trên thị trường với giá ổn định từ 17.000 đến 20.000 đồng/kg nhưng chủ yếu do HTX tự kết nối với thương lái, còn doanh nghiệp đứng ra bao tiêu rất ít. Tuy nhiên, chỉ sau hơn một năm có nhãn hiệu, tình hình tiêu thụ lại trở nên khó khăn, thậm chí có lúc còn “ế” bởi người tiêu dùng có nhiều lựa chọn khác.

Không chỉ riêng gạo Bồ Nâu, nhiều nông sản của Hà Nội cũng rơi vào tình trạng “ế ẩm”. Ông Phùng Quốc Lượng - Chủ nhiệm HTX Dịch vụ và kinh doanh Đồng Thái (Ba Vì) cho biết: Khoai lang Đồng Thái đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể năm 2013. Hiện mỗi năm, HTX thu mua khoảng 30 tấn. Khoai lang Đồng Thái cũng đã vào các sạp hàng rau quả sạch tại một số chợ lớn ở Hà Nội, tuy nhiên, so với sản lượng 4.000 tấn mỗi năm thì lượng tiêu thụ được trong các đại lý lớn ở Hà Nội vẫn rất ít. Đa phần nông dân, HTX phải tự tìm “mối” tiêu thụ.

Ông Nguyễn Văn Chí, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Hà Nội cho rằng: Khá nhiều nông sản có nhãn hiệu, thương hiệu bị đánh đồng với những nông sản thường nên gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ. Hiện, chỉ có khoảng 20% nông sản an toàn được các doanh nghiệp, siêu thị "đỡ đầu".

Chưa thu hút doanh nghiệp tham gia chuỗi sản xuất

Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ đánh giá, nông nghiệp Hà Nội đang đi vào “quỹ đạo” sản xuất sản phẩm chất lượng cao. Đến nay, lĩnh vực trồng trọt đã hình thành được 157 cánh đồng mẫu lớn và vùng sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao tại 14 huyện ngoại thành; 170ha cây ăn quả và trên 80ha chè VietGAP, hơn 5.000ha RAT được quản lý… Ở lĩnh vực chăn nuôi, đã hình thành rõ nét 76 xã chăn nuôi trọng điểm và 3.232 trang trại quy mô lớn ngoài khu dân cư. Toàn thành phố đã xây dựng được 11 chuỗi liên kết sản phẩm RAT, 21 chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi. Đặc biệt, Hà Nội đã xây dựng được 27 nhãn hiệu tập thể cho nông sản. Tuy nhiên, việc liên kết giữa các cơ sở sản xuất nông sản, thực phẩm an toàn với nhau còn hạn chế, chủ yếu theo hình thức "mạnh ai, nấy chạy"... Đặc biệt, một số cơ sở sản xuất và doanh nghiệp phân phối vẫn chạy theo lợi ích trước mắt, không thực hiện nghiêm ngặt quy trình sản xuất và trà trộn sản phẩm kém chất lượng vào tiêu thụ, gây mất niềm tin với người tiêu dùng.

Theo ông Nguyễn Văn Chí, nông sản có nhãn hiệu vẫn khó khăn trong tiêu thụ là do chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa cơ sở sản xuất với doanh nghiệp phân phối. Đồng thời, một lượng lớn nông sản thực phẩm an toàn vẫn được tiêu thụ qua các kênh truyền thống nên giá bán chưa cao và chưa mang tính bền vững. Chính vì thế, việc tạo cơ chế cho tổ chức liên kết chuỗi đang là vấn đề hết sức cấp thiết.