Philippines giật thót trước hành động của Trung Quốc trên Biển Đông

Ngày 4/9, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20) đầu tiên được tổ chức ở nước này. Hội nghị sẽ diễn ra trong 2 ngày tại thành phố Hàng Châu, miền Đông Trung Quốc.

Trước đó, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng của Hong Kong (Trung Quốc) dẫn nguồn thạo tin cảnh báo sau Hội nghị G-20 và trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11, Trung Quốc có thể sẽ cải tạo bãi cạn Scarborough (Hoàng Nham/Panatag) mà không cần phải tránh bất kỳ hành động khiêu khích nào như trước khi diễn ra Hội nghị G-20 nữa.

Cảnh báo này đang có dấu hiệu trở thành hiện thực khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nhận được thông tin tình báo “khiến người ta bất an”, đó là việc Trung Quốc đưa một lượng lớn sà lan tới bãi cạn Scarborough, nơi mà hai nước đều tuyên bố chủ quyền.

Theo ông Duterte, phía Philippines ngờ rằng Trung Quốc có thể đã bắt đầu lấp biển xây dựng đảo nhân tạo ở bãi cạn Scarborough, cho biết ông sẽ nêu vấn đề này ra trong cuộc hội đàm song phương Trung-Phi, dự kiến tổ chức vào cuối năm nay ở Bắc Kinh.

Tiết lộ của ông Duterte được đưa ra ngay trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN tổ chức ở Lào. Theo hãng tin BBC của Anh, vấn đề Biển Đông dự kiến sẽ nằm trong nghị trình thảo luận của hội nghị. Vì thế, vấn đề Biển Đông vốn đã nóng giờ càng thu hút thêm sự quan tâm chú ý của dư luận.

Trả lời phỏng vấn truyền hình CNN, Tổng thống Mỹ Barack Obama nói: "Nếu bạn ký kết một hiệp ước kêu gọi sử dụng biện pháp trọng tài quốc tế giải quyết các vấn đề trên biển thì dù bạn có lớn hơn Philippines hay Việt Nam hoặc các nước khác.., đó không phải là lý do để bạn đi khắp nơi phô trương sức mạnh... Bạn phải tuân thủ luật pháp quốc tế".

Sau đó, trong cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Obama đã thẳng thắn trao đổi về phán quyết của Tòa Trọng tài đối với vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc, nhấn mạnh Trung Quốc với vai trò là một nước tham gia Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) cần tuân thủ các ràng buộc theo công ước này và đối với Mỹ, đây là điều rất quan trọng để duy trì trật tự quốc tế dựa trên nền tảng luật pháp.

Ngày 12/7, Tòa Trọng tài theo Phụ lục VII của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 ra phán quyết bác bỏ yêu sách chủ quyền “đường 9 đoạn” của Trung Quốc. Từ đó tới trước thềm Hội nghị G-20, Trung Quốc đã gửi đi những thông điệp cứng rắn, nhưng trên thực địa, nước này đã không có các bước leo thang nào đáng kể nào.