Thoát hiểm trong gang tấc

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, CETA sẽ kết nối EU - một trong những thị trường lớn nhất thế giới - với Canada, nền kinh tế lớn thứ 10 toàn cầu. Khi chính thức có hiệu lực (dự kiến vào năm 2017), CETA sẽ dần dỡ bỏ tới 99% hàng rào thuế quan giữa EU và Canada, qua đó có thể nâng kim ngạch thương mại song phương thêm 20%, tương đương 12 tỷ euro mỗi năm, đồng thời kích thích tăng trưởng và việc làm ở hai bờ Đại Tây Dương.

Thỏa thuận cũng bãi bỏ hạn chế tham gia vào thị trường mua sắm công giúp các doanh nghiệp Châu Âu được tham gia vào đấu thầu công ở mức độ liên bang, tỉnh, vùng hay thành phố ở Canada. CETA cũng mở ra thị trường dịch vụ cho phép những người hoạt động chuyên nghiệp làm việc dễ dàng ở quốc gia Bắc Mỹ.

Ngoài ra, Canada đã công nhận quy chế đặc biệt về bảo hộ chỉ dẫn địa lý của EU khi chấp nhận bảo hộ trên lãnh thổ Canada 145 sản phẩm của Châu Âu. Đối với Canada, thỏa thuận này quan trọng vì nó giảm sự lệ thuộc vào thị trường xuất khẩu của người láng giềng Mỹ. Ngược lại, đây là hiệp định thương mại đầu tiên của EU với một nước G7, diễn ra vào một thời điểm không thể tốt hơn sau khi uy tín của liên minh bị tổn thất bởi quyết định ra đi của Anh hay còn gọi là Brexit hồi tháng 6 vừa qua.

Trong suốt thời gian đàm phán, CETA đã vấp phải sự phản đối của người dân Cựu lục địa. Họ cho rằng việc ký kết CETA sẽ khiến các tiêu chuẩn về tiêu dùng và bảo vệ môi trường tại Châu Âu bị hạ thấp. Các tổ chức công đoàn thì lo ngại về sự suy giảm các quyền xã hội nếu các hiệp định được thông qua vì còn nhiều băn khoăn về vấn đề tổ chức sắp xếp xã hội khi bị áp đặt bởi các điều khoản của hiệp định. Vì thế, hàng loạt cuộc biểu tình quy mô lớn đã diễn ra khắp Châu Âu trong thời gian qua. Các nghị sĩ vùng Wallonie (Bỉ) cũng đã bỏ phiếu chống lại văn bản này, buộc thời gian ký kết phải lùi lại.

Giới phân tích cho rằng, nếu CETA không được thông qua, đây sẽ là một đòn giáng mạnh vào chính sách thương mại của EU, vốn đang loay hoay trong vấn đề Brexit và tình trạng tăng trưởng trì trệ. Bà Cecilia Malmstrom, Ủy viên Châu Âu phụ trách thương mại, cảnh báo nếu EU không thể ký một thỏa thuận tốt với Canada vốn là một trong những đồng minh thân cận của khối thì thế giới sẽ đặt câu hỏi rằng liệu EU có phải là đối tác đáng tin cậy hay không.

Để tránh cho EU phải hứng chịu một thất bại trên phương diện ngoại giao, dưới sức ép của các nhà lãnh đạo ngôi nhà 28 thành viên, người đứng đầu các vùng và cộng đồng ngôn ngữ của Bỉ đã đưa ra văn bản chung nhằm xoa dịu những lo ngại của vùng Wallonie về việc nhập khẩu mặt hàng nông nghiệp và một hệ thống giải quyết tranh chấp gây nhiều tranh cãi. Việc thông qua thỏa thuận giữa vùng Wallonie và Chính phủ Bỉ vào ngày 28-10 đã phá thế bế tắc của CETA.

"Cú thoát hiểm" vào phút chót đã cứu 7 năm đàm phán giữa EU và Canada không bị lãng phí vô ích. Việc thông qua CETA cũng mở ra khả năng đàm phán để ký kết các hiệp định thương mại tự do trong tương lai như Hiệp định Thương mại tự do xuyên Đại Tây Dương (TTIP) kết nối Mỹ với các nước EU, vốn đang chịu sự phản đối gay gắt từ cả hai bờ Đại Tây Dương.

Thủ tướng Slovakia Robert Fico, Chủ tịch luân phiên EU nhấn mạnh rằng, CETA đánh dấu bước tiến quan trọng trong chính sách thương mại của EU và khẳng định cam kết của EU trong lĩnh vực này. Đây là một hiệp định hiện đại, tân tiến và tạo ra các cơ hội mới, đồng thời bảo vệ các lợi ích quan trọng của EU trong tương lai.