Nhu cầu và các chất dinh dưỡng thiết yếu trong thời kỳ mang thai

Phụ nữ mang thai rất dễ bị thiếu máu do thiếu hụt các thành phần tham gia tạo máu như chất đạm, sắt, aicdfolic, vitamin B12…Do đó, để tránh tình trạng này, bà mẹ mang thai cần phải được ăn uống đa dạng và bổ sung các vi chất qua dược phẩm, thực phẩm có bổ sung vi chất dinh dưỡng.

Nhu cầu về sắt đối với phụ nữ mang thai là từ 30-60 mg ( tùy thuộc dự trữ sắt), đối với phụ nữ cho con bú là 24mg. Nguồn cung cấp sắt là thức ăn nguồn gốc động vật như thịt, trứng, gan. Đây là những thực phẩm giàu chất sắt và tỷ lệ hấp thụ cao (30%). Các loại đậu đỗ cũng có nhiều chất sắt và tỷ lệ hấp thụ tương đối cao (20%). Còn các loại ngũ cốc, lương thực đều nghèo chất sắt. Rau quả tuy chứa ít chất sắt nhưng rất giàu vitamin C, vừa giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể, vừa hỗ trợ hấp thu sắt được tốt. Khi bà mẹ có thai có thể bổ sung sắt bằng thuốc.

Thiếu i-ốt ở phụ nữ trong thời kỳ mang thai có thể gây sẩy thai tự nhiên, thai chết lưu, đẻ non. Khi thiếu i-ốt nặng, trẻ sinh ra có thể bị đần độn với tổn thương não vĩnh viễn, trẻ sơ sinh có thể bị các khuyết tật bẩm sinh như liệt tay hoặc chân, nói ngọng, điếc, câm, mắt lác. Vì thế,nhu cầu i-ốtđối với phụ nữ mang thai là 175-200 mcg, phụ nữ cho con bú là 200 mcg.

Nếu thiếu kẽm sẽ gây sẩy thai, sinh non và sinh già tháng, chết gần ngày sinh và sinh không bình thường. Mẹ thiếu kẽm, dẫn đến con yếu xương. Phụ nữ mang thai cần 15 mg kẽm mỗi ngày. Bà mẹ cho con bú trong 6 tháng đầu cần 20 mg kẽm, trong 6 tháng sau cần 15 mg. Nguồn cung cấp kẽm tốt nhất là từ trai, cua, sò biển, cá, thịt bò. Các thức ăn thực vật cũng có kẽm nhưng hàm lượng thấp và hấp thu kém.

Nhu cầu acid folic của người trưởng thành khoảng 180-200 mcg/ngày nhưng phụ nữ mang thai cần 400 mcg/ ngày để đáp ứng sự gia tăng của quá trình phân chia tế bào, tổng hợp nhân tế bào và protein; hình thành nhau thai, tăng trưởng của bào thai, tăng thải folate qua nước tiểu. Nếu thiếu acid folic, phụ nữ mang thai sẽ thiếu máu hồng cầu, nguy cơ sẩy thai cao, sinh non, sinh con nhẹ cân. Nếu thiếu acid folic trong giai đoạn sớm của thai kỳ sẽ gây ra sự phân chia tế bào không bình thường, sẽ gây những dị tật như hở hàm ếch, vòm miệng, hội chứng down…Để tăng lượng acid folic, cần có chế độ ăn các thực phẩm giàu folic như gan động vật (bò, gà, lợn), rau có lá mầu xanh thẫm, hoa lơ xanh, măng tây; bổ sung thuốc uống.

Calcium rất cần cho phụ nữ mang thai. Tổng số Ca được tích trữ trong thời gian mang thai là gần 30g, tương ứng với sự tạo bộ xương thai nhi. Khuyến cáo là 800-1000 mg/ ngày trong suốt thời gian mang thai và cho con bú. Canxi có nhiều trong tôm, cua, cá, các loại rau xanh, sữa, chế phẩm của sữa. Người mẹ mang thai cần uống thêm sữa giàu can xi, các sản phẩm chế biến từ sữa như sữa chua, phomat, hoặc uống bổ sung viên canxi kèm theo vitamin D.

Vitamin A có vai trò đặc biệt đối với sự nhìn của mắt và tham gia giảm nhiễm khuẩn trong cơ thể. Sữa, gan, trứng là nguồn vitamin A động vật dễ dàng được hấp thu và dự trữ trong cơ thể để dùng dần. Rau xanh, quả chín có mầu vàng cũng giàu vitamin A.

Khi mang thai, muốn cho cơ thể của người mẹ và sự phát triển của thai nhi được tốt, các bà mẹ nên lưu ý đến những khẩu phần ăn đã được khuyến cáo như trên.

HNM