Cần giải pháp căn cơ, an toàn để phòng, chống lũ

Nhiều hạn chế trong ứng phó, khắc phục hậu quả

Từ giữa tháng 10 đến nay, khu vực miền Trung và Tây Nguyên xảy ra 4 đợt mưa lũ, làm 65 người chết, mất tích; 191.084 ngôi nhà bị ngập nước, 22.151ha lúa bị ngập, hư hại... Tổng thiệt hại về vật chất ước tính gần 7.200 tỷ đồng. Theo Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống thiên tai (PCTT), nguyên nhân dẫn đến thiệt hại trên là một bộ phận người dân, chính quyền địa phương còn chủ quan, thiếu kỹ năng ứng phó, chưa thực hiện nghiêm túc, triệt để công điện chỉ đạo của Chính phủ và các cấp, nhất là khi lũ lên nhanh. Sự phát triển cơ sở hạ tầng làm co hẹp lòng dẫn thoát lũ dẫn đến mực nước lên nhanh, thời gian ngập lụt kéo dài, gia tăng thiệt hại, làm chậm quá trình khắc phục hậu quả…

Theo Ủy ban quốc gia Tìm kiếm cứu nạn, ở nhiều địa phương công tác PCTT mới tập trung ứng phó, khắc phục, chưa chú trọng phòng ngừa. Vấn đề cập nhật thông tin; xây dựng phương án ứng phó ở một số nơi chưa sát tình hình thực tế nên khi triển khai còn lúng túng, bị động. Công tác kiểm tra, hướng dẫn tàu thuyền neo đậu, tránh trú tại các vùng cửa sông, cửa vịnh, khu neo đậu chưa được quan tâm đúng mức, dẫn tới nhiều tàu thuyền bị va đập, chìm hoặc đứt neo trôi dạt, mắc cạn.

Trong công tác xả lũ, vẫn còn một số chủ đập thiếu sót trong công tác vận hành xả lũ hồ chứa, gây thiệt hại tài sản cho Nhà nước và nhân dân. Điển hình như Công ty cổ phần Thủy điện Hồ Bốn vận hành xả lũ hồ chứa Thủy điện Hố Hô chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm báo cáo khi xảy ra tình huống bất thường hoặc sự cố. Công ty Thủy điện An Khê - Ka Năk khi vận hành xả lũ hồ chứa Thủy điện An Khê cũng có những thiếu sót như: Khi mở cửa xả hồ An Khê đã thông báo không đúng hình thức như quy định...

Trong công tác khắc phục hậu quả mưa lũ, khôi phục sản xuất, lãnh đạo các tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi, Hà Tĩnh… cho biết, việc hỗ trợ giống, vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp hiện nay còn chậm, không phù hợp cơ cấu giống của địa phương. Chính phủ cần hỗ trợ trực tiếp kinh phí để các địa phương chủ động. Bên cạnh đó, Chính phủ cần hỗ trợ kịp thời cho các địa phương đầu tư nâng cấp các công trình phòng, chống lũ lụt bị hư hỏng, xuống cấp.

Khẩn trương khắc phục hậu quả, tìm giải pháp ứng phó căn cơ

Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan phải khắc phục ngay những hạn chế nêu trên, đồng thời, đề xuất cơ chế, thủ tục hỗ trợ cho các địa phương nhanh chóng khắc phục hậu quả mưa lũ. Nhiệm vụ trước tiên, các bộ, ngành, địa phương liên quan phải sẵn sàng ứng phó mưa lũ đang xảy ra; huy động lực lượng chủ động khôi phục công trình thiết yếu, hỗ trợ nhân dân khôi phục nhà cửa, sản xuất, sớm ổn định đời sống. Bộ NN&PTNT tổ chức điều tra vết lũ, nhận dạng lũ; đánh giá ảnh hưởng, tác động tới đời sống, cơ sở hạ tầng vùng hạ du của các hồ chứa thủy điện, thủy lợi trong đợt mưa lũ vừa qua, đề xuất trình Chính phủ giải pháp căn cơ bảo đảm phòng, chống lũ an toàn. Đẩy mạnh việc xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du các hồ chứa để làm cơ sở rà soát, điều chỉnh bổ sung các phương án ứng phó với mưa, lũ theo phương châm “4 tại chỗ” nhằm chủ động xử lý kịp thời các tình huống bất thường. Bộ Tài nguyên và Môi trường cần nâng cao công nghệ dự báo đáp ứng yêu cầu của công tác dự báo mưa lũ ngày càng đòi hỏi phải chính xác và kịp thời hơn.

Thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương liên quan cần đánh giá thực trạng rừng đầu nguồn, phòng hộ; có kế hoạch cụ thể cho việc trồng mới, khoanh nuôi, phát triển và bảo vệ rừng; hạn chế tối đa việc đầu tư xây dựng công trình, cơ sở hạ tầng ảnh hưởng đến diện tích rừng phòng hộ đầu nguồn. Đặc biệt, các địa phương và các chủ hồ chứa thủy lợi, thủy điện khẩn trương xây dựng cơ chế phối hợp trong quá trình vận hành điều tiết xả lũ; xử lý nghiêm chủ hồ không tuân thủ quy trình vận hành xả lũ gây thiệt hại cho nhân dân dưới hạ du…