Đầu tư vượt quy hoạch, theo phong trào rất phổ biến

Theo Phó Thủ tướng, nguyên nhân dẫn đến chất lượng, hiệu quả sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp còn hạn chế, tình trạng "được mùa mất giá" vẫn diễn ra mà chưa có giải pháp hữu hiệu, trước hết do chất lượng quy hoạch chưa cao, mà trách nhiệm thuộc về quản lý nhà nước.

Phó Thủ tướng đánh giá, quy hoạch hiện chưa phù hợp với năng lực sản xuất của các lĩnh vực nông nghiệp, chưa gắn với nhu cầu thị trường. Thực tế một số sản phẩm nông nghiệp sản xuất vượt xa so với chỉ tiêu quy hoạch đề ra. Ví dụ cà phê vượt 21,9%, cao su vượt 25%, hồ tiêu 149%...

Dự báo trong quy hoạch thiếu chính xác, có quy hoạch cao hơn nhu cầu thị trường, mặc dù việc sản xuất chưa đạt yêu cầu quy hoạch.

Mặt khác, công tác điều chỉnh quy hoạch còn chậm, chưa kịp thời. Việc tổ chức thực hiện quy hoạch còn nhiều hạn chế. Tình trạng đầu tư vượt quy hoạch, đầu tư theo phong trào rất phổ biến. Ví dụ: diện tích cà phê vượt 145,4 nghìn ha so với quy hoạch (29,1%); cây cao su vượt 965.000 ha...

Hệ thống hạ tầng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp như nuôi trồng thuỷ sản, chăn nuôi, trồng trọt, thậm chí hạ tầng phục vụ cho công nghiệp dịch vụ ở nông thôn đầu tư chưa đạt yêu cầu đề ra.

Tổ chức sản xuất nông nghiệp còn nhiều bất cập. Diện tích đất canh tác bình quân theo đầu người rất thấp so với yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp; quy mô sản xuất vừa nhỏ, vừa manh mún, chủ yếu vẫn là kinh tế hộ gia đình nên rất khó khăn trong việc áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp.

Công nghiệp chế biến phát triển chậm, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất chưa được chú trọng, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm; công tác phát triển thị trường, xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt Nam còn nhiều hạn chế; một số thị trường chính của nông sản Việt Nam thiếu ổn định.

Công tác quản lý nhà nước còn nhiều bất cập, cơ chế chính sách chậm được điều chỉnh để đáp ứng đòi hỏi thực tế, đặc biệt là công tác dự báo, cảnh báo tín hiện thị trường, điều chỉnh định hướng quy hoạch...

Để nâng cao năng lực và sức cạnh tranh của ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung và các sản phẩm nông nghiệp nói riêng, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nêu ra nhiều giải pháp lớn.

Giải pháp hàng đầu là hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, pháp luật đồng bộ, tạo môi trường, động lực cho phát triển nông nghiệp, nông thôn, trong đó tạo điều kiện thuận lợi để nông dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực đất đai, tài nguyên, nguồn vốn, khoa học công nghiệp... một cách bình đẳng, minh bạch. Đây là nhóm giải pháp quan trọng nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng trong nông nghiệp.

Ngoài ra, cần tập trung tháo gỡ điểm nghẽn, tạo động lực cho sản xuất vùng chuyên canh lớn; rà soát lại chiến lược quy hoạch của các ngành, lĩnh vực, các sản phẩm nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế của quốc gia, vùng, địa phương; tổ chức lại hệ thống thương mại, tiêu thụ nông sản trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu...

Đầu giờ chiều nay, Quốc hội dành thêm 55 phút để Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường và các thành viên Chính phủ tiếp tục trả lời chất vấn trước khi chuyển sang nhóm vấn đề thứ hai.