Bất đồng về “hóa đơn Brexit”

Theo ông M.Barnier, khả năng các cuộc đàm phán về những điều kiện của "cuộc ly hôn" đạt được tiến bộ đầy đủ vào tháng 10 tới ngày càng không chắc chắn và quá trình thảo luận về mối quan hệ tương lai giữa EU - Anh có thể sẽ bị trì hoãn đến tháng 12. Lịch trình đàm phán cũng rất khó bảo đảm vì hiện chưa có bất cứ tiến bộ nào cho thấy có thể giải quyết được vấn đề tài chính của Anh, vốn được EU ước tính khoảng từ 60 đến 100 tỷ euro. Đây là tổng các khoản nghĩa vụ ngân sách mà Anh đã cam kết đóng góp với tư cách là thành viên EU. Trước đó, ông M.Barnier đã yêu cầu London phải có quan điểm rõ ràng về vấn đề thanh toán các khoản tài chính mà nước này đã cam kết.

Thực tế, số tiền mà Anh phải trả cho EU được nhận định sẽ là một vấn đề gai góc trong quá trình đàm phán. Theo quy định, các nước thành viên EU phải đóng góp vào ngân sách chung của khối. Khoản tài chính này được dùng để cấp vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng, chương trình xã hội, nghiên cứu khoa học và lương hưu cho các quan chức EU. Ngân sách Liên minh được đàm phán theo từng giai đoạn kéo dài nhiều năm, trong đó thỏa thuận hiện tại có thời hạn đến năm 2020. Anh là nước đóng góp lớn thứ nhì của khối này nên cuộc chia tay của London sẽ để lại một lỗ hổng trong ngân sách EU trừ khi nước này đồng ý trả khoản tiền nào đó để đổi lấy một số lợi ích.

Trong những tuyên bố gần đây, các nhà lãnh đạo EU đã nhất trí thông qua nguyên tắc "cứng rắn" trong tiến trình đối thoại với nước Anh. Theo đó, việc đàm phán về một thỏa thuận thương mại trong tương lai với London chỉ có thể bắt đầu khi Anh đồng ý các điều khoản về các quyền công dân, cũng như trả những phí tổn cho vụ "ly hôn" giữa nước này và EU. Liên minh sẽ yêu cầu Chính phủ của bà T.May tất toán trước các "hóa đơn" rời khỏi khối này ở mức phù hợp nhất có thể. Những đòi hỏi ngày một gia tăng của EU đang làm nặng nề thêm chia rẽ giữa Brussels và London. Theo quan điểm của Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker, Chính phủ và Quốc hội Anh phải tôn trọng cam kết ngân sách của mình, đồng thời cảnh báo nguy cơ đàm phán thất bại vì quan điểm của hai bên đang ngày một cách biệt. Một quan chức EU nhấn mạnh, việc Anh càng chậm trễ sẽ khiến còn lại rất ít thời gian để đàm phán có thể bước sang giai đoạn 2 cũng như để đạt được "mối quan hệ đặc biệt" mà London vẫn mong muốn khi chia tay Liên minh.

Cho đến nay, các phản hồi từ phía Anh cho thấy quốc gia này không hề có ý định thỏa hiệp. Những người ủng hộ Brexit vẫn cho rằng, số tiền mỗi năm London nộp vào ngân sách EU là 10 tỷ bảng (khoảng 12,5 tỷ USD) và nhiều hơn so với những gì mà nước này nhận được từ EU. Bộ trưởng phụ trách vấn đề Brexit của Anh David Davis khẳng định, điều này là không thể chấp nhận được và Chính phủ Anh sẽ chỉ chi trả những khoản tiền phù hợp với pháp lý chứ không phải là những gì mà EU muốn. Quan điểm mới nhất của London là cố gắng thuyết phục các nhà đàm phán EU việc Anh cam kết tôn trọng các nguyên tắc về giải quyết tài chính, nhưng sẽ không đưa ra lời hứa cụ thể.

Có lẽ cũng giống như nhiều cuộc chia tay khác, vấn đề bất đồng lớn giữa Anh và EU đang là chuyện tiền nong. Trong rất nhiều nội dung phải thực hiện để đạt được những tiến bộ đầy đủ từ nay đến tháng 10 thì việc giải quyết "hóa đơn Brexit" sẽ là chủ đề hóc búa đòi hỏi sự thỏa hiệp của cả hai bên.