Nghệ sĩ tạc chân dung nghệ sĩ

Từ "Bạn vẽ tôi, tôi vẽ bạn"

Nhà sàn Art Liên Vũ nằm sát con đê Liên Mạc từ giữa tháng 8 đến nay là nơi tụ họp của hàng chục nghệ sĩ tạo hình. Với đất, bàn xoay cùng những tiếng cười nói rộn ràng…, họ say mê nặn, khắc chân dung bạn bè - những nghệ sĩ có duyên với nghệ thuật điêu khắc.

Ở góc sân dưới tán lộc vừng, họa sĩ Phạm Kiên và nghệ sĩ Trần Hiếu Lễ hướng về nhau, thoăn thoắt tay nặn. Bên cây đào tiên trĩu quả, nữ điêu khắc gia Trần Thị Tú Miên đứng so le với Đại sứ Hy Lạp Nikos D.Kanellos, vừa trò chuyện vừa vuốt nên những khối, hình, đường nét khuôn mặt. Có những nghệ sĩ lại chọn không gian phía trong gian nhà sàn, nơi họ vừa nghe nhạc vừa tạc, hay bên lan can với cây và gỗ. Khu nhà sàn chừng 400m², mỗi người một chỗ, nhưng vẫn có thể trò chuyện, chia sẻ, góp ý cho nhau.

Dù ngày nắng hay ngày mưa, các nghệ sĩ vẫn đến đây khắc, vẽ, thưởng thức nghệ thuật. Có hôm bất ngờ gặp nghệ sĩ guitar đẳng cấp thế giới Lê Thu đang say sưa chơi đàn trong tiếng đập đất đặc trưng của điêu khắc. Nữ nghệ sĩ mới từ Bahrain về thăm quê hương. Chị chia sẻ, tình cờ gặp nghệ sĩ Nguyễn Văn Vũ - người tổ chức “Điêu khắc 30+”, vốn yêu mỹ thuật nên đến góp vui. “Mình muốn tạo cảm xúc cho các nghệ sĩ và cũng kỳ diệu là được chính họ truyền cảm hứng”, nghệ sĩ Lê Thu hào hứng nói.

Tại sao lại có một cuộc tụ hội “cho nhau niềm vui, cho nhau cảm xúc” như thế dành cho giới điêu khắc Thủ đô? Nghệ sĩ Nguyễn Văn Vũ nói rằng, ý tưởng bắt đầu từ "Cuộc chơi 60+" - “Bạn vẽ tôi, tôi vẽ bạn” của họa sĩ Phạm Kiên vào cuối năm 2016, khi ông mời 60 người bạn nghệ sĩ vẽ chân dung mình và bản thân ông vẽ chân dung họ để trưng bày. “Nghệ sĩ điêu khắc của ta khá đông nhưng dường như mỗi người một việc, ít quan tâm đến nhau. Tôi và họa sĩ Phạm Kiên cùng tổ chức một cuộc tụ hội tác giả, gắn kết cái tình để hướng về nhau, tạc chân dung nhau”, nghệ sĩ Nguyễn Văn Vũ chia sẻ.

Từ đầu tháng 3, nghệ sĩ Nguyễn Văn Vũ lập nhóm “30+” trên trang mạng xã hội Facebook và mời bạn bè đồng nghiệp tham gia. Thật bất ngờ khi ông nhận được sự hưởng ứng của hàng trăm nghệ sĩ tạo hình. Do hạn chế về không gian, chỉ có thể tổ chức được cho khoảng 30 nghệ sĩ ở Hà Nội nên Nguyễn Văn Vũ đành cáo lỗi với đồng nghiệp phương xa. 30 nghệ sĩ điêu khắc và hội họa chuyên nghiệp tham dự, một số đã có tên tuổi trong giới và một số là nghệ sĩ trẻ đang khẳng định mình. Ban tổ chức còn mời thêm các nghệ sĩ thuộc lĩnh vực khác như nhiếp ảnh gia Lê Quang Châu, đạo diễn Nguyễn Nghiêm Nhan…

Hai tháng trước, các nghệ sĩ đã tụ hội tại nhà sàn Liên Vũ, bốc thăm để tìm người mình sẽ khắc chân dung. “Có những gương mặt cá tính, góc cạnh mà ai cũng muốn khắc họa. Bốc thăm để tạo bất ngờ và công bằng cho người tham gia”, nghệ sĩ Nguyễn Văn Vũ lý giải vì sao không để mỗi nghệ sĩ tự chọn. Nhưng giới nghệ sĩ là vậy, ai cũng vui vẻ khi tìm được nhân vật của mình. Với mong muốn cuộc chơi kéo dài, cao trào được duy trì, “Điêu khắc 30+” được tổ chức thành 2 đợt sáng tác. Một đợt vào giữa tháng 8 và một đợt vào giữa tháng 10.

Cổ vũ nghệ sĩ tiếp bước

Một câu chuyện chung mà nhiều người trong giới đã nhận ra bấy lâu, ấy là nghệ thuật điêu khắc hiện nay đang phần nào bị lãng quên. Còn những nhà điêu khắc thì mỗi người một nơi, một công việc, nào làm tượng, xây tượng đài, công trình biểu tượng…, hiếm khi tụ họp đông đủ. Với họa sĩ Phạm Kiên, "đời sống sáng tạo của nghệ sĩ đều cần có cảm hứng, tình cảm bạn bè - những người chung chí hướng, yêu cái đẹp và muốn lan tỏa trong cộng đồng". Bởi vậy, sự kiện này được tổ chức còn để cổ vũ nghệ sĩ điêu khắc trên con đường nghệ thuật, tiếp cho nhau nhiệt huyết cống hiến và đem lại một sự nhìn nhận mới cho công chúng về giới điêu khắc nước nhà.

Hơn một tuần đã qua nhưng không khí sáng tác ở nhà sàn Art Liên Vũ vẫn sôi động. Các nghệ sĩ đến không chỉ để hoàn thành tác phẩm điêu khắc theo "phân công" ban đầu, họ cao hứng tạc chân dung đồng nghiệp khác hay vẽ, ký họa về nhau. Như họa sĩ Phạm Kiên với đôi mắt sáng, mái tóc và chòm râu dài trắng muốt nên có đến 4-5 nghệ sĩ điêu khắc chân dung ông, mỗi bức một vẻ. Chủ trì cuộc chơi Nguyễn Văn Vũ bận bịu với việc tổ chức, không trổ "hoa tay" trong lần này nhưng vẫn tạo cảm hứng cho nghệ sĩ khác tạc chân dung…

Nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường tâm sự: "Thân quen với đạo diễn Nguyễn Nghiêm Nhan nhiều năm nhưng tôi chưa bao giờ khắc chân dung anh ấy. Làm thế nào để diễn tả tâm hồn dào dạt qua hình khối, đường nét, đó là điều khiến tôi suy nghĩ mãi. Khi tìm ra lối thể hiện, tôi đã rưng rưng. Hạnh phúc của nghệ sĩ giản đơn vậy đấy!".

Công chúng chắc hẳn tò mò về sự xuất hiện của Đại sứ Hy Lạp Nikos D.Kanellos trong sự kiện này, nhưng giới mỹ thuật Việt Nam thì đã quen thuộc với ông - một nhà ngoại giao, một họa sĩ chuyên nghiệp. Ông từng tham gia triển lãm "Bạn vẽ tôi, tôi vẽ bạn" của họa sĩ Phạm Kiên và nhiệt tình với cuộc tụ hội lần này. "Dù điêu khắc không phải sở trường nhưng tôi được các nghệ sĩ Việt Nam "phụ đạo" nhiệt tình. Đây cũng là cơ hội để tôi thỏa mãn niềm yêu thích bấy lâu, là được tìm hiểu về nghệ thuật nước bạn, những nghệ sĩ và phong cách của họ cho những dự định văn hóa sau này", Đại sứ Hy Lạp chia sẻ.

Họa sĩ Bằng Lâm nhận định, cái khó nhất trong nghệ thuật điêu khắc là hình khối, đặc biệt là điêu khắc chân dung thì cần hơn cả là thần thái. Những nghệ sĩ 30+ ai cũng có nét riêng và để tạc được thần thái của họ là thách thức rất lớn. "Tôi cho rằng, đây không chỉ là một cuộc vui mà còn là mảnh đất ra đời tác phẩm tầm cỡ của nghệ thuật điêu khắc".

Theo ban tổ chức, sau mỗi đợt sáng tác, nhóm lại tụ họp nhận xét, bình luận, góp ý để tiếp tục hoàn thiện các tác phẩm. Có thể sẽ có một triển lãm tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam vào cuối năm nay, nhưng đó không phải là mục đích chính. Quan trọng là giới điêu khắc được tiếp thêm cảm hứng sáng tạo qua sự kiện này.