Cần quy định cụ thể trách nhiệm của người "tháo ngòi nổ" cho các tổ chức tín dụng yếu kém

Cơ cấu lại TCTD bằng hình thức phá sản cũng là hình thức răn đe

Trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của QH Vũ Hồng Thanh cho biết, trước một số ý kiến của các đoàn ĐBQH đề nghị không quy định trong dự thảo Luật việc sử dụng ngân sách nhà nước trong quá trình cơ cấu lại các TCTD, không quy định các nội dung liên quan đến chính sách thuế trong Luật này, Ủy ban Thường vụ QH đã tiếp thu, đồng thời đề nghị Chính phủ xem xét, đề xuất những nội dung về các chính sách thuế, khẩn trương trình Ủy ban Thường vụ QH xem xét, bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2018 và tập trung soạn thảo để trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung các luật thuế có liên quan tại kỳ họp thứ năm QH khóa XIV, bảo đảm cơ chế pháp lý đồng bộ để xử lý các TCTD yếu kém.

Trong điều kiện không sử dụng trực tiếp ngân sách nhà nước để cơ cấu lại và xử lý nợ xấu của các TCTD yếu kém, cần thiết phải có các biện pháp hỗ trợ để giúp các TCTD có triển vọng phục hồi, tránh nguy cơ đổ vỡ, gây mất an toàn hệ thống. Việc quy định các TCTD được kiểm soát đặc biệt ngoài việc được vay của Ngân hàng Nhà nước thì được vay đặc biệt của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, Ngân hàng Hợp tác xã và các TCTD khác phù hợp với chủ trương huy động nguồn lực từ bên ngoài.

Trước một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về phương án phá sản các TCTD trên cơ sở đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng, thận trọng, chặt chẽ, Ủy ban Thường vụ QH cho rằng, cơ cấu lại TCTD bằng hình thức phá sản cũng là một hình thức răn đe, tạo động lực để các TCTD nâng cao chất lượng quản trị, điều hành và trách nhiệm trong việc sử dụng nguồn tiền huy động, từ đó nâng cao ý thức người gửi tiền và khách hàng lựa chọn TCTD có uy tín, chất lượng dịch vụ tốt.

Dự thảo Luật quy định việc phá sản chỉ áp dụng sau khi đã thực hiện các biện pháp khác nhưng không thành công, đồng thời quy định rõ việc quyết định thực hiện phương án phá sản TCTD thuộc thẩm quyền của Chính phủ để bảo đảm quyết định một cách kỹ lưỡng, thận trọng, chặt chẽ.

Không nên sử dụng ngân sách nhà nước dù trực tiếp hay gián tiếp

Đề cập đến nguyên tắc không sử dụng ngân sách nhà nước trong tái cơ cấu các TCTD yếu kém, ĐB Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) cho rằng, đối chiếu quy định của dự thảo Luật, trong một số trường hợp chưa được quán triệt triệt để.

"Ví dụ, với các khoản vay đặc biệt có mức ưu đãi 0%, dự thảo Luật chưa làm rõ các tổ chức tín dụng sau khi được hưởng những khoản vay này nhưng vẫn không thể phục hồi, vẫn phá sản và không thể thanh toán được thì sẽ xử lý như thế nào, ai sẽ chịu trách nhiệm các khoản vay này? Ngoài ra, trong dự thảo Luật cũng như ở một số văn bản mang tính chỉ đạo gần đây có sử dụng khái niệm "không trực tiếp sử dụng ngân sách nhà nước để hỗ trợ các tổ chức tín dụng yếu kém". Quy định như vậy tức là có thể sử dụng ngân sách gián tiếp? Theo tôi, không nên sử dụng khái niệm trực tiếp hay gián tiếp vì gián tiếp cũng không nên" - ĐB Lưu Mai kiến nghị.

Cùng về vấn đề này, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) cho biết: "Chúng ta không nên né tránh nói là không dùng đến ngân sách nhà nước trực tiếp nhưng lại sử dụng gián tiếp. Cụ thể là chúng ta cho vay với lãi suất 0%. Nếu có ảnh hưởng thì chúng ta cũng phải xác định ảnh hưởng bao nhiêu để báo cáo cho cử tri, nhân dân biết".

ĐB Đinh Duy Vượt (Gia Lai) đề nghị cần có tiêu chí toàn diện, bổ sung các quy định, giải pháp về nguồn lực phù hợp tùy từng thời điểm, giai đoạn với từng TCTD nhằm bảo đảm quyền của người gửi tiền, tránh trường hợp người gửi tiền rút tiền, gây ra hiệu ứng domino dẫn đến đổ vỡ dây chuyền, làm phá sản các TCTD, gây hậu quả lớn.

Cán bộ đang "thuận buồm xuôi gió" thì không ai dũng cảm xung phong "tháo ngòi nổ"

Tham gia ý kiến về trách nhiệm với người tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt, ĐB Đinh Duy Vượt nêu, sau khi nhìn lại các vụ đại án liên quan các TCTD đã xét xử những năm gần đây, khó khăn nhất là việc giải quyết, xử lý hậu quả các TCTD yếu kém và hậu quả pháp lý của những người có liên quan.

Chính vì vậy, việc bố trí nhân sự đảm nhận nhiệm vụ này cần phải có cơ chế đặc biệt. Bởi lẽ cán bộ đang "thuận buồm xuôi gió", "ăn ngon ngủ yên" thì không ai dũng cảm xung phong vào giải cứu các TCTD được kiểm soát đặc biệt, gây lo lắng cho bản thân và gia đình.

Qua tìm hiểu, nhiều cán bộ có năng lực, trách nhiệm sang làm nhiệm vụ này họ ví công việc của mình như đang tháo ngòi nổ của bom vì việc cơ cấu lại, xử lý một TCTD yếu kém rất phức tạp, phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Trong khi đó, quá trình cơ cấu lại, xử lý các TCTD được kiểm soát đặc biệt cần có các quyết định, giải pháp xử lý hậu quả thậm chí không có tiền lệ, cũng như chưa có quy định pháp luật rõ ràng nhằm ngăn chặn kịp thời, giải quyết rủi ro có thể ảnh hưởng đến mức độ an toàn, lành mạnh của cả hệ thống TCTD, nhất là bảo đảm quyền và lợi ích của người gửi tiền.

Do đó, ĐBu Đinh Duy Vượt cho rằng cần có những quy định cụ thể về trách nhiệm với người tham gia cơ cấu lại các TCTD yếu kém ngay tại dự thảo luật nhằm bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng, quyết liệt, vững chí, vững tâm tham gia cơ cấu lại TCTD yếu kém.

ĐB Nguyễn Văn Thắng (Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam, Vietinbank - ĐBQH đoàn Hà Nội) cho biết, Vietinbank đang có lượng lớn cán bộ tham gia tái cơ cấu hai ngân hàng.

"Có thể nói, anh em vất vả khó khăn, lương thấp, chế độ đãi ngộ không có, thực hiện công việc rất nặng nề. Nhiều công việc trong luật không quy định rõ ràng, ranh giới giữa trách nhiệm và chịu trách nhiệm rất mong manh... Họ rất cần sự hỗ trợ từ Chính phủ, Quốc hội để bảo vệ quyền lợi chính đáng trong trường hợp đã cống hiến hết mình, đã công tâm, trung thực trong công việc" - ĐB Nguyễn Văn Thắng nêu kiến nghị từ thực tiễn.