Phát biểu của Tổng Bí thư tại phiên họp về phòng, chống tham nhũng

Sau khi nghe đồng chí Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo trình bày Báo cáo và ý kiến thảo luận của các thành viên Ban Chỉ đạo, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu kết luận phiên họp.

Nội dung cơ bản như sau:

I-Nhìn lại năm 2017:

Chúng ta vui mừng nhận thấy, cùng với những thành tựu chung đạt được trên hầu khắp các lĩnh vực của cả nước, công tác phòng, chống tham nhũng cũng đã được chỉ đạo thực hiện ráo riết, quyết liệt, đạt được nhiều kết quả toàn diện, tích cực, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt đẹp, được nhân dân rất hoan nghênh, ủng hộ, đồng tình cao, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội. Nổi bật là:

1- Đã ban hành một loạt văn bản pháp luật, pháp quy, quy chế, quy định... của Đảng và Nhà nước để cảnh báo, răn đe, ngăn chặn và có căn cứ để phát hiện, xử lý sai phạm:

- Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành các quy định về: Kiểm tra, giám sát việc kê khai tài sản; giám sát trong Đảng; xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm; về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử; về luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý. Quốc hội, Chính phủ xây dựng, ban hành, cho ý kiến đối với nhiều dự án luật: Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự; Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước (sửa đổi); Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng; dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi); dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi, bổ sung)...

- Nhiều cơ quan, ban, bộ, ngành đã ban hành các văn bản cụ thể hóa, hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện.

2- Đã chủ động tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát, kiểm toán để kịp thời phát hiện và xử lý sai phạm:

- Ủy ban kiểm tra các cấp đã tập trung kiểm tra dấu hiệu vi phạm đối với hơn 3.600 tổ chức đảng và gần 10.400 đảng viên. Cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật đối với hơn 300 tổ chức đảng, hơn 18.600 đảng viên vi phạm, trong đó có hơn 700 đảng viên vi phạm về tham nhũng, cố ý làm trái. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thi hành kỷ luật 3 tổ chức đảng và 11 cán bộ; Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tập trung kiểm tra và thi hành kỷ luật theo thẩm quyền đối với 18 cán bộ; trong đó nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước và một số cấp ủy, tổ chức đảng. Đây là bước đột phá trong công tác kiểm tra, kỷ luật của Đảng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và bộ máy Nhà nước.

- Các cơ quan thanh tra, kiểm toán các cấp đã tập trung thanh tra, kiểm toán các lĩnh vực có nhiều dư luận tiêu cực, tham nhũng. Đã phát hiện 50 vụ có hành vi liên quan đến tham nhũng; kiến nghị thu hồi 43.321 tỷ đồng; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính đối với 2.093 tập thể và cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý 114 vụ việc, 192 đối tượng; tiến hành thanh tra toàn diện 4 dự án, rà soát việc thanh tra 7 dự án gây thất thoát, thua lỗ lớn, kéo dài, dư luận xã hội quan tâm. Qua kiểm toán đã kiến nghị thu về ngân sách nhà nước 15.222 tỷ đồng, chuyển hồ sơ, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền điều tra 5 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.

- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tăng cường giám sát việc chấp hành pháp luật trong việc công khai kết quả thanh tra, nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cơ sở, phát huy vai trò của báo chí và nhân dân tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng.

- Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng, chống tham nhũng tổ chức 8 đoàn kiểm tra, giám sát việc thanh tra vụ việc; khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm tại 20 địa phương. Qua kiểm tra, giám sát đã kiến nghị 55 nhóm vấn đề về sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật để khắc phục các khó khăn, vướng mắc trong công tác phát hiện và xử lý tham nhũng ở địa phương; kiến nghị các ban thường vụ tỉnh ủy chỉ đạo xử lý 118 vụ việc, 39 vụ án tham nhũng, kinh tế.

3- Đã quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh, kịp thời nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, với những mức án nghiêm khắc và nhân văn.

Ban Nội chính Trung ương, Đảng ủy Công an Trung ương, Ban Cán sự đảng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Ban Cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương và địa phương huy động lực lượng, quyết tâm vượt bậc, phối hợp chặt chẽ, tích cực tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là các khó khăn, vướng mắc về đánh giá chứng cứ, xác định tội danh, giám định, định giá tài sản, truy bắt đối tượng bỏ trốn... để đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, xử lý các vụ việc tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp.

Sự phối hợp giữa các cơ quan kiểm tra, giám sát của Đảng với cơ quan thanh tra, kiểm toán, điều tra; giữa thanh tra, kiểm toán với điều tra; giữa các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương, địa phương và các bộ, ngành chức năng trong phát hiện, làm rõ, xử lý sai phạm và tội phạm ngày càng chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả hơn. Một số khâu yếu lâu nay (như điều tra, giám định, thu hồi tài sản, án treo nhiều...) đã có tiến bộ.

Riêng trong năm 2017, đã kết thúc chỉ đạo xử lý 16 vụ án, 10 vụ việc; kết luận điều tra, đề nghị truy tố 16 vụ/216 bị can; đã truy tố 12 vụ/172 bị can; xét xử sơ thẩm 5 vụ/73 bị cáo (tuyên phạt: 3 bị cáo án tử hình; 3 bị cáo tù chung thân; 62 bị cáo tù dưới 30 năm); xét xử phúc thẩm 6 vụ/80 bị cáo (tuyên phạt: 2 bị cáo tử hình; 4 bị cáo tù chung thân; 3 bị cáo tù 30 năm; 71 bị cáo tù dưới 30 năm); việc kê biên, thu giữ tài sản trong một số vụ án đạt khá cao, nhất là đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đưa ra xét xử kịp thời một số vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, được dư luận xã hội đồng tình, đánh giá cao (vụ Giang Kim Đạt; vụ Hà Văn Thắm giai đoạn I; vụ Châu Thị Thu Nga; vụ Phạm Công Danh giai đoạn II; vụ Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm...).

Các phiên tòa xét xử ngày càng đổi mới theo hướng công khai, dân chủ, minh bạch, theo đúng quy định của pháp luật. Rất nghiêm minh nhưng cũng rất nhân văn.

4- Phát huy mạnh mẽ vai trò của các cơ quan thông tin báo chí. Kịp thời chỉ đạo cung cấp thông tin, định hướng tuyên truyền về phòng, chống tham nhũng, nhất là chủ động thông tin về kết quả kiểm tra, xử lý các cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên sai phạm; về khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế; về những vấn đề nhạy cảm, dư luận xã hội quan tâm, giúp định hướng tốt dư luận xã hội; để người dân hiểu rõ hơn về những khó khăn, phức tạp của công tác phòng, chống tham nhũng cũng như khẳng định quyết tâm của Đảng, Nhà nước, tạo dư luận xã hội đồng tình, ủng hộ đối với công tác phòng, chống tham nhũng.

5- Ban Chỉ đạo làm việc rất nghiêm túc, trách nhiệm, bài bản, nền nếp, theo đúng chức năng, nhiệm vụ; phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ, khá đều tay. Không làm thay việc của các cơ quan chức năng. Hiệu quả ngày càng cao. Cứ sau mỗi phiên họp của Ban Chỉ đạo hoặc Thường trực Ban Chỉ đạo, tình hình thực tế đều có chuyển biến rõ rệt. Từng thành viên đều rất quyết liệt.

II- Tuy nhiên, mặt hạn chế, khuyết điểm là:

Việc xây dựng các văn bản hoàn thiện thể chế chưa đáp ứng kịp yêu cầu; việc kết luận thanh tra một số dự án còn chậm; việc thực hiện các giải pháp phòng ngừa tham nhũng còn hình thức, hiệu quả thấp (như kê khai tài sản...); tình trạng "dưới lạnh" vẫn còn nhiều, khâu tự kiểm tra còn yếu. Sự phối hợp giữa một số cơ quan có lúc, có việc chưa tốt (để tội phạm trốn...).

III- Về một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2018:

1- Tiếp tục chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế - xã hội và phòng, chống tham nhũng, tạo cơ sở chính trị, pháp lý đồng bộ cho công tác phòng, chống tham nhũng, nhất là: Những nội dung về hoàn thiện thể chế phòng, chống tham nhũng theo Kế hoạch số 07-KH/TW của Bộ Chính trị thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII; Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi), Luật Tố cáo (sửa đổi), Luật Giám định tư pháp và các văn bản hướng dẫn thi hành.

2- Chỉ đạo quyết liệt, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, hiệu quả hơn nữa trong công tác phòng, chống tham nhũng ở địa phương, cơ sở; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp trong giải quyết công việc ("tham nhũng vặt"), kiên quyết loại khỏi bộ máy của Đảng và Nhà nước (nhất là trong cơ quan phòng, chống tham nhũng) những cán bộ hư hỏng, tham nhũng.

3- Chỉ đạo tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, nhất là các lĩnh vực có nhiều dư luận tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; khẩn trương kết luận thanh tra, xử lý nghiêm sai phạm đối với các dự án gây thất thoát, thua lỗ kéo dài, dư luận xã hội quan tâm.

4- Tập trung chỉ đạo đẩy nhanh hơn nữa tiến độ xác minh, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, xử lý các vụ việc tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp. Trong năm 2018, Ban Chỉ đạo tập trung chỉ đạo kết thúc điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm 21 vụ án; xử lý 21 vụ việc, kiến nghị thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo.

5- Chỉ đạo sơ kết 5 năm thực hiện Quy định số 163-QĐ/TW của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo và Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo; Đề án tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 15-CT/TW của Bộ Chính trị khóa X về sự lãnh đạo của Đảng đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật trong công tác điều tra, xử lý các vụ án và công tác bảo vệ Đảng.

6- Tổ chức Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống tham nhũng để kiểm điểm, đánh giá kết quả công tác phòng, chống tham nhũng thời gian qua và chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ từ nay đến hết nhiệm kỳ và trong những năm tiếp theo.

Năm 2017, chúng ta đã làm được nhiều việc, nhưng năm 2018 và những năm tiếp theo còn nhiều việc phải làm, và còn phải làm lâu dài với quyết tâm cao hơn nữa, bền bỉ, kiên trì và hiệu quả hơn nữa. Cũng cần cảnh giác với những âm mưu của các thế lực thù địch, phần tử xấu muốn lợi dụng việc đấu tranh phòng, chống tham nhũng để chia rẽ nội bộ ta, bôi nhọ, phá hoại Đảng, Nhà nước, chế độ ta.

Từ những kết quả, kinh nghiệm năm 2017, với quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, chúng ta tin tưởng rằng công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian tới sẽ tiếp tục có chuyển biến tích cực, hiệu quả hơn, để xây dựng Đảng ta, Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng và niềm mong đợi của nhân dân”.