Chân dung Cố vấn An ninh Quốc gia mới của Mỹ

Một chính khách mạnh mẽ và cứng rắn

Ông John Bolton là người ủng hộ Mỹ sử dụng hành động quân sự để ngăn chặn cố lãnh đạo Iraq Saddam Hussein, lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Khamenei và gần đây nhất Triều Tiên sản xuất vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Cuối tháng 2, ông Bolton viết trên Tạp chí Phố Wall: “Triều Tiên là mối đe dọa sắp xảy ra với Mỹ vì chỉ còn vài tháng nữa nước này có thể đạt được năng lực phóng đầu đạn hạt nhân tới lục địa Mỹ. Do đó, việc Mỹ tự vệ bằng cách tấn công Triều Tiên trước là điều hoàn toàn hợp pháp”.

Tới tận bây giờ, ông McMaster vẫn được coi là cố vấn an ninh “đậm chất quân sự nhất” về vấn đề Triều Tiên trong chính quyền của Tổng thống Trump.

Với ông Bolton, quan điểm mang chất chủ chiến đó còn đậm nét hơn nhiều. Không lâu sau khi ông Trump tuyên bố đồng ý gặp nhà lãnh đạo Kim Jong-un vào tháng 5, ông Bolton trả lời phỏng vấn của kênh Fox News rằng Triều Tiên sẽ không tình nguyện từ bỏ mục tiêu theo đuổi tên lửa tầm xa gắn đầu đạn hạt nhân, đồng thời nhận định Bình Nhưỡng chỉ muốn câu giờ.

Theo tờ The Guardian (Anh), cách tiếp cận ngoại giao cơ bản của ông Bolton đã được tổng kết trong một cuốn sách do ông viết mang tên “Surrender is not an option” (Đầu hàng không phải là một lựa chọn). Qua cuốn sách, người đọc có thể thấy quan điểm cứng rắn của ông trong trường hợp Iran. Ông phản đối nỗ lực của Tổng thống Barack Obama khi đó muốn xử lý chương trình hạt nhân của Iran thông qua đàm phán.

Năm 2015, ông Bolton viết trên New York Times rằng chỉ bằng cách đánh bom, Mỹ và Israel mới loại bỏ được các cơ sở làm giàu urani của Iran và ngăn chặn được thảm họa.

Hoài nghi vai trò của Liên hợp quốc

Ông Bolton cũng là một chính khách thường xuyên có những phát biểu gây tranh cãi. Ông từng nắm giữa nhiều vị trí cấp cao trong chính quyền Tổng thống Ronald Reagan và George W. Bush. Ông đã thành công khi phản đối Mỹ tham gia Tòa án Hình sự Quốc tế và nỗ lực ngăn chặn các biện pháp kiểm soát toàn cầu đối với vũ khí sinh học.

Ông Bolton khá nổi bật dưới thời Tổng thống George W. Bush – người đã chỉ định ông làm Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc năm 2005, khi mà cuộc chiến ở Iraq vẫn nóng bỏng.

Dư luận thời đó nhận định việc đưa ông Bolton vào trung tâm mối quan hệ của Mỹ với cộng đồng quốc tế có thể gây ra bất đồng vì ông đã không dưới một lần hoài nghi vai trò của Liên hợp quốc.

Đường đến Nhà Trắng

Quá trình đến với chính quyền của Tổng thống Trump là một chặng đường dài với ông Bolton. Theo tác giả Michael Wolff trong cuốn “White House, Fire and Fury” (Nhà Trắng, Lửa cháy và Thịnh nộ), cựu cố vấn cấp cao Steve Bannon đã thúc giục Tổng thống tuyển dụng ông Bolton.

Cũng theo cuốn sách, cố Tổng giám đốc Fox News, ông Roger Ailes, từng "tiến cử" ông Bolton với Tổng thống Trump năm 2017. Với việc chọn ông Bolton vào vị trí Cố vấn An ninh Quốc gia ngày 22-3, ông Trump dường như đang làm theo lời khuyên đó.

Theo bình luận của tờ The Independent (Anh), việc ông Trump sắp nhận được lời cố vấn từ người ưa thích đưa binh sĩ Mỹ ra nước ngoài dường như đối lập với quan điểm chính trị “Nước Mỹ trên hết” của chủ nhân Nhà Trắng.

Sau khi có thông tin ông Bolton được chọn làm Cố vấn An ninh Quốc gia, không chỉ tính cách mà cả bộ ria của ông cũng bị đưa ra bình luận. Một trong những câu hỏi lớn nhất mà cộng đồng mạng đưa ra là liệu ông Bolton vời hàng ria rậm sẽ phát huy vai trò như thế nào tại Cánh Tây của Nhà Trắng.

Quyết định của Tổng thống Trump bổ nhiệm ông Bolton nắm giữ một vị trí quan trọng trong Nhà Trắng đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều trong chính giới Mỹ. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsay Graham hoan nghênh sự trở lại của ông Bolton, cho rằng việc lựa chọn ông Bolton là tin tốt đối với các đồng minh của Mỹ và là tin xấu đối với các quốc gia đối địch.

Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Dân chủ Chris Coons bày tỏ quan ngại cách tiếp cận của ông Bolton trong các vấn đề Triều Tiên và Iran là quá "hung hăng và tiềm ẩn nguy hiểm".