Nguy cơ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung

Phát biểu sau khi ký quyết định, Tổng thống D.Trump cho rằng Mỹ phải giải quyết vấn đề này khi thâm hụt thương mại với Trung Quốc được xem là lớn nhất trong lịch sử. Theo quyết định áp thuế của chính quyền Tổng thống D.Trump, cơ quan Đại diện thương mại Mỹ sẽ có thời gian 2 tuần để công bố danh sách sản phẩm của Trung Quốc nằm trong diện áp thuế mới, trong đó mức thuế cao nhất lên đến 25%.

Nguy cơ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bắt đầu được nhắc đến từ cuối năm 2016, khi ông D.Trump đe dọa áp mức thuế 45% - lên đến 500 tỷ USD - đối với hàng hóa nhập khẩu mỗi năm từ Trung Quốc. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc khi tiêu thụ 16% tổng giá trị xuất khẩu của nước này. Từ tháng 8-2017, Mỹ mở cuộc điều tra thương mại liên quan các cáo buộc Trung Quốc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Kết quả một cuộc điều tra các chính sách của Trung Quốc cho thấy, một loạt hoạt động thương mại không công bằng như sử dụng những hạn chế về quyền sở hữu nước ngoài buộc các công ty chuyển giao công nghệ. Ngoài ra, Mỹ cũng tìm thấy bằng chứng cho thấy Trung Quốc áp đặt điều khoản không công bằng đối với các công ty Mỹ, hướng các khoản đầu tư ở Mỹ vào những ngành công nghiệp chiến lược và tiến hành hỗ trợ tấn công không gian mạng.

Việc ông D.Trump hiện thực hóa lời đe dọa cứng rắn với Trung Quốc trong lĩnh vực thương mại diễn ra cùng lúc với việc Nhà Trắng thông báo quyết định của Tổng thống D.Trump hoãn áp mức thuế nhập khẩu 25% đối với mặt hàng thép và 10% đối với mặt hàng nhôm nhập khẩu dành cho các đối tác thương mại chính của Mỹ, bao gồm Liên minh Châu Âu (EU), Argentina, Australia, Brazil, Canada, Mexico và Hàn Quốc. Như vậy, trong số 10 quốc gia xuất khẩu thép nhiều nhất vào Mỹ, chỉ còn Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc là bị đánh thuế ở 2 sản phẩm này. Động thái của Washington rõ ràng đang hướng thẳng vào Bắc Kinh khi mà quốc gia này là nhà xuất khẩu thép số 1 thế giới.

Việc chính quyền Mỹ dựng lên hai hàng rào thuế quan liên tiếp khiến Bắc Kinh phải lên tiếng phản đối, đồng thời cảnh báo sẽ "đáp trả đến cùng" nếu Washington khăng khăng muốn đối đầu. Trung Quốc kêu gọi Mỹ sớm giải quyết những lo ngại thông qua đối thoại và tránh gây thiệt hại cho sự hợp tác song phương. Bộ Thương mại Trung Quốc cũng cho biết, đang xem xét áp mức thuế cao hơn đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ với tổng trị giá khoảng 3 tỷ USD để "bù đắp" khoản thiệt hại do Washington tăng thuế nhập khẩu sản phẩm thép và nhôm của Bắc Kinh. Biện pháp mới này của Trung Quốc sẽ nhằm vào 128 nhóm hàng nhập khẩu của Mỹ, từ thịt lợn đến hoa quả và các loại rượu.

Các nhà phân tích cho rằng, nguy cơ chiến tranh thương mại giữa 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới là điều đã được dự đoán kể từ khi ông D.Trump bước chân vào Nhà Trắng với cam kết “Nước Mỹ trên hết”. Những động thái thắt chặt các biện pháp bảo hộ của chính quyền D.Trump hiện nay chỉ là hiện thực hóa cam kết. Tuy nhiên, chính sách này có mang lại lợi ích cho Mỹ hay không thì vẫn còn phải chờ đợi. Không ít chuyên gia cho rằng, chính người tiêu dùng Mỹ mới là đối tượng phải chịu thiệt thòi từ cuộc chiến thương mại này. Những số liệu thống kê hiện nay cho thấy Mỹ đang gặp bất lợi bởi phần lớn hàng hóa Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc là hàng tiêu dùng, vì thế dự đoán thuế tăng sẽ khiến chi phí mà người Mỹ phải chịu cũng tăng theo. Đáng quan ngại hơn, động thái thắt chặt các biện pháp bảo hộ của nhà lãnh đạo Mỹ là "một tiền lệ xấu" đối với thương mại song phương nói riêng và thương mại thế giới nói chung.