Bên trong "thành phố iPhone" ở Trung Quốc

Đây là một khu phức hợp ở Trịnh Châu, Hà Nam - một trong những tỉnh nghèo nhất ở Trung Quốc với khoảng 9,5 triệu người. Các tháng hè là thời gian bận rộn nhất, bởi họ phải chuẩn bị cho sản phẩm ra mắt vào mùa thu với sản lượng 500.000 chiếc điện thoại mỗi ngày, hoặc khoảng 350 chiếc mỗi phút. Với lượng người sinh sống đông đúc và đặc điểm riêng, người ta đã đặt cho nó cái tên là "thành phố iPhone".

Ở đây, công nhân sống trong ký túc xá cao 10 - 12 tầng. Một thập kỷ trước, khu vực này chỉ có bụi bẩn và những cánh đồng ngô, lúa mì. Năm 2010, Chính phủ Trung Quốc đã mua lại đất nông nghiệp và giao cho nhà máy. Sau khi được xây dựng với sự hỗ trợ 600 triệu USD từ chính quyền tỉnh, nó hầu như chỉ phục vụ cho nhu cầu sản xuất iPhone của Apple. Hiện tại, chính quyền vẫn tiếp tục cung cấp cho Foxconn rất nhiều hỗ trợ, ưu đãi thuế và các khoản trợ cấp để Công ty sản xuất ổn định cũng như mở đường, xây dựng nhà máy điện để giúp họ giảm bớt chi phí năng lượng và vận chuyển, đồng thời thưởng nếu họ đáp ứng các mục tiêu xuất khẩu.

Nhiều công nhân đi làm bằng xe máy, nhưng hầu hết đều đi bộ từ các ký túc xá gần đó hoặc đi xe buýt nếu sống trong các tòa nhà xa hơn. Sau giờ làm việc, họ thường ăn tối với bạn bè hoặc chơi game online cho đến 10 hoặc 11 giờ tối rồi mới về đi ngủ. Lịch trình của mọi người về cơ bản là giống nhau, nhưng sẽ đảo ngược lại về thời gian cho những người chuyên làm ca đêm.

Khu phức hợp có đại lộ rộng để xe buýt đưa đón công nhân vào và xe tải chở hàng đưa sản phẩm ra ngoài. Chính quyền tỉnh đã biến nơi này thành "khu ngoại quan", nghĩa là coi đó là vùng đất nước ngoài. Sự sắp xếp này cho phép Foxconn và Apple hầu như có thể nhập khẩu và xuất khẩu hàng hóa để bán ở Trung Quốc hoặc bất cứ nơi nào trên thế giới. Đây là một trong những đặc quyền mà chính quyền thành phố đã cấp cho Foxconn.

Hầu hết công nhân làm việc tại nhà máy có độ tuổi từ 18 đến 25, một số thực tập viên chỉ 16 tuổi. Theo BusinessInsider, có một sự đồng đều về giới tính giữa nam và nữ. Hầu hết họ đến từ Trịnh Châu hoặc các khu vực xung quanh của tỉnh Hà Nam. Công nhân ăn sáng và ăn tối tại các nhà hàng gần ký túc xá hoặc căng tin trong nhà máy. 

Các cửa hàng ăn tập trung thành khu vực riêng ngay bên ngoài cổng vào, chuyên phục vụ những công nhân không muốn ăn trong căng tin. Liu, 31 tuổi, đến từ Qianhoucun, cách Trịnh Châu một giờ lái xe. Trước đây Liu từng làm việc trong một nhà máy của Foxconn tại Thẩm Quyến. Nhưng sau khi nghe tin Công ty mở một nhà máy gần quê, cô cùng chồng đã tiết kiệm tiền để tới đây mở cửa hàng ăn uống. Con trai của Liu vẫn sống ở Qianhoucun với cha mẹ của cô. Hai người được gặp con một lần mỗi tuần vào các ngày chủ nhật, khi nhà máy đóng cửa. Nhiều người làm việc xa quê tại các nhà máy như thế này chỉ về thăm nhà khoảng hai lần một năm.

Liu và các chủ cửa hàng khác hoạt động theo nhịp sinh hoạt của công nhân nhà máy và công việc này rất vất vả. Mọi người phải dậy từ sáng sớm để chuẩn bị bữa sáng, sau khi tất cả rời đi vào lúc 13h, họ phải dọn dẹp và ngủ trong vài giờ. Tiếp đó, cửa hàng mở trở lại khoảng 7h tối để cung cấp bữa tối và phục vụ công nhân làm ca đêm. 

Năm nay, tình hình kinh doanh của nhà máy có vẻ "yên tĩnh" hơn bình thường. Một nửa số cửa hàng trong khu vực đã tạm ngừng hoạt động, vì nơi này dự kiến bị giải tỏa vào cuối năm. Nhưng ngay cả khi không còn nhiều sự cạnh tranh, Liu và chồng cô vẫn không lãi nhiều như những năm trước đây. Cô ước tính, các năm trước nhà máy có khoảng 120.000 nhân viên, năm nay, số lượng có lẽ chỉ còn một nửa. Bằng chứng là số thức ăn làm sẵn cho buổi trưa thường được bán hết sau nửa giờ, thì bây giờ vẫn còn hơn một nửa dù đã 2h chiều. Liu từng bận rộn đến mức phải thuê 6 nhân viên làm cả ngày, còn bây giờ chỉ cần tới 2 người.

Mỗi ngày tại đây đều có công nhân mới xuất hiện. Gần lối vào khu trung tâm, cứ mỗi phút lại có một người đến với một chiếc vali lớn và túi đồ ăn đi kèm. Một phần trong số họ đã chắc chắn có việc làm, số khác thì hy vọng vận may sẽ mỉm cười khi tìm đến phỏng vấn ở các trung tâm tuyển dụng gần đó. 

Trong khu vực này, mọi người có thể nhận ra người khác làm ở bộ phận nào thông qua màu áo họ mặc với thông tin cụ thể ghi trên những chiếc áo đồng phục xanh đỏ. Một nhân viên cho biết, tiền lương tại đây khởi điểm là 300 USD (khoảng 7 triệu VND) một tháng, thấp hơn nhà máy Foxconn ở Thẩm Quyến, nhưng nhiều người lại thích làm việc tại Trịnh Châu vì gần quê và chi phí sinh hoạt rẻ. Hơn nữa, họ có thể tăng lương hàng tháng lên khoảng 676 USD bằng cách làm thêm hơn 60 giờ mỗi tuần, tương đương mỗi ngày làm 14 tiếng, 7 ngày trong một tuần. Sau thời gian thử việc 45 ngày, lương cơ bản có thể tăng lên khoảng 390 đến 500 USD. Công nhân làm ca đêm có thể nhận mức lương trung bình lên đến 785 USD, kể cả làm thêm giờ.

Vào lúc 5h chiều, phần lớn công nhân kết thúc ca làm. Đường phố bắt đầu tắc nghẽn bởi các loại phương tiện giao thông. Các hàng quán mở dọc theo con đường hàng nghìn công nhân qua lại. Đây cũng là thời điểm thị trấn tràn ngập sức sống trong ngày. Nông dân từ các làng lân cận cũng cố gắng đem trái cây và rau củ tới đây để bán. 

Buổi tối, mọi người thường ngồi ở một nhà hàng trong khu phức hợp để ăn và uống bia với bạn bè. Chia sẻ trên bàn nhậu, Chen, một công nhân 22 tuổi cho biết, công việc của anh là kiểm tra iPhone sau khi nó được lắp ráp và đóng gói. Công việc khá thoải mái, nhưng lại không có nhiều cơ hội làm thêm giờ. Tại nhà máy này, mọi người không được chọn việc cho mình. Khi có vị trí trống, các công nhân sẽ được chỉ định tới đó làm. Theo Chen, công việc tồi tệ nhất là dây chuyền lắp ráp, nơi công nhân phải làm cùng một công việc liên tục trong 8 hoặc 10, 12 tiếng một ngày.

Giống như mọi người, Chen sống trong ký túc xá, trong một phòng ngủ tập thể chứa được 8 người với giường tầng. Tiền thuê khoảng 25 USD một tháng, chi phí Internet là 3 USD. Tuy nhiên, nơi này hiếm khi đông đúc vì mọi người dành phần lớn thời gian ở ngoài. Những người ghét ký túc xá hoặc có gia đình có thể thuê một căn hộ một phòng ngủ với giá khoảng 65 USD một tháng. Nhưng ít người làm như vậy.