Dừng thanh toán thẻ cào trực tuyến: Vì thiếu hành lang pháp lý

Cùng giảm doanh thu

Trong tổng số tiền gần 9.600 tỷ đồng các đối tượng tham gia đánh bạc qua mạng vụ Rikvip/Tip.club do Công an Phú Thọ khởi tố điều tra, thì riêng tiền thanh toán bằng thẻ cào viễn thông và thẻ game là gần 9.300 tỷ đồng (chiếm 97%). Vì vậy, cũng dễ hiểu khi có không ít ý kiến về vai trò của thẻ viễn thông trong thanh toán các dịch vụ nội dung số và trách nhiệm của nhà mạng...

Ngày 22-4-2018, VinaPhone đã tạm dừng thanh toán trực tuyến bằng thẻ cào trong lĩnh vực nội dung số và game online; tương tự, một ngày sau đó, Viettel thông báo dừng thanh toán trực tuyến bằng thẻ cào; ngày 26-4, MobiFone cũng chính thức dừng thanh toán dịch vụ này. Lý do được nhà mạng giải thích là để rà soát dịch vụ nhằm bảo đảm kinh doanh rõ ràng, minh bạch và tuân thủ pháp luật.

Ngay sau động thái kể trên, việc kinh doanh của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung số bị ảnh hưởng nghiêm trọng với doanh thu ước giảm 50-80%. Đồng thời lo ngại, việc ngừng thanh toán trực tuyến bằng thẻ cào khiến người dùng chuyển ra kênh thanh toán trên các ứng dụng App Store của Apple, Google Play khiến xã hội mất tới 30% tiền phí cho ứng dụng của nước ngoài.

Ngày 4-5, tại hội nghị giao ban về quản lý nhà nước tháng 4-2018 của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT), lãnh đạo Tập đoàn VNPT cho biết, việc dừng thanh toán thẻ cào khiến doanh số bán thẻ trong tháng 4-2018 của VNPT giảm 80%, chỉ bằng 20% so với các tháng trước. Lãnh đạo Tập đoàn Viettel và Tổng công ty Viễn thông MobiFone cũng cho hay bị sụt giảm doanh thu từ thẻ cào khá lớn. Tuy nhiên, đại diện cả 3 nhà mạng cùng khẳng định, doanh thu từ bán thẻ cào có giảm cũng không ảnh hưởng đến doanh thu chung, vì các dịch vụ khác đều tăng trưởng tốt.

Cần xây dựng hành lang pháp lý

Thẻ cào điện thoại được coi là công cụ hữu hiệu phục vụ việc thanh toán cước di động, nhưng lại trở thành công cụ đắc lực để các đối tượng tổ chức, tham gia đánh bạc qua mạng. Điều này cho thấy, hoạt động quản lý thanh toán thẻ cào hiện còn tồn tại nhiều bất cập và thiếu quy định điều chỉnh.

Cụ thể, khái niệm thẻ thanh toán dịch vụ thông tin di động được định nghĩa tại Điểm b, Khoản 1, Điều 3, Thông tư 14/2012/TT-BTTTT của Bộ TT-TT ban hành ngày 12-10-2012 quy định giá cước dịch vụ thông tin di động mặt đất là “thẻ được nạp sẵn tiền dùng để thanh toán giá cước khi sử dụng dịch vụ thông tin di động. Mệnh giá thẻ bằng số tiền được nạp sẵn trong thẻ”.

Tại Khoản 1, Điều 10, Nghị định 25/2011/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 6-4-2011 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Viễn thông, thẻ thanh toán dịch vụ viễn thông được coi là thẻ hàng hóa viễn thông chuyên dùng và gắn liền với việc cung cấp dịch vụ viễn thông chuyên dùng được doanh nghiệp viễn thông phát hành...

Ngoài những quy định nêu trên không có bất cứ quy định, điều chỉnh chi tiết nào khác để làm cơ sở cho việc quản lý loại hình thẻ này... Do vậy, ngay sau khi xảy ra vụ đánh bạc qua Rikvip/Tip.club, các cơ quan quản lý chuyên ngành và cơ quan quản lý nhà nước cùng nhà mạng phải tìm ra biện pháp quản lý hoạt động thanh toán thẻ cào viễn thông.

Được biết, đầu tháng 4-2018, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam chủ trì cuộc họp với sự tham dự của Bộ TT-TT, Ngân hàng Nhà nước, đại diện các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ di động để bàn biện pháp quản lý thẻ cào điện thoại. Còn theo Thứ trưởng Bộ TT-TT Phạm Hồng Hải, Bộ đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các đơn vị có liên quan tổ chức nhiều cuộc họp về vấn đề này. Cục Viễn thông đang xây dựng dự thảo báo cáo, trong đó nêu rõ về hiện trạng sử dụng thẻ cào để có biện pháp quản lý.

Tại cuộc họp giao ban quản lý nhà nước tháng 4-2018 diễn ra ngày 4-5, Bộ trưởng Bộ TT-TT Trương Minh Tuấn yêu cầu Cục Viễn thông phải chủ trì, lấy ý kiến của các đơn vị liên quan để có biện pháp tăng cường quản lý thẻ cào di động; khẩn trương hoàn thành đề án quản lý thẻ cào di động trong thanh toán dịch vụ nội dung số, báo cáo lãnh đạo bộ trước ngày 15-5-2018.

Trong một động thái khác, để bảo đảm cho hoạt động thanh toán thẻ cào lành mạnh, từ cuối tháng 4-2018, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (thuộc Bộ TT-TT) đã có công văn yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng lưu ý, thận trọng khi sử dụng hình thức thanh toán bằng thẻ cào điện thoại để thanh toán trò chơi điện tử, do hiện nay căn cứ pháp lý hướng dẫn việc thanh toán bằng phương thức này chưa rõ ràng.