Nâng cao hiệu quả hoạt động thẩm tra

Thẩm tra kỹ lưỡng

Thẩm tra là hình thức giám sát của các ban HĐND nhằm xem xét tính khoa học, chính xác, hợp hiến, hợp pháp, khả thi; sự phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, tình hình điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và những yêu cầu khác theo quy định của pháp luật đối với các dự thảo báo cáo, tờ trình, nghị quyết trước khi trình HĐND.

Trong số các nghị quyết được kỳ họp thứ sáu, HĐND TP Hà Nội khóa XV thông qua, Nghị quyết về nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội, thu chi ngân sách 6 tháng cuối năm 2018 của TP Hà Nội được các ban HĐND thành phố chú trọng thẩm tra kỹ lưỡng, đối chiếu với các chỉ tiêu, mục tiêu đề ra và kết quả thực hiện 6 tháng đầu năm. Từ đó nêu rõ những thuận lợi, khó khăn, hạn chế, cung cấp thêm căn cứ, gợi mở, định hướng cho các đại biểu HĐND thành phố thảo luận, quyết nghị các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trong những tháng cuối năm.

Phó Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố Hồ Vân Nga cho biết, thẩm tra về kinh tế, ngân sách là công việc khá phức tạp, đòi hỏi chuyên môn sâu. Thực tế, nhiều người thường chú trọng đến dự toán chi ngân sách chứ chưa quan tâm đúng mức đến dự toán thu ngân sách. Nếu không nghiên cứu kỹ số thu ngân sách cấp trên giao, kết quả thực hiện của năm trước, các nhân tố tác động tăng - giảm số thu (tình hình kinh tế - xã hội, thay đổi chính sách thu…), thì rất khó để quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn.

Đơn cử như thu ngân sách của thành phố 6 tháng đầu năm 2018 có chuyển biến tích cực, đạt hơn 50% dự toán. Đặc biệt, tỷ trọng các khoản thu nội địa (trừ dầu thô, tiền sử dụng đất và thu từ xổ số) trong tổng số thu ngân sách cao hơn cùng kỳ của 2 năm gần đây cho thấy, thu ngân sách có xu hướng bền vững hơn. Trong báo cáo thẩm tra, Ban Kinh tế - Ngân sách đã phân tích rõ bối cảnh, nguyên nhân đạt được, nhận được sự đồng thuận cao của đại biểu.

Các báo cáo thuộc lĩnh vực tư pháp là nội dung khó, nhạy cảm, đòi hỏi đại biểu phải có trình độ chuyên môn và am hiểu sâu về pháp luật, nhất là các nội dung liên quan đến tố tụng hình sự, dân sự… Với các thành viên Ban Pháp chế HĐND thành phố, bên cạnh kiến thức, kinh nghiệm còn phải liên tục cập nhật các văn bản pháp luật thuộc lĩnh vực tư pháp mới được sửa đổi, bổ sung, nên chất lượng báo cáo thẩm tra luôn bảo đảm, cung cấp căn cứ quan trọng để đại biểu HĐND thành phố xem xét, quyết định.

Kinh nghiệm cần phát huy

Theo Trưởng ban Pháp chế HĐND thành phố Nguyễn Hoài Nam, để làm tốt vai trò thẩm tra, các ban HĐND cần xác định đúng tầm quan trọng của các báo cáo thẩm tra và những tiêu chí cần có của một báo cáo thẩm tra trình kỳ họp. Cụ thể, báo cáo thẩm tra phải cung cấp những thông tin cần thiết để giúp đại biểu HĐND xem xét, đánh giá tình hình một cách đầy đủ, khách quan, phù hợp với chủ trương, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước và ý nguyện của cử tri. Báo cáo phải nêu rõ quan điểm của người thẩm tra, không xuôi chiều theo nội dung trình. Để đạt mục đích trên, mỗi ban cần chuẩn bị tài liệu (báo cáo và các tài liệu tham khảo), phân công nhiệm vụ các thành viên trong việc nghiên cứu, lấy ý kiến những người am hiểu về lĩnh vực đó, khảo sát tình hình thực tế.

Trong kỳ họp vừa qua, khảo sát tình hình thực tế là phương thức được các ban HĐND thành phố chú trọng áp dụng. Tiêu biểu như khảo sát phục vụ thẩm tra Nghị quyết quy định một số nội dung, mức chi đặc thù thuộc thẩm quyền của HĐND thành phố; Nghị quyết quy định mức thu học phí đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập của TP Hà Nội; Nghị quyết quy định mức hỗ trợ bằng tiền đối với người dân trong phạm vi vùng ảnh hưởng môi trường khu vực xung quanh các khu xử lý chất thải rắn bằng phương pháp chôn lấp trên địa bàn thành phố…

Trưởng ban Đô thị HĐND thành phố Nguyễn Nguyên Quân chia sẻ: “Lãnh đạo các ban đã lựa chọn những vấn đề cần đánh giá sâu hoặc trong báo cáo nêu chủ yếu về kết quả nhưng thực tế còn nhiều bất cập, vấn đề được cử tri, báo chí, dư luận xã hội quan tâm để tổ chức khảo sát. Hình thức khảo sát thông qua buổi làm việc hoặc tổ chức nắm tình hình thực tế sẽ mang lại hiệu quả cao”.

Theo quy định chậm nhất là 10 ngày trước khi khai mạc kỳ họp, các ban HĐND thành phố tổ chức thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết. Thời gian qua, dù có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban HĐND thành phố và các cơ quan chuyên môn của UBND thành phố trong trao đổi thông tin, báo cáo, nhưng vẫn có sự chậm trễ trong việc gửi tài liệu đến cơ quan thẩm tra.

Vì thế, để nâng cao hơn nữa chất lượng công tác thẩm tra, thời gian tới, bên cạnh việc phát huy những kinh nghiệm đã có, các ban HĐND thành phố sẽ chủ động hơn trong việc phối hợp với các cơ quan tham mưu của UBND thành phố ngay từ khâu xây dựng văn bản. Bởi mục tiêu chung là giúp HĐND TP Hà Nội thông qua được những chủ trương, cơ chế, chính sách có chất lượng, giải quyết tốt các vấn đề đặt ra, để Thủ đô phát triển nhanh, bền vững.