Bài cuối: Ràng buộc chặt chẽ, nâng cao trách nhiệm

Những nỗ lực chủ động ở địa phương

Thời gian qua, tại Hà Nội, cấp ủy các cấp thành phố đã chú trọng tìm các giải pháp nâng cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, thúc đẩy các lĩnh vực phát triển. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải yêu cầu cán bộ, đảng viên Thủ đô phải phát huy vai trò tiên phong gương mẫu để thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Mỗi đảng viên là một người thay mặt cho Đảng trước quần chúng, để giải thích chính sách của Đảng và của Chính phủ cho quần chúng hiểu rõ và vui lòng thi hành. Mà muốn cho quần chúng hăng hái thi hành, thì người đảng viên ắt phải xung phong làm gương mẫu để quần chúng bắt chước, làm theo”.

Thành ủy Hà Nội đã chỉ đạo ban hành Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc TP Hà Nội nhằm nêu cao trách nhiệm gương mẫu, đi đầu trong xây dựng nền nếp văn hóa ứng xử nơi công sở, nhất là trong phục vụ nhân dân. Đặc biệt, Thành ủy Hà Nội đã đi đầu thực hiện khâu đột phá về công tác cán bộ theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 7 (khóa XII) về “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”, đưa việc đánh giá cán bộ hằng tháng triển khai đồng bộ trong cả hệ thống chính trị thành phố từ tháng 7-2018. Theo Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Ngô Thị Thanh Hằng, một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo nhằm đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thời gian tới của Thành ủy Hà Nội là đề cao trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu và cán bộ, đảng viên; phát huy tinh thần tiên phong gương mẫu của lãnh đạo, cấp ủy và chính quyền các cấp từ thành phố tới cơ sở, từ đó vận động quần chúng nhân dân làm theo.

Ở các địa phương đã có nhiều cách làm hiệu quả như: Quận ủy Long Biên quyết liệt chỉ đạo xây dựng kế hoạch tu dưỡng theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) gắn với Chỉ thị 05-CT/TƯ, yêu cầu cán bộ chủ chốt niêm yết công khai để cán bộ, đảng viên và nhân dân theo dõi, giám sát và nhận xét. Quận ủy Thanh Xuân và Huyện ủy Phúc Thọ chỉ đạo tổ chức kiểm điểm tự phê bình và phê bình 6 tháng/lần thay vì mỗi năm/lần để tăng cường đẩy lùi suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Tại quận Nam Từ Liêm, Ban Tuyên giáo Quận ủy đang tham mưu với Ban Thường vụ Quận ủy giải pháp chỉ đạo xây dựng các điển hình tập thể, cá nhân đảng viên nhằm đề cao vai trò nêu gương của đảng viên và tổ chức đảng...

Cùng với Hà Nội, nhiều đảng bộ trong cả nước cũng đã tìm tòi các giải pháp nhằm nâng cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, biến thành động lực khắc phục khó khăn, thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị. Có thể kể đến, Quân ủy Trung ương chỉ đạo thực hiện các mô hình: “Trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo”; “Đảng viên dìu dắt quần chúng”, “Tự soi, tự sửa”; Đảng ủy Công an Trung ương triển khai cuộc vận động “Xây dựng phong cách người Công an nhân dân bản lĩnh, nhân văn, vì nhân dân phục vụ”; Tỉnh ủy Đồng Tháp triển khai mô hình: “Mỗi đảng viên đóng góp, giúp đỡ một gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn”; Tỉnh ủy Bình Dương tổ chức thực hiện mô hình cán bộ, đảng viên “gần dân, sát dân và giúp dân”... Đây là những cách làm hiệu quả cần nhân rộng.

Kỳ vọng vào quy định mới của Trung ương

Hiện nay, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên được thể hiện trực tiếp hoặc gián tiếp trong nhiều văn bản của Đảng, nhưng tập trung và cụ thể nhất là Quy định 101-QĐ/TƯ ngày 7-6-2012 của Ban Bí thư về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp” và Quy định 55-QĐ/TƯ ngày 19-12-2016 của Bộ Chính trị về “Một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”. Hai quy định được ban hành đã phát huy hiệu quả tích cực trong Đảng và trong xã hội thời gian qua. Tuy nhiên, các quy định này cũng đang bộc lộ những hạn chế nhất định. Nhiều ý kiến cho rằng, quy định hiện hành về trách nhiệm nêu gương của đảng viên còn hình thức, chưa thực chất, thiếu chế tài xử lý những cán bộ, đảng viên không gương mẫu. Theo nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Vũ Mão, quy định hiện nay mới dừng ở mức độ như một lời khuyến nghị; cần phải nâng lên thành những ràng buộc trách nhiệm mạnh mẽ hơn.

Đây là lý do để Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng giao Ban Tổ chức Trung ương tham mưu xây dựng quy định mới về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Hiện nay, Ban Tổ chức Trung ương đã hoàn thành dự thảo "Quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương"; tiến hành lấy ý kiến của các chuyên gia, cán bộ lãnh đạo cấp ủy. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính cho biết, quy định nhằm trực tiếp vào đội ngũ cán bộ chủ chốt, cấp cao của Đảng. Mục đích của quy định mới là để “nêu gương” trở thành việc làm tự giác, thường xuyên; gắn với nâng cao chức trách, nhiệm vụ của mỗi cá nhân. Mục tiêu của Ban Tổ chức Trung ương là phấn đấu hoàn thiện dự thảo quy định này trong tháng 9-2018.

Trao đổi về vấn đề này, GS.TS Vũ Văn Hiền, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương cho rằng, việc Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo xây dựng quy định mới về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên là rất cần thiết lúc này. Tuy nhiên, quy định phải rất cụ thể. “Quy định càng ràng buộc chặt chẽ trách nhiệm, gắn với đánh giá cán bộ thường xuyên sẽ càng phát huy hiệu quả nêu gương của cán bộ, đảng viên” - GS.TS Vũ Văn Hiền nói. Còn theo nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Vũ Mão, cần nâng quy định về trách nhiệm nêu gương của đảng viên ít nhất là thành nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, sau đó dần tiến tới việc “luật hóa” mới phát huy cao độ được trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên.

Trách nhiệm nêu gương của đội ngũ trên 4 triệu đảng viên nếu được phát huy hiệu quả chắc chắn sẽ góp phần quan trọng nâng cao vai trò, vị thế và năng lực lãnh đạo của Đảng, thúc đẩy sự phát triển của đất nước; lan tỏa những giá trị tốt đẹp tới toàn xã hội. Quy định mà Ban Tổ chức Trung ương đang hoàn thiện được cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân chờ đợi và kỳ vọng.