Hút thuốc lá ảnh hưởng như thế nào đến tim mạch?

Làm tăng nhanh quá trình vữa xơ động mạch

Theo Ths.BS Đinh Huỳnh Linh (Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam), thuốc lá tác động lên hệ tim mạch và là một trong những yếu tố nguy cơ mạnh nhất của bệnh động mạch vành, tăng huyết áp, bệnh động mạch ngoại biên… Chính các bệnh lý này lại tác động lẫn nhau gây ra vòng xoắn bệnh lý làm cho tình trạng người bệnh thêm trầm trọng.

Hút thuốc lá ở người có kèm theo các nguy cơ khác như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, béo phì hoặc người có yếu tố gia đình bị bệnh tim mạch làm cộng hưởng các tác hại lên nhiều lần chứ không chỉ đơn thuần là tác dụng cộng.

“Các nghiên cứu chỉ ra rằng, nicotine chỉ là một trong 4.000 thành phần có hại tìm thấy trong thuốc lá. Do vậy, những loại thuốc được quảng cáo có lọc nicotine cũng không làm giảm đáng kể nguy cơ bệnh tim mạch. Hút thuốc lá bằng tẩu có vẻ ít nguy hại hơn nhưng cũng không giảm được nguy cơ đáng kể. Một số người nhai thuốc lá cũng gây tác hại về tim mạch tương tự như hút thuốc”, Ths.BS Đinh Huỳnh Linh nhấn mạnh.

Vậy, hút thuốc lá gây ảnh hưởng cụ thể đến tim mạch như thế nào? Thuốc lá làm tăng nhanh quá trình vữa xơ động mạch, theo nhiều cơ chế.

“Trước hết nó làm tăng nồng độ chất carbon monoxid (một chất có nhiều trong thuốc lá), làm tổn thương sự toàn vẹn mềm dẻo của lòng mạch tạo điều kiện cho hình thành nhanh mảng xơ vữa. Hút thuốc làm giảm chất HDL-cholesterol (một chất cholesterol có lợi) và làm tăng nồng độ LDL-cholesterol (chất có hại) và tăng triglycerid (mỡ máu) gây tăng tình trạng vữa xơ động mạch. Thêm vào đó, hút thuốc cũng làm tăng khả năng đông máu dễ hình thành cục máu đông trên cơ sở mảng xơ vữa. Hệ quả là gây nhồi máu cơ tim hoặc tai biến mạch não. Hút thuốc còn làm cho lớp tế bào nội mô (lớp tế bào lát trong thành mạch) bị tổn thương, mất tính trơn nhẵn đàn hồi, dễ dàng hình thành mảng xơ vữa dưới lớp nội mạc”, chuyên gia về tim mạch này phân tích.

Ngoài ra, hút thuốc lá làm tăng nguy cơ co mạch đáng kể, nguy cơ co thắt mạch vành ở nhóm hút thuốc lá cao gấp 2,4 lần nhóm không hút thuốc.

“Khi hút thuốc, ngay lập tức làm tăng nồng độ chất cathecholamine trong máu (chất nội tiết có vai trò kích thích hệ thống thần kinh giao cảm của cơ thể) và chất carbon monoxid ở trong máu. Các chất này gây kích thích có thể làm khởi phát những cơn đau ngực hoặc làm nặng bệnh tim khác. Nồng độ nicotine tăng trong máu cũng gây co mạch, tăng huyết áp, tăng nhịp tim làm tim phải làm việc nhiều hơn hoặc cũng có thể gây ra những rối loạn nhịp tim”, Ths.BS Đinh Huỳnh Linh phân tích thêm.

Hãy bỏ thuốc lá!

Một nghiên cứu tiến hành ở Anh đã chỉ ra, tỷ lệ tử vong do bệnh mạch vành ở những người hút thuốc lá cao gấp rưỡi người không hút thuốc, nếu nghiện thuốc lá nặng tỉ lệ tử vong còn tăng lên gần 2 lần. Tác hại của thuốc lá càng trầm trọng nếu hút từ lúc trẻ. Những người hút thuốc lá tuổi từ 30 đến 39 có nguy cơ bệnh tim mạch cao gấp 6 lần những người không hút thuốc lá, trong khi với những người hút thuốc lá tuổi từ 70 đến 79, nguy cơ bệnh tim mạch chỉ tăng gấp đôi.

Các nghiên cứu cũng cho thấy, mức độ ảnh hưởng đến tim mạch tăng theo mức độ hút thuốc lá, tức càng hút nhiều hút lâu, nguy cơ càng cao.

Ths.BS Đinh Huỳnh Linh chia sẻ, trong một tổng kết các nghiên cứu theo dõi lâu dài của việc bỏ hút thuốc so với những người vẫn tiếp tục hút thuốc lá, được đăng tải tại báo cáo sức khỏe của Hoa Kỳ, qua 16 năm theo dõi cho thấy, việc bỏ hút thuốc làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch một cách đáng kể so với người tiếp tục hút. Đặc biệt ở những bệnh nhân đã từng bị bệnh tim mạch thì việc bỏ hút thuốc lá là vấn đề cốt yếu. Việc tiếp tục hút thuốc làm tăng nguy cơ tái phát bệnh hoặc làm nặng bệnh.

Ngay cả ở những người đã hút thuốc trong một giai đoạn dài (nhiều chục năm) thì bỏ hút thuốc vẫn tiếp tục có lợi ích đối với việc giảm nguy cơ của bệnh tim mạch. Việc bỏ hút thuốc lá thậm chí còn có lợi ích giảm đáng kể tỷ lệ bệnh tim mạch ngay trong những ngày đầu tiên.

Theo báo cáo của Ban sức khỏe Hoa Kỳ về lợi ích của bỏ hút thuốc lá, việc bỏ thuốc lá làm giảm đi một nửa các biến cố bệnh tim mạch trong năm đầu và sau khi bỏ 10 năm thì nguy cơ chỉ còn gần tương tự như ở người chưa từng hút thuốc. Điều này có lợi cho cả nam giới lẫn nữ giới.

Như vậy, những tác hại của việc hút thuốc lá và những lợi ích khi bỏ thuốc lá là rất rõ ràng. Ths.BS Đinh Huỳnh Linh đưa ra lời khuyên, những ai hút thuốc lá hãy bỏ thuốc càng sớm càng tốt để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh.