5 năm thực hiện Luật Thủ đô: Vẫn còn vướng mắc cần tháo gỡ

Nhiều chuyển biến tích cực

Thực hiện Luật Thủ đô, HĐND TP Hà Nội đã ban hành 16 nghị quyết kịp thời cụ thể hóa các quy định, góp phần sớm đưa luật đi vào cuộc sống. Theo báo cáo của UBND thành phố, 5 năm qua, các cơ chế đặc thù quy định trong Luật Thủ đô bước đầu đã giúp thành phố huy động được nguồn lực, tạo bước đột phá về tăng cường đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông, hạ tầng kỹ thuật khung làm cơ sở đẩy nhanh quá trình xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại.

Về quy hoạch, đến nay, thành phố đã lập, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt 26/35 đồ án quy hoạch phân khu, 31/33 đồ án quy hoạch chung (đô thị vệ tinh, huyện, thị trấn) và các quy hoạch chuyên ngành trên địa bàn Thủ đô phù hợp với Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Thành phố cũng đã có các biện pháp bảo đảm thực hiện quy hoạch, không xem xét giải quyết các trường hợp mở rộng diện tích sử dụng đất và quy mô giường bệnh của các bệnh viện hiện có; không xây dựng mới các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp ở khu vực nội đô. Đối với việc di dời các cơ quan, đơn vị, cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, công nghiệp ra ngoài khu vực nội đô, thành phố đã xác định lộ trình đến năm 2020 di dời 117 cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn 12 quận.

Về phát triển và quản lý nhà ở, thành phố đã tiến hành rà soát, xác định 1.579 chung cư cũ, xuống cấp. Ðến nay, thành phố đã hoàn thành xây mới, đưa vào sử dụng 14 chung cư cũ, phá dỡ 5 chung cư để cải tạo; đồng thời giao 19 nhà đầu tư lập quy hoạch chi tiết để cải tạo, xây dựng lại 28 chung cư… Ngoài ra, thành phố huy động được gần 400 tỷ đồng cho việc bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa; thực hiện công bố danh mục các dự án dự kiến thu hút đầu tư trên địa bàn giai đoạn 2016-2020 (đợt 1), trong đó có 11 dự án công viên với tổng mức đầu tư 36.800 tỷ đồng.

Những vấn đề cần tháo gỡ

Theo Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn, dù đã có bước đột phá ở một số lĩnh vực, tuy nhiên, sự phối hợp giữa thành phố và một số bộ, ngành trong việc xây dựng văn bản triển khai cụ thể hóa Luật Thủ đô còn chậm. Hiện luật còn thiếu những quy định nhằm bảo đảm cho thành phố xây dựng chính quyền đô thị, quản lý các đô thị vệ tinh; cơ chế chỉ định thầu đối với một số dự án quan trọng.

Đặc biệt, công tác quản lý dân cư gặp nhiều khó khăn do tốc độ tăng dân số cơ học nhanh chóng với khoảng 210.000 người/năm, trong khi hạ tầng giao thông, hạ tầng xã hội chưa đáp ứng kịp. Một trong những nguyên nhân là tại Khoản 4, Điều 19 của Luật Thủ đô quy định điều kiện đăng ký hộ khẩu thường trú ở nội thành thực hiện theo Luật Cư trú nhưng chưa có quy định đặc thù thực sự chặt chẽ. Thêm nữa, việc di dời trụ sở của các bộ, ngành trung ương đóng trên địa bàn thực hiện chậm, quỹ đất sau khi di dời phần lớn được đầu tư xây dựng nhà ở, trung tâm thương mại gây áp lực lớn đến giao thông đô thị, hạ tầng xã hội.

Ðể tháo gỡ những vướng mắc, TP Hà Nội đã kiến nghị với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho chủ trương về việc sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Thủ đô phù hợp với Hiến pháp năm 2013, đồng bộ thống nhất với các quy định luật chuyên ngành, bảo đảm tính khả thi của các cơ chế đặc thù trong việc xây dựng, phát triển Thủ đô. Ngoài ra, Hà Nội đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho phép thành phố được quyết định một số cơ chế đặc thù, như: Chấp thuận cho thành phố được lựa chọn nhà đầu tư từ khâu lập quy hoạch chi tiết, nhằm bảo đảm nhất quán, hiệu quả đối với các đô thị vệ tinh: Hòa Lạc, Sơn Tây, Sóc Sơn, Phú Xuyên, Xuân Mai; đồng ý để thành phố được phê duyệt chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công nhóm A vốn ngân sách thành phố; thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với dự án có sử dụng đất rừng phòng hộ, hoặc rừng đặc dụng từ 20ha trở lên, đất trồng lúa từ 10ha trở lên...

HĐND thành phố cũng đã đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh, bổ sung một số quy định đặc thù trong luật, để Hà Nội thực hiện mô hình chính quyền đô thị theo kết luận của Bộ Chính trị. Đồng thời cho phép HĐND thành phố được quy định mức xử phạt vi phạm hành chính cao hơn mức phạt tối đa do Chính phủ quy định đối với một số lĩnh vực cần thiết, cấp bách phù hợp với đặc thù Thủ đô như: An toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng cháy và chữa cháy. Bên cạnh đó, HĐND thành phố đề nghị Quốc hội khi xây dựng các luật mới hay sửa đổi một số luật, cần lưu ý tới đặc thù của Hà Nội đã được quy định trong Luật Thủ đô, để tránh làm vô hiệu hóa những đặc thù trên; tiếp tục quan tâm tới các cơ chế về vốn để thành phố thực hiện các dự án trọng điểm, quan trọng trên địa bàn theo quy định của Luật Thủ đô.