Gắn kết cơ sở giáo dục đại học - doanh nghiệp

Tham dự có Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ; Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Triệu Thế Hùng, cùng đại biểu các bộ, ngành và các trường đại học có đào tạo các ngành thuộc lĩnh vực ICT.

Thiếu 400.000 lao động công nghệ thông tin

Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, hiện tỷ lệ các trường đại học, cao đẳng đào tạo công nghệ thông tin ở nước ta chiếm 37,5%, mỗi năm có khoảng 50.000 sinh viên công nghệ thông tin tốt nghiệp. Thống kê của Bộ TT-TT cho thấy, số lượng việc làm ngành phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin cả nước hằng năm tăng khoảng 30.000 lao động. Dự báo, đến năm 2020, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp là 1 triệu nhân lực công nghệ thông tin. Dự báo của Vietnamworks cũng cho thấy, tới năm 2020, nước ta còn thiếu 400.000 lao động công nghệ thông tin và mỗi năm cần cung ứng mới 78.000 lao động.

Theo ông Phí Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Tin học thành phố Hồ Chí Minh - HCA, hiện nay, các chương trình đào tạo ngành công nghệ thông tin trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội, đặc biệt là trong việc đào tạo kỹ sư chất lượng cao. Hiện chỉ có khoảng 27% lao động công nghệ thông tin có thể đáp ứng yêu cầu, số còn lại (72%) cần được đào tạo bổ sung trong thời gian tối thiểu 3 tháng.

Ông Phí Anh Tuấn cho biết thêm, sinh viên công nghệ thông tin của Việt Nam đang phải đối diện với nhiều thách thức như: Tốc độ phát triển công nghệ quá nhanh, tiếp cận ứng dụng truyền thống thay đổi tương ứng với công nghệ, các kỹ năng cần thiết của người lao động cũng thay đổi đáp ứng phân công lao động toàn cầu, kỹ năng cho start-up còn mới với sinh viên. Do đó, sinh viên công nghệ thông tin cần cập nhật, cải tiến thường xuyên cho nhu cầu chất lượng cao của nguồn nhân lực và cũng cần có sự phối hợp đa dạng giúp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin.

Từ thực tế đào tạo, PGS.TS Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, vấn đề hiện nay là để đào tạo được nguồn nhân lực ICT đáp ứng yêu cầu, cần rất nhiều yếu tố, như sinh viên phải được cung cấp một nền tảng kiến thức tốt, làm chủ công nghệ “lõi”: IoT, Big Data, AI, Blockchain… Sinh viên cũng cần được trang bị kỹ năng nghiên cứu độc lập, tự học tốt, bảo đảm nền tảng cho cập nhật công nghệ, tiếng Anh tốt, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo... Điều này cần có sự phối hợp chặt chẽ từ cả 3 phía: Trường đại học - doanh nghiệp và nhà nước.

Hợp tác phải trở thành nhu cầu tự thân

Nói về kinh nghiệm có thể tuyển dụng được nguồn nhân lực ICT trình độ cao và chia sẻ góp ý với các trường đại học trong việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin, đại diện Tập đoàn Samsung Việt Nam cho biết, Samsung hiện đang hợp tác với nhiều trường đại học của Việt Nam, cung cấp nhiều suất học bổng cho sinh viên ngành công nghệ thông tin.

Từ thực tế phối hợp với các trường trong việc đào tạo nguồn nhân lực ICT, đại diện Samsung Việt Nam Việt Nam cho rằng, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực công nghệ thông tin, các trường cần liên tục cập nhật công nghệ mới, đồng thời phải đầu tư cơ sở hạ tầng để sinh viên có thể tăng thời gian thực tập, trải nghiệm công nghệ mới.

Khẳng định sự hợp tác giữa nhà trường với doanh nghiệp trong đào tạo công nghệ thông tin phải trở thành nhu cầu tự thân, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong 3 khâu đột phá để phát triển đất nước, nhất là trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0. Khi nền kinh tế chuyển sang số hóa, nhiều sự thay đổi theo hướng cơ hội và thách thức đan xen, ICT ngày càng có vai trò, tác động lớn.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhận định, vấn đề kết nối giữa doanh nghiệp và nhà trường không mới, nhưng muốn hiệu quả, phải trở thành nhu cầu tự thân. Các trường cung cấp nguồn nhân lực, các doanh nghiệp nhìn trường như các bạn hàng, hai bên đến với nhau cùng có lợi, không hợp tác với nhau thì không thể tồn tại được.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng đề nghị các bộ, ngành chức năng có trách nhiệm rà soát chính sách, tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thay đổi chính sách theo thẩm quyền, bảo đảm việc đào tạo được linh hoạt, phù hợp giữa lý thuyết và thực hành, hàn lâm và thực tiễn song hành.

Phát biểu tại tọa đàm, Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng chỉ ra nhiều rào cản mà việc đào tạo nguồn nhân lực ICT chất lượng cao cần thay đổi. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và trở thành nước phát triển vào năm 2045.

“Điều quan trọng để đạt được khát vọng này là phải dựa vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, dựa vào công nghệ, dựa vào các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam, trong đó chủ yếu là các doanh nghiệp công nghệ số, ICT” - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ TT-TT, ICT là nền tảng của cách mạng số, cách mạng công nghiệp 4.0; của chuyển đổi số, kinh tế số và xã hội số. Trong cuộc cạnh tranh về nhân lực, nước nào có nguồn nhân lực tốt, đáp ứng nhanh nhu cầu của thay đổi công nghệ, làm chủ công nghệ, dùng công nghệ để giải quyết tốt các bài toán của nước mình thì sẽ chiến thắng. Trong cuộc cạnh tranh này, nhân lực sẽ là một lợi thế của Việt Nam nếu chúng ta giải quyết tốt bài toán cung cầu về nhân lực giữa nhà trường và thị trường, đổi mới đào tạo để đáp ứng sự thay đổi của thời đại.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, đã đến lúc "tuy hai mà một". Doanh nghiệp và các trường đại học đào tạo công nghệ thông tin cần phối hợp chặt chẽ với nhau vì “Tài sản lớn nhất của doanh nghiệp là nhân lực thì doanh nghiệp phải đầu tư vào nguồn lực tài nguyên này”.

Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cam kết Bộ TT-TT luôn quan tâm và tạo điều kiện để thúc đẩy hợp tác doanh nghiệp, kết nối ICT và cơ sở giáo dục đại học. Bộ trưởng cũng mong các doanh nghiệp, hiệp hội, cơ sở đào tạo gắn kết đào tạo chặt chẽ hơn nữa trong giai đoạn tới để đưa Việt Nam trở thành quốc gia vững mạnh về ICT, góp phần hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường.