Cuộc đua bất ngờ tại Ukraine

Ủy ban Bầu cử trung ương Ukraine (CEC) đã ghi nhận số lượng kỷ lục ứng viên cho vị trí tổng thống trong cuộc bầu cử lần này (diễn ra ngày 31-3 vừa qua) khi có tới 39 người ghi danh. Tính đến thời điểm các hòm phiếu đóng lại đã có 63,4% cử tri Ukraine thực hiện nghĩa vụ công dân.

Dù số ứng viên đông đảo nhưng kết quả kiểm phiếu tới nay cho thấy chỉ có 3 nhân vật đang dẫn đầu. Trong số này, danh hài Volodymyr Zelensky - gương mặt hoàn toàn mới mẻ với nền chính trị Ukraine đang gây ngạc nhiên lớn khi nhận được sự ủng hộ nhiều nhất từ cử tri. CEC cho biết, kết quả kiểm hơn 70% số phiếu cho thấy, ứng viên này đã nắm tới 30,4% phiếu bầu, vượt xa hai đối thủ theo sát là đương kim Tổng thống P.Poroshenko (16,1% số phiếu) và cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko (13,1% phiếu bầu). Nhà lãnh đạo đảng “Người phục vụ nhân dân” gây được tiếng vang với cam kết biến các chương trình truyền hình châm biếm, trong đó miêu tả một công dân bình thường cũng có thể trở thành tổng thống sau khi chống tham nhũng, trở thành hiện thực. Giới phân tích nhận định, ông V.Zelensky được lòng các cử tri trẻ tuổi và chiến dịch tranh cử của ông sử dụng rộng rãi các phương tiện truyền thông xã hội.

Ở vị trí thứ hai, Tổng thống P.Poroshenko tranh cử với khẩu hiệu “Quân đội, ngôn ngữ, đức tin”. Thế nhưng, con đường tái cử của nhà lãnh đạo 53 tuổi đang bị phủ bóng bởi các cáo buộc tham nhũng, bao gồm một vụ bê bối về mua sắm quốc phòng xảy ra vào tháng trước. Ứng viên đứng thứ ba là cựu Thủ tướng Y.Tymoshenko (58 tuổi), một “thủ lĩnh” của cuộc Cách mạng Cam năm 2004 đưa Ukraine lại gần Liên minh châu Âu (EU) và hiện là lãnh đạo đảng Batkivschina.

Một điểm đáng chú ý là không gương mặt nổi bật nào trong số các ứng viên cho chiếc ghế tổng thống Ukraine có tư tưởng thân Nga. Trong đó, Tổng thống P.Poroshenko đã có nhiều nỗ lực đưa Ukraine hội nhập với phương Tây và “làm thân” với NATO. Tuy nhiên, bên cạnh những cải cách về thể chế và xã hội còn diễn ra rời rạc, các cuộc xung đột ở vùng Donbass làm 13.000 người thiệt mạng trong vòng 5 năm qua và vẫn đang tiếp diễn mặc dù ông P.Poroshenko từng hứa hẹn chấm dứt trong vài tuần. Kết quả là mức sống thấp, nạn tham nhũng đã khiến dân chúng Ukraine bất bình và đây là động lực mở ra cơ hội cho những gương mặt mới như diễn viên V.Zelensky.

Theo trợ lý chính trị Dmytro Razumkov của ông V.Zelensky, nếu trúng cử ứng viên này sẽ ủng hộ Thỏa thuận Minsk do nhóm “Bộ tứ Normandy” gồm Pháp, Đức, Ukraine và Nga đưa ra nhằm bảo đảm lệnh ngừng bắn ở miền Đông đất nước giữa quân đội Ukraine và các lực lượng vũ trang ly khai. Tuy nhiên, ông đề xuất bổ sung thêm Anh và Mỹ vào nhóm đàm phán nói trên. Ngoài ra, Ukraine dưới quyền dẫn dắt của ứng viên 41 tuổi cũng sẽ tiếp tục theo đuổi việc gia nhập EU và NATO. Song, con đường của ông V.Zelensky chắc chắn không trải hoa hồng bởi lẽ, dù nhận được sự ủng hộ cao từ phía người dân và có quan điểm thân EU, nhưng nhân vật này lại đối mặt với sự e ngại từ phía giới chức phương Tây và các nhà đầu tư nước ngoài do sự thiếu hụt kinh nghiệm chính trị.

Theo nhận định của CEC, việc khả năng cao không có ứng viên nào nhận được trên 50% phiếu bầu trong lần này đồng nghĩa cuộc đua sẽ bước vào vòng 2 trong ngày 21-4, nơi ông V.Zelensky rất có thể sẽ đối đầu trực tiếp với Tổng thống P.Poroshenko. Trong vòng "thi đấu" này, giới chuyên môn cho rằng đương kim tổng thống sẽ quyết liệt hơn trong các cuộc tranh luận, đồng thời sẽ huy động tối đa các lực lượng ủng hộ nhằm giành chiến thắng. Cho dù thế nào, người về đích trong cuộc bầu cử tổng thống Ukraine chắc chắn sẽ đối mặt với vô vàn khó khăn khi cuộc khủng hoảng tại đất nước này sau sự kiện Maidan năm 2014 vẫn chưa hoàn toàn kết thúc và hành trình “Tây tiến” đưa đất nước đến gần EU vẫn còn dang dở.